Hasan Köni: "Mehmetçik, MOSSAD ve CIA'in hedefi olur!"

Lübnan'a asker gönderecek miyiz, göndermeyecek miyiz? Uzun bir süredir Türkiye'nin gündemini meşgul eden en önemli soru bu. Hükümet Mehmetçiği Lübnan'a yollamaya karar vermiş gibi. Fakat tek bir kıstası var: "Mehmetçiğe kesinlikle silah toplatmayız!" Hükümet bu konuda ısrarcı. Amerikalı ve İsrailli muhataplarına da bu çekinceyi sık sık tekrarlıyor.

Peki, hükümet ikna edebiliyor mu? Pek sayılmaz. Mehmetçiğin Lübnan'a neden gideceği hususunda ciddi soru işaretleri var. Bu sadece toplum için geçerli değil. Devletin üst makamlarını dahi "Lübnan polemiği" sarmalamış durumda. Lübnan'a asker gönderilmesine karşı çıkan ve "kimin çıkarı için" sorusunu soran Cumhurbaşkanı Sezer'e hafta sonu yanıt gecikmedi. Meclis Başkanı "Lübnan Meclisin sorumluluğunda" dedi.

Elbette tartışmanın tek boyutu sorumluluk meselesi değil. Mehmetçiğin iki ateş arasında kalacağına dair endişelerden tutun da Kuzey Irak varken neden Lübnan sorularına kadar bu mesele girift bir hal almış durumda. İddia edildiği gibi Mehmetçik Lübnan'da herhangi bir saldırı altında kalır mı? Lübnan tezkeresi ABD-AKP ilişkilerini nasıl etkiler?

Şimdi Türkiye'ye dönelim. Uzun bir süredir dış politikaya odaklı tartışmalar yerini ordu-siyaset denklemine bırakıyor. Acaba "çok demokrat" bulunan Orgeneral Özkök'ün bugün görevini Orgeneral Yaşar Büyükanıt'a devredecek olması, ordu-siyaset denklemine nasıl yansıyacak? Basın şimdiden felaket tellallığı yapsa da, Büyükanıt Paşa, Özkök'ün çizgisini sürdürecek mi?

Peki ya Cumhurbaşkanlığı? Özkök gerçekten AKP'nin Cumhurbaşkanı adayı mı?

Tüm bunlar belki de cevabı en çok merak edilen sorular. Herkesin merak ettiği bu soruları Yeditepe Üniversitesi Kamu Yönetimi Bölüm Başkanı ve uluslar arası ilişkiler uzmanı Prof. Dr. Hasan Köni'ye sorduk. İşte uzman gözüyle cevap anahtarı…

Silah toplamayız!

iyibilgi-Türkiye'nin gündemi Lübnan. Tartışma konusu asker gönderlim mi göndermeyelim mi? Hükümet bir yandan Hizbullah'ı silahsızlandırmayacağım diyor, bir yandan da silah taşıdığı iddiasıyla iki İran uçağını indiriyor. Yani belki de silahsızlandırmaya şimdiden başlıyor. Sizce bu çelişki değil mi? Hükümet ne yapmaya çalışıyor?

Hasan Köni- İki İran uçağının indirilmesi olayı hükümetin dışında bir gelişme. Bu tür durumlarda yabancı elçilikler Dışişleri Bakanlığımıza başvurur. Oradan ihbar Başbakanlık ve Genelkurmaya gider. Daha sonra karar alınır. Bu devletin kararıydı, sadece hükümetin değil. Bürokratik bir işlemdi. Yani aslında ortada bir çelişki yok.

Peki, Türkiye'de uçaklar indirildi. Bu belki de bir anlaşmanın gereğiydi. Türkiye yine benzer anlaşmalar gereği Lübnan'da silah toplamak zorunda kalabilir mi? Türkiye'yi şimdiden bağlayacak bir anlaşma söz konusu mu?

Hayır, değil. Böyle bir anlaşma yok. Baştan kıstasları koyuyorlar. Ben silah toplamam diyorlar.

MOSSAD, CIA ajanları saldırabilir

"Türkiye iki ateş arasında kalır" deniyor, sizce?

Bölgeye diğer ülkeler de asker gönderiyor. Onlar da orada olacaklar. Orada Şiiler yabancı askerlere ateş açamaz. Yoksa güç duruma düşerler. Kazandıkları popülariteyi kaybeder, Fransa dâhil Avrupa ülkelerinin tepkisini üzerlerine çekerler. Yani yalnızlaşırlar.

Ama Irak da dâhil, bölgede kimin eli kimin cebinde belli değil. Türk askeri bölgeye gittiğinde hiç risk olmayacak mı?

Olmaz olur mu? MOSSAD, CIA ajanları Şii görünümü altında Türk askerine saldırabilir. Kuzey Irak'ta bize karşı savaşan ABD'liler var. Bunu ben söylemiyorum, Seymour Hersh New York Times'ta yazdı. Amerikan Dışişleri yalanladı tabi.

MOSSAD, CIA ajanları saldırabilir diyorsunuz? Bu küçük bir ihtimal mi? Yoksa ortada ciddi bir risk mi var?

Saldırma ihtimalleri bir hayli yüksek. Bölgede İran etkisini kıracak bir Şii-Sünni çatışması çıkarılmak istenebilir.

Bu tezkere geçer

Yeni bir 1 Mart sendromu oluşuyor sanki. AKP'nin içinde muhalif sesler yükseliyor. Tezkere meclisten geçer mi?

19 Eylülde meclis toplanıyor. Geçer gibi geliyor bana. Buna karşı çıkan muhalefet, milliyetçi bir refleks içerisinde. Fakat IMF izin vermediği için yüksek maaşlı asistan alamıyoruz. Muhalefet bunu düşünmüyor. Hâlbuki yaşantımızı doğrudan ilgilendiren kısımlar bunlar. Muhalefet meseleye yaklaşırken popülizm yapıyor.
Ayrıca bir konuyu da vurgulamalı. Fransa'nın tavrı Türkiye'yi etkileyecektir. Önce 1200 dedi, sonra 500–600 asker gönderirim açıklaması yaptı. Diğer AB üyesi ülkelerin de tavrı Türkiye'yi bu işten soğutabilir. Yani asker gönderme meselesi önemini kaybedebilir.  

Peki, bu tezkere 1 Mart kadar önemli mi? Tezkere çıkmaz ya da hükümet silah toplamamakta ısrar ederse bu ABD-AKP ilişkilerini nasıl etkiler? Mahir Kaynak kendisi ile yaptığımız söyleşide "ABD silah toplanmasını istiyor" demişti. 

Bu tezkere 1 Mart kadar önemli değil elbet. Hatta geçmezse ABD-AKP ilişkisinde gerilim bile yaratmaz. Kıstasları önceden koymak lazım. Şunu yapacağım, şunu yapmayacağım dediğinizde bir problem kalmaz. Diğer ülkeler de bunu yapıyor. Hatta bu konu Fransa örneğinde olduğu gibi giderek önemini kaybediyor. Dolayısıyla hiç problem çıkmayabilir.

Türkiye "aracı" koordinatörü kabul etmez

Türk-Amerikan ilişkilerine gelmişken, ABD'nin atayacağı ve Büyükelçi'ye göre "bizim yakından tanıdığımız" PKK koordinatörüne değinmeli.

Bizimle PKK arasında bir aracıymış havası yaratılırsa Türkiye bunu kabul etmez. Keşmir meselesi vardır örneğin, Hindistan ile Pakistan arasında. O problem için koordinatör atarsınız. Taraflar bellidir. Fakat Türkiye'nin muhatabı PKK değil. Dolayısıyla aracı havası vermemesi lazım. Türkiye, PKK ile masaya oturmaz. Eğer oturursa tanımış olur.

Karayılan ABD'nin PKK ile dolaylı olarak görüştüğünü söylüyor.

Bunlar istihbarat görüşmeleri. Herkes görüşüyor. Biz de gidip görüştük. Her devlet illegal yoldan onunla bununla görüşür. İstihbari görüşmelerin amacı bir çıkış yolu var mı onu bulmak. Bunlar resmi kararları belirlemez.

Büyükanıt demokrasi içerisinde kalacak

Diğer bir konu, Türkiye'de sonbahar sendromu? Ordu-siyaset denkleminde yeni bir şeyler bekliyor musunuz? Büyükanıt paşanın sertleşmesi gerektiğini düşünenler var. Sizce Yaşar Büyükanıt Özkök Paşanın izinden ayrılır mı?

Ordu statüsünü kaybetmek istemiyor tabi. Ordu sivillerin ardında kalmak istemiyor. Yaşar Büyükanıt'ın orduyu yıpratma çabalarına karşı sert sözleri bunun bir sonucu. Hilmi Özkök'ün demokrat çizgisinden ayrılır mı? Bu zor. Çünkü Türkiye ekonomik, siyasi ve güvenlikle ilgili alanlarda Batıya bağlı. Antidemokratik bir yapıda çıkacak ekonomik krizin bedelini kimse ödeyemez.

Özkök Paşa Çankaya'ya çıkmaz

Peki Hilmi Özkök'ün cumhurbaşkanlığı meselesi? Biliyorsunuz Özkök Paşa'nın AKP'nin Cumhurbaşkanı adayı olduğu iddia edildi.

Hilmi Özkök iki sene ortada yokum dedi. Dinleneceğini söyledi. Tahmin etmiyorum.

Bu sizi tatmin etti mi? Özkök Paşa siyasi tartışmaların içine çekiliyor. Devlet Şeref madalyası bile sorgulandı.

Hilmi Özkök arkadaşlarını karşısına almaz. Bence bu uzak bir ihtimal.

Bu arada diğer ismi geçen aday Hikmet Çetin. Afganistan'dan yeni döndü.

O çok zor. Kuzey Irak konjonktürü buna izin vermez, rahatsız eder.

iyibilgi