CERN kapısı, yeni enerji kaynağı: Kara madde

4 Eylül 2012 00:23 tsi
"Kara maddeyi daha iyi anladıktan sonra belki uzaydan, boşluktan vakumla enerji üreteceğiz. Neticede kara madde dediğimiz enerji kaynağı."

Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Taylan Akdoğan'ın Taraf gazetesinden Neşe Düzel'e verdiği röportajdan ilgili kısım:

 NEŞEDÜZEL: İsviçre’de Higgs bozonu denen bir şey buldular ve bütün dünya heyecanlandı. Buldukları neydi?

TAYLAN AKDOĞAN: Bir kere şu anda biz Higgs bozonunu bulduk demiyoruz, Higgs bozonunu bulduğumuzu düşünüyoruz. Çünkü Higgs bozonunun bulunmasını beklediğimiz enerji bölgesinde yeni bir şey olduğunu keşfettik ama bu parçacığın gerçekten Higgs olup olmadığını anlamak için daha başka özelliklerine de bakmamız gerekiyor. O özelliklere henüz bakılmadı. Daha fazla veri almaya ihtiyaç var. En fazla bir yıl içinde sonuçlanır bu.

Evrenle ilgili hangi sorunun cevabı verilip, sıra hangi sorunun sorulmasına geliyor?

Evrene baktığımız zaman maddeyi görüyoruz. Gördüğümüz maddenin ne olduğu, neden yapıldığı ve nasıl birbiriyle etkileştiği sorusu biraz önce sözünü ettiğim o parçacıklar tablosuyla cevaplanıyor. Bu tablonun son parçası Higgs bozonu işte! Soru orada bitmiyor tabii. Bu sorunun daha da ötesi olacak. Aslında biz evreni oluşturan tüm enerjinin sadece yüzde 4’ünü biliyoruz. Bunlar da su, nötron, proton dediğimiz şeyler...

...


Evrenin geri kalanını ne oluşturuyor?

Evrenin diğer yüzde 20’sine kara madde diyoruz. Ama evrene baktığımızda bu kara maddeyi göremiyoruz. Biz bu yüzde yirminin sadece etkilerini ve ortaya çıkardığı sonuçları görüyoruz. Evrenin geri kalan yüzde 75’ine gelince... O da kara enerji dediğimiz bir enerji. İşte bu kara enerji, evrenin gitgide genişlemesine neden oluyor.


Evren nereye doğru genişliyor?

Evren her yere doğru genişliyor... Bir balon düşünün. Balonun üstüne ufak yuvarlaklar çizeyim. Bunlar galaksiler olsun. Balonu şişirdikçe tüm evren aynı anda her yere doğru genişliyor. Ya da bir kek düşünün. Kekin içinde fındıklar olsun... Her fındık bir güneş sistemini ya da galaksiyi temsil etsin. Bu keki sonsuz bir kek olarak düşünün. Kek piştikçe sonsuz büyüyor ve daha fazla sonsuz oluyor.


Evrenin dışında bir evren daha mı var?

Teoriler var ama ben başka bir evren var diyemem. Bunlar sadece teori. Bu soruyu soruyorlar ve bence iyi de ediyorlar.

Başka bir evren varsa ne yaşarız?

Gözüktüğü kadarıyla bizim evrenle bir çatışması yok onun. Hâlâ hayattaysak bizim açımızdan bir şey değişmez. Bunu gözleme dayanarak söyledim.

Evrenin başlangıcından söz ediyoruz. Evren nasıl başladıysa bir gün de öyle bitecek mi?

Evrenin genişlediğini gökbilimci Hubble ortaya koydu ilk. Fakat Hubble’ın bu genişlemede üç tane opsiyonu vardı. Hangisinin doğru olduğunu o zamanki teknolojiyle ölçmek mümkün değildi. Bu opsiyonlardan biri evrenin kritik bir hızla genişlemesiydi. Bu opsiyona göre, iki galaksi arasındaki hız artıyor fakat bunun bir üst limiti var. O üst limite doğru yaklaşılıyor ama bu üst limite ulaşılması için sonsuz zaman gerekiyor. Kritik hız bu!


Evrenin geleceğiyle ilgili diğer opsiyon ne ?

Diğeri, evrenin kritik hızın altında genişlemesi ! Buna göre, iki galaksi arasındaki hız artıyor ve belli bir mesafeye geldiklerinde duruyorlar ve ardından geri dönüyorlar. Çünkü bunlar birbirlerini çekiyorlar ve büyük patlamanın olduğu konuma tekrar dönüyorlar. Böyle tekrar hepsi biraraya geldikleri zaman, başka bir büyük patlama bunları açacak diye bekleniyor. Yani bu durumda evren gitgide genişleyip daralıyor, genişleyip daralıyor. Bu sonsuza kadar devam ediyor.


Büyük patlamalarla evren tekrar tekrar oluşuyor yani...

Evet. Devamlı bir patlama olacak. Yeniden canlı oluşacak, belki her şey yeniden devam edecek. Bu iyi opsiyondu! Üçüncü opsiyon ise en kötüsüydü. Buna göre, evren genişliyor ve genişlemesi gitgide artıyor. Daha da fazla genişliyor. Şu anda olan o! Bunun sebebi de kara enerji ve kara madde.

...

Peki, Higgs parçacığının bulunması başka buluşlara yol açacak mı?

Şimdi evrenin yüzde 20’sini oluşturan kara maddenin peşine düşeceğiz. Artık bundan sonraki aşama kara madde nedir, kara enerji nedir olacak.


Bu buluşla insanları ışınlamak mümkün olabilir mi?

Mümkün değil. Işınlamanın çok ilkel bir versiyonunu laboratuarda şu anda yapabiliyoruz. Bir fotonu bir yerden başka bir yere ışınlayabiliyoruz. Yani fotonun tamamen aynısını başka bir yerde yaratabiliyoruz. Elektronu da aynı şekilde yapabiliyoruz. Ama bu sadece bir tane parçacık. Büyük bir cismi ışınlamaya gelince, onu aynı anda ve aynı durumda başka bir yere göndermekten bahsediyoruz demektir. O büyük kütlenin içerisinde kaç tane parçacık var? Bir gram hidrojen gazının içinde bile on üzeri 23 hidrojen atomu var.

Kara maddeyi anladığımızda ne olacak? Nasıl bir hayat bekliyor bizi?

Daha iyi bir hayat olabileceğini düşünüyorum. Bir şeyi bildikten sonra daha kötü duruma gelmeyiz. Neticede bilim öğrendikçe, bunu kendimiz için nasıl kullanırız aşaması da arkasından geliyor. Kara maddeyi daha iyi anladıktan sonra belki uzaydan, boşluktan vakumla enerji üreteceğiz. Neticede kara madde dediğimiz enerji kaynağı.

Bu haber 1,865 defa okundu.