Sonbahar sebzeleri nelerdi?

24 Ekim 2007 13:01 tsi
"Bakla, bezelye, enginar ilkbahar sebzeleridir! Patlıcan kabak, sonra da domatesle patates de yazın olgunlaşırlar... - Öğretmenim ama bunlar şimdi her mevsimde var!" Muz kış meyvesi miydi? Peki ya domates? İklimleme ve ithalat sayesinde bugün hangi ürün

Sonbahar sebzeleri

Selçuk Erez/ Cumhuriyet

Sonbahar geldi, geceler uzadı, tiyatrolardan yıkılmayanlar perdelerini açmağa başladı... Yağmur yağıyor, trafik fena tıkanıyor. Yakında saatleri bir saat geri alacağız.

Şimdi ilkokul öğretmenleri, çocuklara mevsim sebzelerini anlatıyorlar:

- Bakla, bezelye, enginar ilkbahar sebzeleridir! Patlıcan kabak, sonra da domatesle patates de yazın olgunlaşırlar...

- Öğretmenim ama bunlar şimdi her mevsimde var!

- Var ama serada yetiştirilmişi var.. Yoksa açıkta bitmezler artık.. Peki çocuklar, sonbahar sebzeleri hangileridir?

- Soğan, karnabahar!

-Aferin Rahşan! Başka?

-Pırasa!

-Ben tamamlayım: Lahana, bir de kereviz!

Bu sebzeler ve meyveleri eskiden bahçelerden toplayanlar getirir bize satarlardı... Tazeydiler, Tutankamon'un mumyası gibi ilaçlanmazlardı..

Yetiştirenler için hem anlamlı birer gelir kaynağı, hem de ulusal kültürün önemli birer unsuruydular... Manilerimizde bile vardılar:

"Bahçelerde börülce/ Oynar gelin görümce/ Oynasınlar bakalım bir araya gelince" denir, ardından eklenirdi: "Hişt moru yalelelli yar nina ninanom!"

Kimi, kızların ağzından seslenirdi: "Bahçelerde patlıcan/Eteğime toplicam/Yar üstüme yar sevsen/Ben öfkemden çatlicam", "Avludan atlasana/Ispanak toplasana/Madem bende gözün var/Ele laf atmasana!"

Kayınvaldesinden hoşnut olan, "Bahçelerde lahana/Kesdim goydum sahana/Hiç ömrümde görmedim/Böyle güzel gaynana" derdi.

Kararsız oğlanlar bu yoldan uyarılırdı: "Bahçelerde enginar/Enginarın adı var/Alacaksan al beni/Pek çok isteyenim var.." Bir Trakya türküsünde oğlanlar, kızlara sarımsağı bahane edip laf atarlardı: "Bahçelerde sarımsak/Sarım sarım sarılsak/Güzellerin koynunda/Baygın baygın yayılsak!"

Sonra globalleştik; bu güzel vatanın yetiştirdiği nimetlere son yıllarda bir sürü yeni meyve ve sebze de katıldı: Her yere baktık ve Atatürk zamanında üretilmeğe başlanan kuşkonmaz ve daha sonra gelenleri, mesela avokado, brokoli, kumkuat ile kiviyi konu edinen ne bir mani bulabildik ne de bir türkü!

Şimdi biz, bu bitkileri artık özümsemek ve ziraatçılarımıza sevdirmek, onları, bu yeni otları ve meyvaları yetiştirmeğe teşvik etmek için maniler düzmenin sırasının geldiğine inanıyoruz:

* Bahçelerde brokoli/Musluklardan akıyor/Stafilokok, koli/Bu su da bitecekmiş/Sana neler demeli?"

* Bahçelerde kivi var/Ellerinde çok kir var/Yabancı dil bilmezsin/Orada ne işin var?

* Bahçelerde kumkuat/Sen her gün bir nutuk at/Birbirini tutmasa da/Manşet yapar matbuat."

"İki iki beş etmez/Avokado ham yenmez/Buş seni kabul etse bile/Adam yerine komaz!"

Manav raflarında yeni yeni yer alan yam, hindistancevizi ve benzeri ürünler için mani düşünecek okuyucularımıza sütunlarımız daima açık olacaktır.

Bu haber 10,926 defa okundu.