Siyah altın piyasasında 7 kız kardeşli santraç

4 Kasım 2014 09:31 tsi
Petrol fiyatlarındaki rekor düşüş dünyadaki enerji kartlarını yeniden kardı.

ABD ve İngiliz petrol devlerine karşı yeni bir güç olarak çıkan Gazprom, CNPC ve Petrobras büyük baskı ile karşı karşıya. Rakiplerine açıktan meydan okuyabilen millî şirketler, düşüşlerle birlikte büyük kırılmalar yaşıyor.

Küresel ölçekte yaşanan siyasi kırılmalar sonrasında petrol fiyatları adeta dip yaptı. ABD'den gelen petrol piyasasına büyük arz fiyatları tepe taklat etti. Petrol piyasasındaki dalgalanma sonrasında ham petrolde 1 yılda yaklaşık yüzde 30 oranında gerileme yaşandı. Son 4 yılın en düşük seviyelerine inen petrol fiyatları ihracatçı ülkeleri üzerken ithal eden ülkeleri ise sevindirdi.

DÜNYA ENERJİ KARTLARI YENİDEN KARILIYOR

Geçtiğimiz yılın Ekim ayında 108 dolar olan brent petrol fiyatı 86 dolara kadar indi. Aynı dönemde 109.69 dolar olan ham petrol fiyatı 81,50 dolara kadar geriledi. Dünya petrol devlerine karşı yeni güç olarak çıkan Rusya, Brezilya ve Çin'in düşen fiyatlar sonrasında yeni stratejiler belirleyeceğe benziyor.

GAZPROM'UN GÖZÜ DÜŞEN FİYATLARDA

Rusya'nın adeta siyasi derinliğini oluşturan Gazprom'un gözü Amerika'dan gelen haberlerde. ABD piyasaya büyük miktarda kaya gazı arz etti. Üstelik piyasaya sunulan sıvı gaz (LNG) fiyatı piyasanın çok altında. ABD ucuz doğalgaz ihracatıyla Avrupa'yı Rusya bağımlılığından kurtarmayı planlıyor.

RUSYA BÜTÇESİNDE AÇIK

Rusya için fiyatların düşmesi büyük bir risk. Üretimini yüksek maliyete getiren Brezilyalı Petrobras'ın ise piyasanın en çok kaybedenlerinden olacağı iddia ediliyor. Agresif büyüyen Çin'in ise yükselişi azalacak.

Piyasayı petrole boğdular

ABD'de petrol üretimlerindeki hızlı artış OPEC'in bir numaralı gündemi. Aralarında Suudi Arabistan, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin bulunduğu Körfez ülkeleri, bu ayki OPEC toplantısında üretim kotasını düşürülmesine karşı çıkmayı planlıyor. OPEC üyelerin haftalardır fiyatlarda indirime gidiyor sık sık pazar payını korumak için hamleler yapıyor. OPEC başkanı El-Bedri, üretim kotasında 500 bin varillik sınırlı bir indirime gidilmesi önerisini dile getirmişti.

50 dolar senaryosu

Citigroup yeni raporunda ABD'nin petrol üretimindeki artışın sona ermesi için petrol fiyatlarının yaklaşık 50 dolara gerilemesi gerekiyor. Buna göre, Amerikan ham petrolü iki yılın en düşük seviyelerine inse, hatta fiyat 70 dolarlara gerilese bile, ABD petrol üretimini artırmayı sürdürecek.

Yedi kız kardeş

İtalyan politikacı Enrico Mattei mitolojik bu öyküden hareketle, 1970'lere kadar dünya petrol endüstrisini yönlendiren 7 büyük petrol firması için Seven Sisters (7 kızkardeş) ifadesini kullandı. ABD ve İngiltere merkezli firmalar dünya petrol piyasasının büyük bölümünü elinde tutuyorlar. Bu şirketler dünya petrolünün 1800'lü yılların sonu ve 1900'lerin başında yüzde 90'ını elinde bulunduruyorlardı.

Venezuella tehlikenin sınırında

Düşük seyreden fiyatlar petrolü yüksek maliyetle çıkartan ülkeleri vuracak. İndirimin Latin Amerika'daki petrol ihracatçısı ülkelerden en çok Venezuela ekonomisine zarar vereceği öngörülüyor. Haziran ayı ortalarında düşmeye başlayan petrol fiyatlarının bugüne kadar yaklaşık yüzde 25'lik bir gerileme yaşaması petrol ihraç eden ülkelerin büyük gelir kayıpları yaşamasına neden oldu. ABD merkezli Atlantic Council'in Latin Amerika ekonomi uzmanı Samuel George, bu düşüşten etkilenmeye en açık ülkenin Venezuela olduğunu belirtti.

Fiyatlar 4 yılın en düşüğünde

Petrol fiyatlarında düşüş devam ediyor. Brent ham petrolünün varil fiyatı 1 dolardan fazla düşüşle 82,6 dolarla dört yılın en düşük seviyesine geriledi. ABD ham petrolünün varil fiyatı Haziran 2012'den sonra ilk kez 80 doların altına indi.

Rusya'dan ilk açıklama Merkezi Moskova'da bulunan Enerji ve Finans Enstitüsü Ekonomi Bölümü Başkanı Marsel Salikhov, Rus ekonomisinin petrol fiyatları ile ilişkisini şöyle özetliyor:

'Yine de Rus ekonomisi tehlike altında değil. Çünkü bu yıl 30 milyar dolarlık bir bütçe fazlası var. Ayrıca Rus Rezerv Fonu ve Ulusal Refah Fonu'nda yaklaşık 200 milyar dolar birikmiş durumda. Rusya varil başına 80 - 90 dolarlık fiyatla baş edebilecek durumda.'

Petrol oyunu

- Yüksek petrol fiyatları ile adeta enerji devine dönüşen Gazprom'un gözü 86 dolara kadar düşen fiyatlarda. Hesaplarını 100 dolara göre yapan Putin, büyük bir açıkla yüzleşmek zorunda.

- Üretimini yüksek maliyete getiren Brezilyalı Petrobras ise piyasanın kaybedenlerinden.

- Afrika, İran gibi bölgelerde agrasif büyüyen Çin'in, düşen petrol fiyatlarının yatırımlarını ve büyümesini yavaşlatması bekleniyor. Çin'in Petrol devlerinin önündeki daraltıcı rolünün daha da azalacağı belirtiliyor.

Yeni Şafak




Bu haber 948 defa okundu.