ABD: 'Türkiye-İran ilişkileri çok iyi'. Yani?

14 Haziran 2008 20:29 tsi
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın isminin açıklanmasını istemeyen bir yetkilisi, Washington'daki küçük bir grup medya kuruluşunun temsilcilerine, telekonferans aracılığıyla, İran'a sunulan son teşvik paketiyle ilgili değerlendirmelerde bulundu. Ve...

Amerikalı yetkili, İran'dan gelen ilk olumsuz tepkinin ardından, ABD Başkanı George W. Bush'un hayal kırıklığına uğradığına ilişkin yaptığı açıklamaya işaret etti. Ancak yetkili, bu ilk tepkiye rağmen, “umarız İran bu paketi reddetmeyecek” dedi. ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, “2006 yılında sunulan paketin yenilenmiş hali” olarak nitelediği teşvik paketinde, uranyum zenginleştirme programını bıraktığı takdirde, İran'ın sivil nükleer enerji elde etmesine uluslararası toplumun katkıda bulunma isteğinin ifade edildiğini bildirdi.

Yetkili, İran'ın bu paketi reddetmesi halinde, uluslararası toplumun bu ülkeye karşı yaptırımları artırma yoluna gitmesinin beklenebileceğini söyledi ve ABD Başkanı George W. Bush'un, nükleer silah amacını sürdüren bir İran'a karşı “her seçenek masada” sözünü hatırlattı.

Türkiye'nin İran'la izolasyon yerine diyalog politikası izlemesi ve terör örgütü PKK'ya karşı İran ile Türkiye'nin işbirliği konusundaki görüşü sorulan yetkili, “Türkiye ile çok geniş bir alanda, çok çeşitli konularda güçlü bir ortaklığımız var. Türkiye ile İran konusunda diyalog çok çok aktif” dedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi şöyle devam etti:

“Türkiye, İran'ın komşularından biri. Bu çerçevede Türkiye'nin İran ile ilişkilerinin bizimkinden farklı olması doğal. Herkesin İran'la, bizimkiyle aynı türde bir ilişki kurmasını beklemiyoruz. Ortada jeopolitik, komşuluk gerçekleri var. Ancak Türkiye aynı zamanda uluslararası toplumun çok kuvvetli bir aktörü. NATO üyesi ve BM'de aktif. Biz Türkiye'nin, BM Güvenlik Konseyi kararlarında yansıtıldığı şekliyle, uluslararası yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmesini bekleriz. Aynı zamanda Türkiye'nin, nükleer silahlara sahip bir İran olasılığına karşı bizimle aynı kaygıları paylaşmasını bekleriz. Tekrar söylüyorum, İran konusunda Türkiye ile çok iyi, aktif, devam eden bir diyaloğumuz var ve eminim bu diyalog devam edecek.”

Yetkili, “(AB Yüksek Temsilcisi) Solana ile ilettiğimiz mesaj çok açık. İran'ın, sadece sivil nükleer enerji üretme amacında olduğu iddiasına cevap buluyoruz. İşbirliğini kabul ederse, İran'ın uluslararası topluma entegrasyonunun yolunu açıyoruz” dedi.

Bu paketle İran'a, sivil ve barışçı nükleer enerji programı yürütmesinde uluslararası toplumun yardımcı olmayı önerdiğine işaret eden yetkili, henüz Solana'nın İranlı yetkililerle görüşme notlarını görmediklerini kaydetti. Amerikalı yetkili sözlerini şöyle sürdürdü:

“İran, güvenilir nükleer enerji programı istediğini söylüyor. Biz de (tamam) diyoruz. Yakıt ikmalini sağlayalım. Ek olarak İran halkına, yüksek eğitim imkanı, akademik değişim, tarım potansiyelini uluslararası alanda kullanma gibi açılımlar getiriyoruz. Teşvik planı, nükleer faaliyetlerini bıraktığı takdirde İran'ın nasıl gelişebileceği, uluslararası topluma entegre olabileceğine ilişkin detayları içeriyor.”

Yetkili, “reddetmeyeceğini umalım ama İran bu planı reddederse bu durum, uluslararası toplumun daha fazla izolasyonuna ve yaptırımlarına yol açacaktır” dedi. İran'ın, Lübnan'da Hizbullah'a, Irak ve Afganistan'da terörizme destek verdiğini belirten yetkili, “İran bu ve nükleer faaliyetlerini bırakırsa, uluslararası toplumun yapıcı bir üyesi olmaya karar verirse, hepimiz İran'a kucak açarız. İran'ın artık uluslararası toplumu dinlemesinin zamanı geldi” dedi.

İran'ın barışçı nükleer enerji geliştirmesinde, daha önce Rusya'nın yaptığına benzer şekilde bir destek olup olmadığı sorusuna karşılık Amerikalı yetkili, teşvik planında sadece genel olarak uluslararası toplumun, İran'ın barışçı nükleer enerji planına desteğinden bahsedildiğini, İran'ın kabul etmesi durumunda detayların görüşüleceğini kaydetti.

Uluslararası toplumda, İran'ın faaliyetlerine ilişkin bir “aciliyet duygusunun” bulunduğunu belirten yetkili, bütün seçeneklerin masada olmasına karşın en iyi yolun İran'a, izlediği yolu değiştirmenin kendi yararına olacağını göstermek olduğunu söyledi. İran'ın, ABD'ye pek çok alanda güçlük çıkardığını söyleyen yetkili, mevcut yönetimin veya bu yılki başkanlık seçiminin ardından gelecek yeni Amerikan yönetiminin, İran'ın yaptıklarını görmezden gelemeyeceğini kaydetti.

AB Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana, bugün İran yönetimine, “5 artı 1” olarak nitelendirilen ve BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin ile Almanya adına, uranyum zenginleştirme faaliyetlerini bırakması durumunda, bazı ekonomik, teknolojik ve siyasi teşviklerin yanı sıra, sivil, barışçı nükleer enerji elde etmesinde uluslararası toplumun desteğini içeren bir paket sunmuştu. İran Adalet Bakanı ve hükümet sözcüsü Gulam Hüseyin İlham, uranyum zenginleştirmenin askıya alınması konusunun gündemde olmadığı yönünde tepki vermiş ve teşvik paketini incelemeyeceklerini ifade etmişti.

aa

Bu haber 909 defa okundu.