Başkan'ın dönüşü

13 Kasım 2012 12:33 tsi
Ankara, 'sadece konuşuyor' diyordu, şimdi 'memnun' olacak mı? iyibilgi Ankara

Obama’nın ikinci dönem başkanlığı kazanmasının ardından Suriye’ye yönelik-Türkiye de dahil-bölgeden yükselen beklentilerin ne kadar karşılanacağı noktasındaki belirsizlik artık aşılmış bulunuyor!

Tabii “netleşmeden” hemen şunların çıkarılması yanlış olur: ABD ve müttefiklerinin aleni bir askeri müdahale gerçekleştireceği iddiasının arkası hâla dolu değil ve öyle  kalmaya devam edecek gibi.

Uçak-savar ne kadar önemli?

Ancak yeni dönemde muhaliflere silah verilmesi mümkün hale geleceği anlaşılıyor ki bu önemli. Özellikle de Suriye hava kuvvetlerini durduracak, en azından elini kolunu sallayarak istediği yeri bombalamasını önleyecek uçak-savarlar konusu önemli.

ABD’nin şu ana kadar bu tür uçaksavarların verilmesine izin verilmemesinin nedenleri noktasında da düşünmek gerekiyor. Keza, “seçim” nedeniyle Suriye konusunda atıl kalmasının bir boyutunun, “zamanlama/başarı aidiyeti” beklentisi de dikkate alınmalı.

İçinde bulunduğumuz yılın Eylül ayında uçaksavarların Türkiye sınırından Suriye’ye gönderilmesine izin veren Ankara’yı ABD’nin durdurduğu iddiası vardı.

Öyle ki, bir özel söyleşi sırasında bizzat Başbakan’a bu sorunun yabancı bir gazeteci tarafından sorulduğu, Başbakan’ın da, “ABD açıklamaları yoluyla sürece katkı yapıyor. Başka bir katkısı olmamıştır” yanıtını verdiği söyleniyordu.

Tabii Türkiye’nin böyle bir eylemde bulunup bulunmadığı noktasında yanıt “lojistik dışında katkı vermiyoruz” olmuştu. Nihayetinde uçak-savarlar gibi dile kolay bir silahın aslında Suriye muhaleti için kritik olduğunu bilmek gerekiyor.

ABD'nin Suriye'ye dönüşü

ABD’nin seçimin hemen ardından planlı olduğu gayet iyi hissedilen, Suriye muhalefetini baştan yapılandırma girişimi, Açık biçimde Washington’un Şam yönetiminin gidişini hızlandırmak niyetinde olduğunu gösteriyor. Bu açık.

Yeni muhalefetin yapılandırılmasında ise iki saik ABD resmi ağızı tarafından dillendiriliyordu; a) Suriye muhalefet odaklarının tamamını kapsamıyordu, b) Radikal ve Batı bakışını rahatsız edecek unsurlar barındırıyordu. Toplamına bakılırsa muhalefetin “etkin” olamaması gibi bir düşünce de belli ki söz konusu.

Ancak, “muhalefet tamamını kapsamıyor” noktasının farklı açısı şu: Aslında bu eleştiri Rusya’ya aitti, “iş bozan” bir politik söylemdi. Bu çözülmüş oldu.

Muhalefet içindeki “rahatsız edici olabilecek” kesimler ise biraz ABD’nin bölgesel tecrübelerinden (Irak) ve Arap Baharı sonrasında dahi ortaya çıkabilen, şimdilik tehdit edici olmasa da ileride risk üretebilecek (Mısır) yapılarından geliyor.

Metod...

Öte yandan, İsrail’in Türkiye ve Mısır’la birlikte bir de Suriye tarafından iyice kuşatılması ihtimali de var ortada. İsrail’in son dönem hırçınlığını buna bağlayanlar da mevcut. Nihayetinde belli ki değişecek Şam rejiminin daha ılımlı olması aranacak.

“Yeni muhalefetin” tanınması küresel denge açısından önemli: mümkün olan en geniş katılım ve belli bir süreç gerekiyor.

Şimdi ABD, İngiltere, Fransa, Türkiye, Mısır, Katar, S.Arabistan oyunda. Mısır’da toplanan Arap liginin 22 ülkesi de, 2 çekimser oy hariç muhalefetin arkasında durdu. Körfez İşbirliği Konseyi de destek verdi..

Şimdi sırada İslam İşbirliği Teşkilatı var. Bu ülkelerin Dışışleri Bakanları bu muhalefeti tanıyıp, destekleyecek, ardından da Suriye’nin Dostları (90’dan fazla ülke) desteğini açıklayacak.

Hemen ardından da Suriye’nin diğer ülkelerdeki elçilikleri ile yine dışardaki paraları bu yeni muhalefetin kontrolüne geçecek!

ABD’nin metodolojisinde de artık bir farklılık var. Neredeyse akademik bir tanımlama gibi duran bir yaklaşım bu: bir ülkenin rejiminin yıkılmasını istiyorsanız, bir alternatif oluşturmanız, bunun mümkün olan en geniş katılımla desteklemeniz ve nihayet bir “gölge hükümet” kurmanız gerekiyor.

Şimdi ABD bunu yapıyor. “Şimdiye kadar niye yapılmadı” sorusunun karşılığı ise ABD’nin Suriye konusuna dönüşünün, el atışının işaretini vermesi.

Dengeler...

Bu durum ve yeni muhalefet yapısının Türkiye’yi rahatsız ettiği, edeceği gibi bir bakış da var. Doğruluk payı da var gibi. Fakat “sonuç” düşünüldüğünde görülüyor ki, hükümet de yeni yapıya destek verdiği, vereceği açık. 

Suriye konusunda kritik dengeyi tutan Rusya ve Çin’i gelince; Rusya’nın tutumunun şimdilik değişmeyeceği hissediliyor. Yeni muhalefete “Suriye ile diyalog” önermesi Rusya’nın pozisyonunda değişiklik olmadığını gösteriyor ama Suriye kim? Rusya, “benle konuş”, “pazarlık benimle” diyor.

Pazarlığın karşı tarafı da, bu tür yeni organizasyonlar inşa edilirken sık rastlanmayan bir ortak mutabakatla yanıt veriyor: yeni muhalefetin hiçbir yapısının bundan sonra kesinlikle Şam rejimiyle diyaloğa geçmeyeceğini karara bağlıyor. Bu da, ABD’nin Rusya’ya “benimle konuşacaksın” mesajı sayılabilir.

Çin ise bu olaydan sonra biraz daha pozisyonunu düzeltebilir. Böyle bir beklenti var ama gücü konusunda emin olunamıyor fakat hissiyat var.

www.iyibilgi.com

Bu haber 2,714 defa okundu.