Altında bire üç kaybediyoruz!

30 Ekim 2007 14:17 tsi
Kaz dağlarında başlayan sondaj faaliyetleriyle gündeme gelen altın, yabancı şirketler tarafından çıkarıldığında, ülke ekonomisine ne kazandırıyor? Türkiye'de çıkarılan altın neden yurtdışında rafine ediliyor? İşte doğal kaynaklarımızı bekleyen tehlike..

Milliyet'te yer alan habere göre Türkiye'de takı üretimi dünyanın pek çok ülkesinden daha fazla olduğu için altın madenciliği faaliyetinin elzem olduğu öne sürülüyor. Ancak uzmanlar, çıkarılan altın yurtdışında rafine edildiği ve Türkiye'ye iki kat fiyatla geri döndüğü için ülkenin altın madenciliğinden çok büyük bir kazanım elde edemediğini savunuyor.

Altın Madencileri Derneği, Kaz Dağı'nda altın çıkarılmasıyla ilgili tartışmaların ardından yayımladığı raporda, Türkiye'nin takı üretiminde dünyada ikinci olduğunun altını çizdi. Raporda "(Altını) üretmezsek ithal etmek zorundayız" denildi.

Yurtdışında rafine ediliyor

Öte yandan İstanbul Altın Rafinerisi Başkanı Ömer Hallaç, çıkarılan altının diğer cevherlerle karışık halde bulunduğunu, ihraç edilen bu altının yurtdışındaki rafinerilerde işlendikten sonra Türkiye'ye ithal edildiğini belirtti. Hallaç, "Türkiye 6 milyar dolarlık altın ithal ediyor. Ancak işlenmiş altın ihracatı 2 milyar dolar" dedi.

Buna göre takı hammaddesi için ödenen dövizin yalnızca üçte birlik kısmı takı ihracatından döviz olarak kazanılıyor. Hallaç, ihraç edilen 2 milyar dolarlık takıda kuyumculuk sektörünün yarattığı katma değerin sadece 200 milyon dolar olduğunu, geri kalanın hammaddeye yani yurtdışından ithal edilen altına gittiğini belirtti.
İstanbul Altın Rafinerisi'ndeki altın işleme standartlarının yurtdışıyla aynı olduğunu söyleyen Hallaç'ın verdiği bilgilere göre, bu durum "vergi mevzuatında gözden kaçan detaylar"dan kaynaklanıyor. Maden şirketleri çıkardıkları ham altını yurtdışındaki rafinerilere sattıklarında elektrik, su gibi giderlerin KDV'sinden muaf oluyor. Ancak şirketler, altını Türkiye'deki bir rafineriye sattıkları zaman bu giderlerin bazıları için KDV ödemek zorunda kalıyor. Bu nedenle maden şirketleri altını ihraç etmeyi tercih ediyor.

Ham altın yarı fiyatına gidiyor

Jeoloji Mühendisleri Odası adına konuşan jeoloji yüksek mühendisi Tahir Öngür ise ham altın fiyatının, rafinerilerde işlendikten sonra ithal edilen altının fiyatının yaklaşık yarısı kadar olduğunu belirtti.
Öngür ayrıca maden şirketlerinin altını yurtdışında kurdukları şirketlere, dünya borsalarındakinden daha düşük fiyatla sattıklarını, bu nedenle Türkiye'nin olması gerekenden daha az döviz kazandığını belirtti.







Türkiye'nin taşı toprağı altın mı?

Altın madenciliğini konu alan filmlerden akıllarda kalan sahne: Kahramanlar ellerinde eleklerle altını topraktan ayırırlar. Bu, altının toprakta, damarlar halinde bulunması demek.
Türkiye'de ise altın damarları yok, cevher toprağın özünde. Yani deyim doğru: Türkiye'nin taşı toprağı altın! Ancak bu altını topraktan ayırmak için gerekli olan elek, siyanür.
Jeoloji yüksek mühendisi Tahir Öngür, Güney Afrika, Kanada, Avustralya gibi ülkelerde önceki yıllarda üretilen altınların yüksek tenürlü (toprağın içindeki altın miktarının yoğunluğunun yüksek olduğu) madenlerden çıkarıldığını, şimdiyse siyanür yöntemiyle 1 ton topraktan 1 gram altının çıkarılabildiğini söyledi.
İTÜ Çevre Mühendisliği Fakültesi'nden Prof. Dr. İlhan Talınlı ise 1 gram altın çıkarılırken 1.4 ton çamur formunda atık oluştuğuna dikkat çekti. Talınlı, "Bergama'dan çıkacak altının değeri 159 milyon dolar. Atığın EPA'nın (ABD Çevre Koruma Enstitüsü) kriterlerine göre, atığın temizlenmesi için 1.2 milyar dolar lazım" dedi. Talınlı sanayinin diğer alanlarında siyanür kullanıldığında atık miktarı az olduğu için o atığın düzenlemeler çerçevesinde arıtıldığını ancak madenden çıkan atığın arıtılmasına, atık miktarı yüksek olduğu için, yanaşılmadığını söyledi.

Türkiye altın takı üretiminde ikinci (2005)
Sıra Ülke Üretim (Ton)
1	Hindistan	695
2	Türkiye	303
3	İtalya	284
4	Çin	257
5	ABD	220

Kaynak: Altın Madencileri Derneği

Dünyada altının yüzde 73'ü takı için kullanılıyor (2005)
Altın talebi	Miktar (ton)	Pay (%)
Kuyumculuk	2.712	73
Endüstri ve dişçilik	420	11
Para ve madalya	591	16
Toplam	3.723	100

Kaynak: Altın Madencileri Derneği

Uşak madeni Avrupa'nın en büyük madeni
Maden	Miktar (ton)
İzmir-Bergama-Ovacık	26.8
İzmir-Seferihisar-Efemçukuru	31.6
Uşak-Eşme-Kışladağ	105.8
Balıkesir-Havran-Küçükdere	9.1
Eskişehir-Sivrihisar-Kaymaz	5.8
Gümüşhane-Mescitli-Mastra	12
Çanakkale-Kirazlı-Akbaba	10
Artvin-Cerattepe	37.5
Toplam	240

Kaynak: MTA'nın 2000 yılı verileri. MTA'nın bugünkü toplam işletilebilir rezerv tahmini 350 ton.

Dünyanın altın rezervleri
Ülke	İşletilebilir	Muhtemel
	rezerv (ton)	rezerv (ton)
G. Afrika	6.000	36.000
ABD	2.700	3.700
Avustralya	5.000	6.000
Rusya	3.000	3.500
Endonezya	1.800	2.800
Kanada	1.300	3.500
Çin	1.200	4.100
Peru	3.500	3.500
Türkiye	600*	6500
Diğer	16.400	19.500
Toplam	41.500	90.000

Kaynak: Altın Madencileri Derneği
* MTA'nın tahmini 350 ton.

Bu haber 872 defa okundu.