Ekim korkusu: Küresel istikrar bozulur mu?

2 Ekim 2007 16:04 tsi
Ekonomik krizler hastalık ise bunun en iyi bulaşma yolu “küreselleşme”! Zaten dünyadaki tüm ekonomilerin birbirini kollamalarının, ‘birisi hapşırsa diğerinin nezle olmasının’ sebebi de bu. Ama konu ekonomi olduğunda organik örnekle

Geçtiğimiz Haziran ayı sonundan bu yana ABD kredi piyasaları sıkışıklık yaşıyor. Bu sıkışıklığın ABD’yi hassas gözlerle izleyen/etkilenen ülkeleri nasıl vuracağı ise temkinli tartışma konularından.

Ekim ayı ise bu beklentinin “psikolojik” açık yarası sayılıyor. Ekonomik gerekçeleri de var ama psikolojik etmenler de önemli. ABD’de buna “Ekim fobisi” deniyor. Çok uzun yıllara giden bir geçmişi var. 

1929 yılındaki Büyük Buhran, 1987 Ekim’inde yaşanan kriz gibi. “Borsa” kronolojisine “Kara Pazartesi” olarak geçen bu olayın şu an 20. yılındayız! O gün ABD hisse senetleri yarım milyar dolarlık kayba uğramıştı.

Yeniden? Allah korusun!

Doğrusunu söylemek gerekirse 20 yıl önceki o tatsız ekonomik olayla, güncel gelişmeler arasında bir paralellik var. Tabi benzer olmayan noktalar da çok.

Dolardaki değer kayıpları, kredi piyasasındaki darlık, emlak sektöründeki kriz hatta FED’in başına taze atanmış birinin dahi bulunması bu benzerliklerden. Ekim korkusu bu benzerliklerin yarattığı psikolojiden kaynaklanıyor olsa belki görmezden gelinebilir.

Ancak bu konuda endişeleri olan bolca uzmanın bulunması işin rengini değiştiriyor. Bu uzmanlara göre piyasalarda istikrarın bozulması çok mümkün. Bu uzmanlara göre, bir çok piyasadan olumsuz işaretler geliyor.

Yine aynı uzmanlara göre faizde yapılmış indirim de acil bir çıkış kapısını hızla yaratamayacak. Etkileri ancak aylar sonra görülebilecek. Fakat Ekim hemen önümüzde.

İngiliz The Times Gazetesi’nin görüştügü uzmanlar benzerlikler için piyasa endekslerindeki düşmelerde ve emlak piyasasında o zamana kıyasla benzerlikler olduğunu, yine en azından İngiltere için bir tehlike bulunmadığını belirtiyorlar.

Bir başka habers kaynağına göre, iki tarih arasındaki benzerlik borç para ile gerçekleştirilen satın almalarda. O dönemde önemli bir alım rüzgarı esmiş, ancak ekim ayına gelindiğinde satın almalar düşmüştü.

Ancak dediğimiz gibi farklılıklar da mevcut. En önemlisi ise şu anda hisse senetleri 20 yıl öncesinden çok daha ucuz olması.

O dönemde S&P'de işlem gören hisse senetleri değerlerinin 22 katı üzerindeydi. Şimdi ise bu senetler kendi değerlerinin 18 katı üzerinden işlem görüyor. Bunun yanısıra faiz oranları şu an 1987'den çok daha düşük. Yani borçlanma imkanı var.

1987 ile en büyük farklardan biri de yine psikolojik faktör ile ilgili. O dönemde yatırımcı için borsalarda bir günde yüzde 22'lik bir düşüşün yaşandığı 1987 krizi yoktu.

Ama 1987 bugüne en büyük ders olarak, küresel piyasaların birbirlerine ne kadar bağlı olduğunu gösterdi. Hem iyi günde hem de kötü günde!
 
Sonuç olarak verilerin bir kısmı Ekim fobisi kriterlerine uygun, bir kısmı değilse de, fobinin biraz da psikolojik olduğu anımsanmalı. Bu psikolojik korku öncelikle krize uygun kriterleri dikkate alabilir. Bu durumda Türkiye dahil tüm dünyanın dikkatli olması gerekiyor.

Bu haber 571 defa okundu.