'Merkez Bankası kuvvetli fren yapmıyor'

28 Ocak 2013 12:34 tsi
Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, Merkez Bankası olarak şu anda kuvvetli bir fren yapmadıklarını söyledi.

Başçı, ''Temmuzda 'ayağımızı frenden çekiyoruz' dedik. Şu anda gerektiğinde ufak ufak dokunuyoruz, ama frene kuvvetli bir şekilde basmıyoruz ve şu anda otomobil gayet iyi gidiyor'' dedi.

İsviçre'nin Davos kasabasında düzenlenen Dünya Ekonomi Forumu'na katılan Başçı, ''İstanbul Finans Merkezi: 2023'ün Yükselen Vizyonu'' panelinin sonrasında gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Türkiye'nin ekonomik büyümesinde sıklıkla gündeme gelen ''gaz-fren'' tartışmalarının kendisine sorulması üzerine Başçı, ''Karayolu ile gidiyoruz şu an. Biz Merkez Bankası olarak şimdi öyle kuvvetli bir fren yapmıyoruz. Onu temmuzdan itibaren söyledik. Temmuzda 'ayağımızı frenden çekiyoruz' dedik. Şu anda gerektiğinde ufak ufak dokunuyoruz, ama frene kuvvetli bir şekilde basmıyoruz ve şu anda otomobil gayet iyi gidiyor'' ifadelerini kullandı.

Başçı ekonomide ''otomatik dengeleyici mekanizmaların'' kurulması için çalıştıklarını belirterek, şöyle devam etti:

''Onları kullanalım. Çok da fazla politika inisiyatifine ihtiyaç kalmasın. Onunla ilgili üç tane mekanizma gerçekleştirdik. Bunlardan biri vadeye dayalı zorunlu karşılıklar. Kısa vadelerde yüksek, uzun vadeli yükümlülüklerde düşük zorunlu karşılılıklar. İkincisi kaldıraca dayalı zorunlu karşılıklar. Aşırı kaldıraç olursa yüksek zorunlu karşılık, normal kaldıraç olursa düşük zorunlu karşılık. Sonuncusu da rezerv opsiyonları. Rezerv opsiyonu mekanizması. Orada da Türk Lirası zorunlu karşılık yerine döviz getirme opsiyonunu bankalara tanımak. Bunların üçünü bir arada düşündüğünüz zaman, ortaya çıkan durum otomatik dengeleyici özelliği fazla olan bir noktaya getiriyor bizi. Artık bu noktada bizim hareketlerimizin, politika adımlarımızın çok büyük olmasına gerek kalmıyor. Politika adımı attığımız zaman ölçüye küçük politika adımlarıyla aynı sonuca ulaşabiliyoruz. Çünkü arkada destekleyen bir otomatik dengeleyici mekanizma var. O da oynaklığı azaltıyor. Bu Türkiye'ye özel, oldukça yeni bir politika.''

''Not artırımının geciktiğini herkes biliyor''

Bu yıl uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından birinin Türkiye'nin kredi notunu artırmasını bekleyip beklemediğinin sorulması üzerine, Başçı, ''Onun gecikmiş olduğunu artık herkes biliyor. Olması gerektiğini de herkes biliyor. Fakat artık ondan ziyade farklı bir küresel trend var. Onu mutlaka takip etmek lazım. Kredi derecelendirme kuruluşları elbette önemli ama onların önemi kademeli bir şekilde azalıyor. Resmi yatırım fonları da dahil olmak üzere, yani ülke fonları da dahil olmak üzere, şöyle bir trend, davranış değişikliği var; eskiden sadece reytinglere bakarak yapılan yatırımlar şimdi ülkelerin gayrisafi hasılaları ile orantılı olarak yapılmaya ve risk o şekilde dağıtılmaya başlandı. O zaman da gelişmekte olan ülkelerin genelinde bir ağırlık artışı var. Onun sonucunda da bütün gelişmekte olan ülkelere, sermaye akımları arttı. Bu reyting hikayesinden tamamen bağımsız bir trend'' karşılığını verdi.

Artık gayrisafi hasılalar ile orantılı yatırım portföyünü gösterge, ölçüt (benchmark) alacaklarını dile getiren Başçı, ''Ondan farklılaşma yaparsak da reytinglere bakmayacağız, kendi analizimizi kendimiz yapacağız'' dedi.

''Herkes parasına değer kaybettirmek isterse, küresel enflasyon olur''

Başçı, küresel kur savaşları ile ilgili düşünceleri sorulduğunda, ''Bu soru Merkez Bankacılara sorulmaması gereken bir soru. Basın bu konuyu çok seviyor, çokta işliyorlar. Zaman zaman bazı açıklamalar geliyor ama o açıklamaları yapanlar çoğunlukla merkez bankacılar değil. Merkez bankacılar geçmişte şöyle bir ders aldılar; herkes parasına değer kaybettirmek isterse, toplu halde bunun herkes birden denerse, bunu başaramıyorlar. Sonuçta varılan noktada küresel enflasyon oluyor. Herkes çok miktarda para basarsa o zaman küresel enflasyon ortaya çıkıyor ve kimsenin parası diğerine göre değer kaybedememiş oluyor. Bu tür bir mücadeleden hiç kimse kazançlı çıkmıyor. Bunu bildiği için merkez bankacılar özellikle bu dilden konuşmamaya çalışırlar. Ama arka planda böyle bir şey var mıdır yok mudur, o sizin takdiriniz. Merkez bankacılar bu konuda konuşmazlar'' ifadelerini kullandı.

Başçı, aşırı kur oynaklığını istemediklerini ve ''oynaklığı azaltıcı tedbir'' dediklerini belirterek, ekonomik dengelerden, temellerden sapma, aşırı değerlenme ya da değer kaybı istemediklerini vurguladı.

Merkez Bankası'nın son faiz kararının Moody's'ten olası bir not artışı beklentisi ile ilişkili olup olmadığı sorusunu da Başçı, şöyle yanıtladı:

''Hiçbir alakası yok. Ne ile alakası var? Döviz kurları ile ilgili bize 2003 yılına götürecek olan reel efektif döviz kuru nedir diye bir hesap yaptığımızda, 2003 yılında 100 olan reel efektif kur endeksi, her yıl 1,5 ila 2 puan bir değerlemeyi normal karşılarsak, ki onun neden normal karşılanması gerektiğini de gerekirse daha sonra izah edebiliriz. Ama bugün bizi 115-120 civarında bir seviyeye getiriyor. Biz de orada, daha önce yıl sonunda da birkaç defa açıklama yaptık.

120'ye bir iki defa dokunduk geri döndük. Şimdi bu ocak ayında biz 120 civarında olduğumuzu tahmin ediyoruz. O resmi olarak açıklandığında göreceğiz. 120'ye çok yakın bir yerde olduğumuzu düşünüyoruz. Belki geçmiş bile olabiliriz 120'yi. Dolayısıyla ona yönelik kısa vadeli faizlerde bir adım atabiliriz. Hatta onu koridor olarak da geçen toplantıda sinyal şeklinde vermiştik. Orada koridor ile ilgili adımımızı attık. O daha ziyade bu tür bir aşırı değerlemeyi önleyici küçük adım. Şimdi sapma aşırıya çıkarsa, yani aşırı bir sapma olursa, 125, 125'i de geçti 130'a doğru geliyor, bizim adımlarımız da orada biraz daha büyüyebilir. Daha kuvvetli adımlar da atabiliriz. Ama şu anda ölçülü bir adım attık.

Diğer adım da kredilerle ilgili. Kredilerde yüzde 15'lik büyüme hızının üzerinde olduğu için onu da daha yumuşatıcı, aslında yine ölçülü, çok aşırı büyük bir adım değil, 25 baz Türk Lirası'nda 50 baz puan yabancı parada...O yönde bir adım atmış olduk. Piyasa ne bekliyor diye ben yorum yapamam ama para politikası kurulu orada oldukça net, daha açık bir sinyal veremezdi. Geçen toplantıda çok açık bir sinyal vermişti diye düşünüyorum.''

''TL istikrarlı seyredecek''

Başçı, kendisinin geçen sene ''Türk Lirası, ABD doları karşısında daha güçlü olur'' şeklindeki yorumunun bu yıl da geçerli olup olmadığının sorulması üzerine, ''Reel efektif kur endeksinin o günkü değerlerine bakın. 115'in de altındaydı ve aşırı değersiz bir noktadaydı. Dolayısıyla onu o zaman söylemek kolaydı. Çünkü temellerle uyumlu değer nedir diye baktığınızda bunun kesinlikle doğru olmadığı, o günkü kurun temellerle uyumlu olmadığı anlaşılıyordu. Onu ama, Merkez Bankası başkanının söylemesi ilave bazı faydalar da sağlıyor. Bir koordinasyon sağlıyor ve olması gereken yere doğru daha kolay gidiyor. Bugün itibariyle baktığımızda 115 - 120 sınırında, 120'ye yakın bir yerdeyiz. Dolayısıyla çok büyük bir adım, büyük bir açıklama yapacak noktada değiliz. Neden sürekli '2003' diyorum. Çünkü 2003'te cari açığımız düşüktü bizim. Referans alınmak için iyi bir yıl aslında. Onunla karşılaştırabilir seviyelerin biraz daha üst sınırındayız. O şekilde bakarsanız, ölçülü adım şu anda yeterli'' dedi.

Başçı, ''Türk Lirası istikrarlı seyredecektir' diyoruz, başka da bir şey söylemiyoruz. Ama yine de 'risk alırken dikkat edin' diyoruz. Çünkü dünyada ne olacak bilemeyiz'' şeklinde konuştu.

AA



Bu haber 655 defa okundu.