Higgs-Boson yeni bir kıta

10 Temmuz 2012 16:55 tsi
"Kristof Kolomb gibi, bir kıtanın karşısındayız. Amerika mı Asya mı zamanla anlayacağız. Yeni bir kıta gördüğümüz kesin."

Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) 4 Temmuz’da tarihî bir gün yaşadı. 40 yıldır aranan parçacığa dair önemli bir keşif gerçekleşti. Fakat o parçacığın Higgs olduğunu söylemek için biraz daha zaman gerekiyor.

Bilim dünyasının gözü geçen hafta bir kez daha Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi CERN’deydi. ‘Bir kez daha’ diyoruz çünkü Aralık 2011’de de dikkatler aynı yere odaklanmıştı. O zaman gelmeyen müjdeli haber bu kez geldi ve fizik dünyası yeni olduğu kadar heyecanlı bir döneme girdi. Belki de önümüzdeki çağın adı Higgs olacak. Açık konuşmak gerekirse; 40 yıldır aranan ve teoride maddeye kütle kazandırdığı kabul edilen Higgs parçacığı deneysel olarak da yüzde 100 olmamakla birlikte tespit edildi. CERN’deki bilim insanları, 4 Temmuz’da Higgs olma ihtimali çok yüksek yeni bir atomaltı parçacık bulduklarını açıkladı. 126 giga elektronvolt (GeV/c2) kütle bölgesinde keşfedilen parçacığın Higgs olduğunu kesin olarak söylemek içinse araştırmalar devam edecek. Yeni keşfin ne anlama geldiğini CERN’deki ALICE deneyinde çalışan bilim adamlarından Dr. Sedat Altınpınar’a sorduk.

-Geçen yılki sonuç biraz endişe içinde açıklanmıştı ve yüzler gergindi. Bu kez hem coşku vardı hem de yüzler gülüyordu, bunun sebebi ne?

İlginç, yüz ifadelerindeki değişikliği fark etmemiştim; daha coşkulu bir ortam olduğu kesin. Geçen sene yeni bir parçacığın kuvvetli işaretleri duyurulmuştu; ama bir keşiften bahsetmek için erkendi. Şimdi yeni bir parçacığın varlığından bahsetmek için bilimsel yeterlilik sağlandı. Şöyle bir benzetmeyle anlatayım: Okyanusta dalga yüksekliğini ölçtüğünüzü düşünün. Yüzeyde sürekli dalgalanmalar oluyor; ama siz sıradan olmayan bir dalganın peşindesiniz. Koca okyanus didik didik edildi ve kasım ayında epey büyük bir dalga gözlemlendi. O dalga şimdi tsunami oldu ve artık onun sıradan bir dalga olmadığından eminiz. Fizikçiler seçilen bir dalganın sıradan dalgalara göre farklılığını sigmalarla ölçüyor. Şu anda 5 sigma seviyesine erişildi ve dalganın farklılığı kesinleşmiş oldu. Geçen sene 2 küsür sigma vardı. Tekrar sorunuza dönecek olursak sigmalar arttıkça, fizikçilerin yüzündeki tebessüm artar.

-O zaman ‘Higgs yılanının’ kuyruğunu yakaladık diyebilir miyiz? Yoksa karşımıza başka bir sürüngenin çıkma ihtimali var mı?

Eger bir Higgs parçacığı varsa kuyruğunu yakalamış olabiliriz. Süpersimetrik teorilere inanırsak Higgs parçacığı tahtını bir ikizle paylaşmak durumunda. İkizlerden birini veya egzotik bir bozon parçacığı da görmüş olabiliriz. Bu durumda Standart Model dediğimiz, şu ana kadar tabiatı ve temel parcacıklarını çok başarılı şekilde tarif eden teorik yapının ötesinde bir fiziğe de kapı açılmış olur. Ancak söylediklerim Higgs’in keşfiyle ilgili temkinli bir yaklaşım. Ben CERN direktörü Rolf Heuer’in sözlerine katılıyorum: “Bu işten anlamayan biri olarak, bulduğumuzu sanıyorum.” Kristof Kolomb gibi, bir kıtanın karşısındayız. Amerika mı Asya mı zamanla anlayacağız. Yeni bir kıta gördüğümüz kesin. Veya okyanus örneğini kullanırsak tsunamiyi gördük, şimdi onu tetikleyen deprem miydi fırtına mıydı, bulmak gerekiyor.

Mehmet Özdemir / Aksiyon (İlgili kısım)

Bu haber 2,085 defa okundu.