İsrail ile ilişkiler Türkiye'nin başına dert açabilir!

0 0 0000 00:00 tsi
Lübnan'da Müslüman gruplar Türkiye'ye, AKP'ye ve Türkiye'nin askeri gücü katılımına kuşkuyla bakıyor! En önemli rahatsızlık unsuru Türkiye-İsrail ilişkileri... Lübnan: ''Türk askeri buraya gelirse, Türkiye, İsrail ile olan yakın ilişkilerini buradaki misy

Meclisin Müslüman bir üyesi, ''Türkiye, buraya gelmeden önce İsrail ile olan ilişkilerine açıklık getirmeli'' derken bir Hizbullah milletvekili ''Türk askeri Lübnan'a, bizi İsrail'den korumak için gelmeli'' diyor. Hizbullah için AKP'nin ABD ile ilişkisi dikkat çekici.

Yakın geçmişini işgaller, iç savaş ve siyasi istikrarsızlıkla geçiren Lübnan'daki iç dengeler, dünyada örneği çok az olabilecek şekilde değişkenlik gösteriyor. Temel anlaşmazlık Hıristiyan-Müslüman ekseni olarak algılansa da, mezhepler arası çekişme Lübnan gündeminin ayrılmaz bir parçası olmuş uzun yıllar boyunca... Şiilerin Filistinliler ile olan çekişmesi, yine Şiilerin nüfuslarının artmasına bağlı olarak, Sünnilerin önüne geçme çabaları, kuzeydeki Sünni-Alevi rekabeti, Maruni-Ortodoks çekişmesi Lübnan'a özgü örnekler.

Paris-Şam-Tahran

Ülkedeki her dini ve etnik grup kendisine yakın olan ülkelerle işbirliğini sürdürürken, aynı zamanda bu ülkelerin Lübnan özelinde, Ortadoğu'daki politikalarını da yürütmesine yardımcı oluyor.

* Fransa'nın kültürel, ekonomik ve siyasi açıdan Maruniler üzerinde etkisi çok büyük. Birçok Maruni, kendi arasında Arapça yerine Fransızca konuşuyor. Maruniler için Fransa doğal bir müttefik olmuş. Ekonomik olarak da Fransa'nın Lübnan'daki yatırımları dikkat çekici. Birçok Maruni, iç savaş sırasında çifte vatandaşlık almış.

* Sünnilerin, Ürdün, Suudi Arabistan ve Mısır gibi Sünni rejimlerle yakın ilişkisi var. Ancak bu yakın ilişki, Sünnilerin ''Lübnanlı'' olma özelliklerinin önüne geçmiyor. Sünni kesim arasında Suriye-Lübnan ve Filistin'in aynı sınırlar içinde birleştirilmesini savunanlar da var. İsrail'e sert tepki göstermediği için eleştirilerin hedefi olan Suudi Arabistan, yaptığı 1.5 milyar dolarlık yardımla Lübnan'daki Sünnilerin övünç kaynağı olmuş.

* Şiiler için Tahran ve Şam iki önemli merkez. Tahran, son dönemde biraz daha fazla öne çıktı. Şiilerin Tahran ile olan siyasi bağları her ne kadar güçlü olursa olsun, Hizbullah için önemli ölçü ''Lübnanlı'' . Lübnan hükümetinin amacı, Hizbullah'ı daha fazla sisteme eklemleyebilmek. Hizbullah'ın Tahran yönetiminin talimatları doğrultusunda hareket ettiği düşüncesi özellikle Lübnan'daki akademik çevreler tarafından kabul edilmiyor. Türkiye uzmanı Prof. Muhammed Nurettin 'e göre, Lübnan'daki Şiiler arasında, Tahran'dan bir talimat beklemeden, İran'ın bölgedeki çıkarlarını korumak için kendiliğinden harekete geçecek birçok kişi var.

* Dürziler, inançları gereği bütün çevre ülkelerle, konjonktürel bir ilişki içindeler. Lübnan'ın Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde bulunduğu dönemde İngiltere de Dürzileri desteklemişti. Bugün Beyrut sokaklarında Dürzilerin efsanevi lideri Velid Canbolat 'ın İsrail ile anlaştığı ve İsrail uçaklarının Canbolat'ın evinin bulunduğu bölgeyi vurmadığı konuşuluyor.

Şiilerin Şam'a bakış açıları ile Ortodoks Hıristiyan Arapların Şam'a bakış açısı arasında ''Arap milliyetçiliği'' bağlamında birçok nokta öne çıkabiliyor. Aynı şekilde Sünniler ve Dürzilerin de Şam'la ilişkileri bu noktalarda benzerlik gösterebiliyor.

Türkiye'ye bakış nasıl?

Peki, Lübnan'daki bütün dini ve etnik gruplar, siyasiler ve entelektüellerin Türkiye'ye bakışı nasıl? Hem halk hem de Lübnanlı siyasetçiler açısından Türkiye Ortadoğu'nun çok önemli bir ülkesi. Böyle bir tanımlamanın ardından ''Ama'' diye başlayan cümleler, Türkiye'ye yönelik kuşkuları ortaya koyuyor. En önemli rahatsızlık unsuru Türkiye-İsrail ilişkileri. Meclisin Müslüman kanatta yer alan milletvekillerinin tamamına yakını, Türkiye'nin İsrail ile olan ilişkilerinden kuşku duyuyor. Lübnan Parlamentosu'nun İnsan Hakları Komisyonu üyesi ve Sünni milletvekili İsmail Sukkariyah ''Türkiye, buraya gelmeden önce İsrail ile olan ilişkilerine açıklık getirmeli'' derken, Hizbullah'ın bakış açısını da milletvekili Hüseyin Hac Hasan, ''Türk askeri Lübnan'a, bizi İsrail'den korumak için gelmeli'' şeklinde ortaya koyuyor.

İsrail'in vurduğu Hizbullah'ın yayın organı Manar TV'nin editörleri açıklık getiriyor: ''Türk askeri buraya gelirse, Türkiye, İsrail ile olan yakın ilişkilerini buradaki misyonuna yansıtmamalı.'' Bu sözler, aslında Hizbullah'ın, Türk askerine "evet" demesinin koşullarından biri olarak görülüyor. Aslında Hizbullah Türkiye'nin bundan sonra Arap dünyası ile İsrail arasında ''denge politikası'' yürütmesini de istemiyor. Hac Hasan, ''Türkiye bundan sonra Arap yanlısı bir politika izlemeli'' derken, bunun altını ''Adil olun'' diyerek çiziyor. Hac Hasan'a göre adil olmanın yolu da Arap yanlısı olmaktan geçiyor. Çünkü Hizbullah kendisini ve Arap dünyasını İsrail karşısında ''savunma durumunda olan mazlumlar'' olarak görüyor.

Hizbullah'ın Tahran ile olan ilişkileri, Türkiye'ye yönelik bakış açısına da yansıyor. Özellikle nükleer gerginlikten dolayı Ankara-Tahran hattında ilişkiler bozulursa, bu ister istemez Hizbullah aracılığı ile UNIFIL içindeki Türk askerine yansıyacak.

'Türk askeri sıkıntı yaşar'

Suriye Sosyal Partisi üyesi ve Lübnan Parlamentosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Dr. Mervan Fares , Lübnan, Suriye ve Filistin'in aynı ülkenin toprakları olduğunu savunan isimlerden. ''Türkiye ile İsrail'in ne gibi bir yakınlığı var? Öncelikle Türkiye İsrail ile olan ilişkisine bir açıklık getirmeli ve burada bu ilişkiden kuşku duyan insanları aydınlatmalı'' diyen Fares'in bulunduğu siyasi kanadın Türkiye'ye bakış açısını Ankara-Şam hattında esen rüzgârlar da belirliyor. Suriye ile bütünleşme taraftarları Şam'ın görüşlerine dikkat ediyor.

Hizbullah için bir başka dikkat çekici nokta ise AKP'nin ABD ile yakın ilişkisi. Hizbullah milletvekili Cemal el Takeş , aslında bir genel cerrah. Takeş'e göre Türkiye'nin Lübnan'daki izleyeceği yol, mutlaka ABD politikasının dışında olmalı. Yoksa Türk askeri ciddi anlamda sıkıntı yaşar.

Fransa Türk askerine olumlu baktığı için Maruniler de bu çerçevede bakmayı tercih ediyor. Müslüman milletvekillerinin Türk-İsrail ilişkileri konusundaki düşünceleri, Lübnan'daki Türk diplomatlar tarafından çok da olumlu karşılanmıyor. Türk diplomatlar, Sünni milletvekillerinin bu düşüncesine karşılık, Ürdün ve Mısır'ın İsrail ile ilişkisini gündeme getiriyorlar.

Evlerin enkazının kaldırılmasına yardım eden üniversite öğrencisi gençler, Türkiye'deki İslami hükümetlerin İsrail ile çok daha yakın olduğunu dile getiriyor. Onlara göre, Erbakan İsrail ile askeri bir anlaşma imzalayıp gerçek yüzünü göstermiş.

Cumhuriyet

Bu haber 277 defa okundu.