Ankara-Kahire-Tahran üçgeni

27 Ağustos 2012 08:49 tsi
''Türkiye, Mısır ve İran ekseninde başlayacak bir diyalog süreci, aşılmaz gibi görülen sorunların çözümünde ciddi bir başlangıç olabilir...''

İster Arap Baharı öncesinde olsun, isterse şu an yaşanan süreçte, fark etmez. Toplamda İslam dünyası diye adlandırdığımız kırık dökük ve bir o kadar da dağınık coğrafyanın sorunlarını konuşuyoruz. Konuşmak ne kelime, bizzat yaşıyoruz.
 
Darbe tezgahtarlığından kahvehane temsilciliğine terfi edenler ne derse desinler, yaşananlar bu coğrafyanın kaderi. Ne işimiz var buralarda diyerek kaderinizden kaçamazsınız. Kaderinizde nasıl söz sahibi olacağınıza kafa yorar ve fikriniz varsa söylersiniz. Kol kola girip ‘vezir düşürme’ planları yaptığınız Germen meslektaşlarınızın engin tecrübesinden yararlanın hiç olmazsa!
 
Hoş, ana muhalefet liderinin, kendi ülkesinin Dışişleri Bakanı’na ağız dolusu hakaret ettiği, üstüne bir de ‘Küçük Enver’ gibi yakışıksız bir benzetme yaptığı bir ülkede daha fazlasını beklemek hayal. Ne Kemal Kılıçdaroğlu, ne de onun zihniyetini yaşatanlar, sadece Mustafa Kemal’in pragmatizmiyle değil, Enver Paşa’nın hayalleriyle de bu coğrafyada var olduğumuzu anlayamazlar.
 
***
 
Yukarıda tarif ettiğimiz geniş alanda sorunların nasıl ele alınacağı konusunda kafalar elbette karışık. Mısır, beklenenden çok daha hızlı bir yol haritasıyla ilerliyor. Sürpriz hamlelerle kendi iç dengelerini kuruyor, diğer yandan kafasını kaldırıp coğrafyada neler olduğuna bakıyor.
 
Kuşkusuz Mısır ordusunun kurumsal geçmişi ve hafızası, olup biteni okuma konusunda ona manevra alanları sundu. Gecikmeli de olsa Kahire’de iktidarla çatışan değil, karşılıklı dönüşüme kapı aralayan bir ordu var. Mısır’ın yeni lideri Muhammed Mursi hem kendi gücünün, hem de bu dengenin farkında.
 
Mursi’nin seçilmesinin hemen ardından Beşar Esad’dan gelen tebrik mesajına verdiği ‘Benim muhatabım sen değilsin, Suriye halkıdır’ cevabı, Kahire’nin bölge denkleminde beni unutmayın uyarısıydı aynı zamanda.
 
Şimdi Mursi, Bağlantısızlar Hareketi’nin zirvesine katılmaya hazırlanıyor. Bu katılımı böylesine dikkat çekici kılan kuşkusuz toplantının Tahran’da yapılacak olması. Ayrıca Mısır dönem başkanlığını üç yıllığına İran’a devretmeye hazırlanıyor.
 
Kahire’nin toplantıya bu düzeyde katılımına, Amerikan yönetiminden eleştiri geldi. Ancak bu tepki Mursi’nin kararını değiştirmesi bir yana, elini güçlendirecektir. Müslüman Kardeşler içinde yüksek sesle olmasa da İran’la diyalog sürecine sıcak bakmayanlar var. Ancak Mursi artık bir devlet başkanı ve bu eleştirilere rağmen yoluna devam etmek zorunda.
 
***
 
Mısır’ın toplantıdaki varlığı, Suriye konusunda güçlü bir aktörün sahneye çıkışı aynı zamanda. Bir yanda Suriye rejimine desteğini sürdüren Tahran ve diğer yanda bu yönetimi tanımadığını ilan eden Kahire. Diğer yandan uzun yıllar boyunca iki ülke ilişkilerinin gergin olduğunu, Tahran’daki büyük caddelerden birine ‘Halid El İslambuli’ adının verildiğini de unutmayalım. (İslambuli, Mısır’ın önceki lideri Enver Sedat’ı öldüren isimdi.)
 
Tahran’daki toplantıda Suriye’nin yanı sıra pek çok bölgesel sorun ve bunlar üzerinde söz sahibi olan uluslararası kurum ve yaklaşımlar da masaya yatırılacak.
 
Toplantıyı önümüzdeki hafta konuşacağız. Ancak belki de bu vesileyle altı çizilmesi gereken en önemli nokta, geniş bir alana yayılan ve giderek derinleşen sorunların başat aktörler eliyle konuşulması. Türkiye, Mısır ve İran ekseninde başlayacak bir diyalog süreci, aşılmaz gibi görülen sorunların çözümünde ciddi bir başlangıç olabilir.
 
İran, özellikle Suriye konusundaki tavrıyla topladığı tepki ve öfkenin ne kadar farkında bilemiyoruz. Ancak bu tür zeminlere samimi ve sahici katkılar sağlamazsa, bunların daha da derinleşeceği aşikar.
 
Ankara, Kahire ve Tahran, bu üç merkezin İslam dünyasının geleceğini konuşabilmesi üzerinde daha fazla durmak gerekiyor. Bakalım Bağlantısızlar Zirvesi’nde nelere tanık olacağız.

Nasuhi Güngör / Star


Bu haber 1,183 defa okundu.