Para trafiğinde Irak kavşağı

31 Aralık 2013 08:54 tsi
''Bir aksilik olmazsa Maliki, 15 ya da 17 Ocak'ta gelecek. Irak Başbakanı'nın çantasında daha önce yazdığımız gibi Yumurtalık-Kerkük'e paralel yeni boru hattı ve Nabucco projesi var. Ama asıl hesap...''

Yeni yılınız kutlu olsun. Ankara'nın yeni yılda ilk önemli ziyaretçisi Irak Başbakanı Maliki olacak. Bir aksilik olmazsa Maliki, 15 ya da 17 Ocak'ta gelecek. Irak Başbakanı'nın çantasında daha önce yazdığımız gibi Yumurtalık-Kerkük'e paralel yeni boru hattı ve Nabucco projesi var. Ama asıl hesap Erbil'in petrol paralarının Halkbank'ta tutulup tutulamayacağı.
 Türkiye, Irak Merkezi Hükümeti ve Kürt Bölgesel Yönetimi sürekli kart açıyor. ABD izlemede. 15 Aralık'ta Kürt Boru Hattı'na basılan Erbil petrolü 12 Ocak'ta Yumurtalık'a geliyor. İlk etapta 35 bin varil petrol akacak. Erbil, bu hattan 16 milyar dolar gelir bekliyor. Dış politikanın göbeğinde enerji yatıyor. İç siyasetteki gerilimin ana nedeni, bölgede petrol, iktidar ve para gücü paylaşımı. Adres Irak. Tartışma henüz bitmedi.


***

 Irak Kürdistanı Irak'ın eyaleti. Bağımsız merkez bankası yok. Petrol parası Irak Merkezi Bankası'na mı gidecek, yoksa farklı bir seçenek mi devreye girecek? Para tabii ki Irak Merkez Bankası'na gider. Fakat Irak Anayasası'na rağmen Erbil, merkezi hükümetten petrol gelirinden payına düşen yüzde 17'lik kısmı bir türlü alamıyor. Erbil çoğu Türk olan müteahhitlere 4 milyar dolar borçlu. Üç yıldır Genel Enerji de dahil 38 petrol şirketi üzerinden petrol satıyor.
 Bunun karşılığı olan 1.2 milyar doları alamıyor.

***

 Irak Hükümeti'nin tek gelir kalemi petrol. Bütçeyi petrol geliri belirliyor. 140 milyar dolarlık 2014 bütçesi parlamentoda kabul edildi. Bütçe, "Irak bütçesi" ama kaynak trafiğini ABD'li Federal Bank yönetiyor. ABD'nin 2003'te Irak'ı işgaliyle oluşturulan Irak Kalkınma Fonu'nun parası da bu bankada. Banka geçici bütçeyi onaylıyor, sonra da uygulama başlıyor. Banka bu fondan altı ayda bir para transfer ediyor. Ayrıca bütçeden her yıl yüzde 5 savaş tazminatı alıyor. Özellikle savunma harcamalarını inceliyor. 15 Ocak'ta bitecek Noel tatili sonrası görüşünü açıklayacak.

***

 Türkiye'nin derdi ise kaliteli, ucuz petrole ulaşmak. Parasını verip Irak'tan petrol alırken, Bağdat ve Erbil'in petrol parasını da kendi bankası Halkbank'ta toplamak. Kazan kazan bu. Gelin görün ki Türkiye cephesinde kazan bölümü net ifade edilemiyor. Ülke çıkarı iç politika malzemesi olarak riske atılıyor! Ankara petrol parası için İran'la yaptığı altın takası gibi Erbil ile yeni bir model yaratabilir. Petrol parası Türk müteahhitlerinin alacağı olarak Halkbank'a çek olarak yazılabilir. Bunun sakıncası yok. Türkiye'nin ABD'ye güven vermesi, Bağdat'ı ikna etmesi yeterli. Petrol parası her yerden akabilir. Erbil şimdilik Bağdat'ın bütçesini inceleyen Federal Bank'la yola devam ediyor. Yarın çok şey değişebilir.

Meliha Okur / Sabah (ilgili kısım)

Bu haber 816 defa okundu.