Sudoku: Japonlar parayı Gül’e verir mi?

10 Haziran 2008 14:24 tsi
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Japonya ziyareti hak ettiği ilgiyi görmedi. Oysa görmesi gerekirdi! Hatta oldukça görmesi gerekirdi! Çünkü bu gezi, ‘küresel’ ve ‘yerel’ politik dengeler için başlıbaşına mesaj içeriyor. Parayı b

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün, 3-8 Haziran 2008 tarihlerini kapsayan Japonya ziyareti genellikle “standart” ve ekonomi bazlı bir gezi olarak değerlendirdi. Japonya’nın ekonimik gücü ve yatırım arzusu üzerinden Türkiye’nin kazanabileceklerini planlayan bir resmi ziyaret olarak algılandı.

Bunlar yanlış değil elbette. 150 Türk işadamının katılımıyla yapılan dış gezi bu alanlara da hizmet etti elbette. Fakat ne küresel ne de Türkiye’nin siyasi mülehazalarını Japonya çerçevesine oturtmadan tabloyu kavramak mümkün değil.

Bir kere gezinin başlangıcında gündeme gelen bir noktayı anımsayalım. Japonya İmparatoru sık geziye çıkan ve konuk kabul eden bir protokole sahip değil. Misafirler sınırlı olduğu gibi uzun zaman önce belirleniyor ve buna göre özel gündemler oluşturuyor.

Abdullah Gül’ün ziyaretine ilişkin ilk eleştiri bu noktada gelmişti. Japon İmparator’un Gül’ü davet etmediği, daha çok Cumhurbaşkanı’nın arzusu ile bu ziyaretin gerçekleştiği, zaten “kibar” olan japonlar’ın da bu talebi refüze etmediği dillendirilmişti.

Bu söylence nispeten doğru da çıktı. Geziyle katılan bir gazeteci bunu Gül’e sordu ve “iki tarafta istedi” yanıtını aldı.

Yani en azından, “özellikle” Abdullah Gül’ün bu geziyi istediğini söylemek yanlış olmaz. Bu konunun bir boyutu. Diğer bir boyutu açıkça para ile ilgili. Japonya’nın devasa yatırım kaynaklarının en azından bir bölümünün Türkiye’ye getirilmesi arzusu gezinin ana arterini oluşturdu.

O para gelir mi? Zor!

Gerçekte bu büyük paranın Türkiye’ye gelmesi ihtimali sorulduğunda, yanıt olarak Türkiye’nin yaratacağı imkanları söylemek bu örnek de imkansız. Nedeni siyasi. Türkiye hem dünyada hem de bağlantılı Türkiye’de ekonomik göstergeleri oynamaya başlamış bir ülke.

Aslında bu durum uzun süre önce fark edildi. Sadece Ankara tarafından değil Batı tarafından da. Ve çözüm yolu olarak, yani sıcak paranın nereden bulunabileceği ile ilgili olarak yol da geliştirildi.

Türkiye’ye büyük meblağlarla giren Batı sermayesinin çekilmesi durumunda Ankara ciddi sorunlar yaşayacağından, zaten petrol gibi bir melanet yüzünden iyice preslenmeye başlayan ekonominin kriz sinyallerini hemen vereceği kestiriliyordu.

Formül olarak da Petro-dolar gündeme getirildi. Körfez ülkeleri yine petrolden gelen inanılmaz miktardaki birikiminden bir parçayı Türkiye’ye aktaracaktı. Bununla ilgili görüşmeler de hızla yapılmaya başlanmış, nihayet bir hafta sonra İstanbul’da yapılacak Türk-Arap Ekonomik Forum’una kadar gelinmişti.

Tabii bu seçenek ekonomik olduğu kadar, hatta ondan da çok siyasi sayılabilir. Ortadoğu’daki dengeler içinde Türkiye’ninde dahil olduğu bir “bütünlük” arayan ABD için bu formül en uygunuydu.

Haliyle Japonya’dan bu denli “açığı” kapayacak miktarda para gelmesi zor! Çünkü Asya-Pasifik’in dengeleri biraz daha farklı. Kaldı ki Japonya da, bugüne kadar zaten tek taraflı giden ekonomik ilişkiler de karşılıksız vermeyi de kabul eder mi çok  tartışmalı!

Örneğin Japonya’dan Türkiye’ye yapılan yatırım tutarı 7 milyar doları aşarken, Türkiye’nin Japonya’da yatırım yapan herhangi bir şirketi bulunmuyor. Benzer şekilde, 2006 yılında Türkiye’nin Japonya’dan ithalatı 3.2 milyar dolar iken, ihracatı 263 milyon dolarda kaldı.

Türkiye, Japonya için bir çok açından (Çin’le rekabet, Ortadoğu, enerji yolları vs.) elbette önemli bir ülke. Ama Japonya’nın bu durumda yapacak fazla birşeyi olmayabilir. Çünkü Asya-Pasifik’teki Japonya aynı zamanda, örneğin ABD demek!

Peki o halde Cumhurbaşkanı Gül neden israrla Japonya’dan ekonomik açılım istedi, istiyor? Hatta daha ileri giderek, 2010 yılını “Türkiye’de Japonya Yılı” ilan etti. Bunun nedeni de bir boyutuyla yine iç politik denklemlerde gizli. Türkiye, küresel kriz, petrol ve elbette iç dengesizlikler yüzünden huzursuz bir dönem geçiriyor.

Bu rahatsızlığın en büyük ilacı para. Bu parayı bulan aynı zamanda siyasi puan da eldelemiş olacak. Ve bu siyasi puan, liderler liginde şu an zorlu maçlar yapan bir başka liderin puanından düşülecek!

Resim: Japon Gülü

Bu haber 1,121 defa okundu.