Hiç namazla yoga bir olabilir mi?

"İslam Tasavvufu ile yoga arasındaki ilişki yüzyıllar öncesine dayanıyor. Hindistan'da yaygın olan Şattariye ve Çiştiyye gibi tarikatlarda, manevi eğitim süresince İslami geleneklerle birlikte bazı yoga teknikleri de kullanılıyordu. Hatta zikirlerinde mantra yapıyorlar"

"Prof. Dr. Carl Ernst uzun yıllar üzerinde çalıştığı sufizm-yoga ilişkisine dair en güçlü yazılı kanıtın 'Amrtakunda Çevirileri' diğer adıyla "Pool of Nectar" olduğunu söylüyor. İbn'ül Arabi'ye atfedilen, 1210 yılında Belgal'de Arapça'ya çevrilen "Pool of Nectar" yoga uygulamalarına dair bilgiler içeriyor."

Bu iddialar haftalık Aktüel dergisine ait. "Müslüman yogası" başlığıyla kapaktan verilen haber, sanki yoganın namaz ile eş olduğu izlenimini bırakıyor. iyibilgi, hakiki İslam tasavvufu ile yoga arasındaki aslında var olmayan ilişkinin gerçek boyutunu iki önemli ilahiyatçıya sordu.

"Hiçbir şey namazın yerine geçemez"

Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nden Doç. Dr. Ekrem Demirli, hiçbir şeyin namazın yerine geçemeyeceğini belirterek şöyle devam etti:

"Çiştiyye tarikatı, özellikle nefesin kontrolü ile ilgili olarak bazı yoga tekniklerinin yararlı bulduğunu söyler. Ama tarikatın yararlı bulduğu alan genel olarak insanın nefsinin eğitilmesi, sünnetin kontrol edilmesi, duygulara hâkim olunmayla ilgilidir; namazla ilgisi yoktur. Tasavvuf kültürü ve tarikat kültürü, ibadetlerin yerine bir şey koyma arayışından doğmuyor. Tam tersi, yükümlü olduğumuz davranışları daha iyi nasıl yerine getiririz diye ortaya çıkmışlardır."

Demirli, yogayı namazın yerine koyma düşüncesinin son derece yanlış olacağını belirtiyor. Namazın temel mantığının, Allah'la kul arasında bir irtibat sağlamak olduğunu kaydeden Demirli, "Namaz, dinlenme değildir. Namazın, iç enerjimizi kontrol etme veya onu ortaya çıkartma amacı yoktur. Namaz, Allah'ın emridir ve inanan Müslüman namaz kılar. Yoga ya da başka bir şey namazın yerine geçemez"  diye konuştu. 

Amrtakunda Çevirileri'nin Arabi ile yakın uzak ilişkisi yok

Kendisi de bir Arabi uzmanı olan Ekrem Demirli'ye Arabî ile "Amrtakunda Çevirileri" kitabı arasında bir bağlantı olup olmadığını soruyoruz. Yanıt çok net:
"Bu kitabın İbn-ül Arabî ile hiçbir ilişkisi yoktur. İbn-ül Arabî'de namaz en temel ana fikirdir. Yerine bir şey koymak söz konusu olamaz, hepsi çarpıtmadır. Mesela Çiştiyye tarikatında yoga sadece iç huzuru sağlayacak bir yöntem olarak kullanılıyor. Tamamen pratik olarak yogadan yararlanıyorlar. Karşılıklı bir kültürel etkileşim olabilir ama bunun sınırları bellidir."

"Manipülasyon yapıyorlar"

Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi'nden Prof. Dr. Mahmut Erol Kılıç bazı çevrelerin İslam tasavvufu ile yoga arasında bağlantı kurma çabalarını şöyle yorumluyor:

"Tamamen yanlıştır ve yönlendirmedir. Yoga, namazın yerine geçemez. Hiçbir tasavvuf gereğinde böyle bir uygulama yoktur. Meditasyonu namazın yerine koymaya çalışmak kesinlikle manipülasyondur. İslam'ın kendi doktrini ve pratikleri korunmak şartıyla; yoga, meditasyon yapılabilir. Ama doktrini zedelemeden olursa uygulanabilir ancak. Namazı meditasyonun yerine koymak, tamamen değiştirmek suretiyle olursa; bu durum doktrini bozmaktır, yanlıştır, hatalıdır."

iyibilgi haber merkezi