Türkiye'nin sosyolojisi değişiyor

17 Kasım 2014 09:03 tsi
Ipsos'un araştırmasına göre Türkiye'deki yeni muhafazakârların eğitim seviyesi artarken her şeye tepki gösteren bir modern kitle oluştu.

Ipsos Tüketici Panelleri ve Medyadan Sorumlu Genel Müdürü Bilgeman, "Tepkili modernler Türkiye sahip değiştiriyor diye her şeye karşılar. Bir süre sonra onlarınki şuursuz tepki oluyor. Bazılarının 'makarna yiyenler' diye tabir ettiği yeni muhafazakârlar ise artık birçok konuda yükseliyor" dedi

Araştırma şirketi Ipsos iki yılda bir "Türkiye'yi Anlama Kılavuzu" yayımlıyor. Araştırma sonuçları bu yıl kamuoyuna çok fazla yansımadı. Ipsos Tüketici Panelleri ve Medyadan Sorumlu Genel Müdürü Kıvanç Bilgeman ile bir araya gelerek, kitleleri yeni muhafazakârlar, geleneksel orta sınıf, kayıtsızlar, geleneksel milliyetçiler ve tepkili modernler diye sınıflandıran çarpıcı araştırmayı konuştuk. Bilgeman'a göre, Türkiye'de toplumun yüzde 35'ini oluşturan yeni muhazakârların sayısı artmıyor ama bu kitle deyim yerindeyse 11 yılda kabuğundan dışarı çıktı. "Her şeyden bezmiş kitle" denilen kayıtsızların sayıları iki yıl önceye göre bir miktar arttı. Ne ekonomik ne siyasi gidişattan memnun olan tepkili modernlerle ilgili ise Bilgeman'ın çarpıcı bir analizi var: "Bunlar iyi olana da kötü olana da karşılar. Tepkileri şuursuz, mantıklı değil. Yeni muhafazakâr kesimin eğitim düzeyi yükseliyor. Sosyal medyada daha fazla aktifler. İnternet kullanıyorlar. Çevre hassasiyetleri var. Yani bazılarının 'makarna yiyenler' diye tabir ettikleri kitle artık birçok konuda yükseliyor. Bundan dolayı tepkili modernler bu kitleyi tehlikeli olarak görüyor. Tepkileri Türkiye'nin sahip değiştirmesinden."

Araştırma kaç kişiyle yapıldı?
 
34 ilden 15 bin 854 bireyle. Buna göre toplumun yüzde 35'ini yeni muhafazakârlar, yüzde 20'sini geleneksel orta sınıf, yüzde 19'unu kayıtsızlar, yüzde 14'ünü geleneksel milliyetçiler, yüzde 12'sini tepkili modernler oluşturuyor.

Yeni muhafazakârların sayısı artıyor mu?

Bunlar kökten dinci insanlar değil. Etraflarına açık, dünyayı takip ediyorlar. Bence daha çok AK Parti'ye oy veren insanlar. Kadın ağırlıklılar. Sosyal medyada daha fazla aktifler. İnternet kullanıyorlar. Çevre hassasiyetleri var. Eğitim düzeyleri de Türkiye ortalaması olan yüzde 10'u yakaladı. Bu kitlede yüzde 9. Ege'de sayılar az ama Marmara ve İç Anadolu'da çok. Bunlar siyasi ve ekonomik gidişat konusunda en olumlu düşünen küme. Siyaset kurumuna, devlete ve orduya ortalamadan fazla güveniyorlar. Demokratik açılım ve Kürtçe eğitimi destekliyorlar. Dini duyarlılıkları ortalamadan daha yüksek. HES ve nükleer santrallare güçlü şekilde destek veriyorlar. Kadının iş hayatına katılımını da önemsiyorlar. Alışveriş eğilimleri daha yüksek ve rasyonel tüketiciler. Reklamlara duyarlılar. Bir parça kabuklarının dışına çıktılar. Kendilerine yakın bir iktidar olmadığında çekimser kalıyorlardı, içlerine kapanıklardı. AK Parti iktidarından sonra korkuyu üzerlerinden attılar. Normal hayatın içine girdiler. Artık Bağdat Caddesi'nde de Bebek'te de varlar.

MAKARNACI DEĞİLLER

Türkiye ortalaması eğitimde yüzde 10 derken neyi kastediyorsunuz?
 
Yani nüfusun yüzde 10'u üniversite mezunu. Yeni muhafazakârlarda bu oran yüzde 9.

Yani bazı kesimlerin adlandırdığı gibi "makarna yiyen ve düşük eğitimli grup" değiller artık…
 
Kesinlikle makarna yiyen, cahil ve eğitimsiz kitle değiller. Hem eğitimleri hem de gelirleri artıyor. Yakında trendi onlar belirleyecek. O yüzden de tepkili modernler bu kesimin tehlikeli hale geldiğini düşünüyor.

MİLLİYETÇİLER DE ORTA SINIF DA MEMNUNİYETSİZ DEĞİL
 
Geleneksel milliyetçiler daha ortada duran bir grup mu?

Evet onlar her şeye tepkili değiller. Ağırlıklı olarak Marmara bölgesinde yaşıyorlar. 'Tepkili modernler' ve 'kayıtsızlar' kadar olmasa da ekonomik ve siyasal gidişten memnun değiller. Kamuda başörtüsünü güçlü şekilde destekliyorlar. Ama Kürtçe eğitime, demokratik açılıma, HES ve nükleere karşılar. Kadının iş hayatına katılmasını da destekliyorlar.

Kayıtsızlar dediğiniz kitle nasıl?

Onlar en zor kitle. Doğu ve Güneydoğu Anadolu ile İç Anadolu'da yaşayan ilkokul mezunu bireylerden oluşuyorlar. Ülkedeki genel gündem ve tartışmaların büyük ölçüde dışındalar ve bunlara karşı kayıtsızlar. Tüketim ve marka hayatının büyük ölçüde dışındalar.

Peki ya geleneksel orta sınıf?

Orta sınıf bence tam Türk insanı. Belli değerleri, inançları ve amaçları var. Onlar da memnuniyetsiz bir kitle değil. Marmara bölgesinde yaşayan, ağırlıklı olarak ilkokul mezunu ve erkek bireylerden oluşmakta. Ekonomik ve siyasi gidişten güçlü şekilde memnunlar. Devlete ve siyasete ortalamadan fazla, yeni muhafazakârlardan daha az güvenmekteler. Demokratik açılımı desteklerlerken, Kürtçe eğitim konusunda ortalamadan çok farklılaşmamaktalar. Reklam ve indirim duyarlılığında Türkiye ortalamasının altındalar.

İYİ OLANI DA GÖZ ARDI EDİYORLAR
 
Tepkili modernler Türkiye'nin sahibinin kendileri olduğunu düşünüyordu. Bu durum değişiyor diye mi tepkililer peki?

Bu biraz siyasi bir yorum ama aynen öyle. Türkiye sahip değiştiriyor diye her şeye karşılar ve memnun değiller. Bir süre sonra onlarınki şuursuz tepki oluyor. Mantıklı değiller.

Neye tepkililer?

Araştırmada ifade özgürlüğü ve demokrasiye önem verdiğini düşündüğümüz bu kesimin önemseyeceği sorular da vardı. Mesela Kürtçe eğitime de demokratik açılıma da türbana da karşılar. Ordunun gücünün azalmasına tepki gösteriyorlar. Ne ekonomiden ne siyasetten memnunlar. Kısacası Türkiye'den memnun değiller. Onlara göre her şey berbat. Bu da iyi olan şeyleri de göz ardı ettiklerini gösteriyor. İyi olana da kötü olana da tepkililer. Ağırlıklı olarak Marmara, Ege ve Akdeniz'de yaşıyorlar. Yüzde 22'si üniversite mezunu. Dini inancın hayatlarındaki rolü, ortalamanın belirgin şekilde altında. Reklam duyarlılığı en az olan küme.

Sayıları azalıyor mu?
 
Hayır aynı yüzde 12-13 bandındalar.

 

Sabah
 

Bu haber 1,088 defa okundu.