'Türkiye'de işler böyle gitmeyecek'

12 Haziran 2012 11:12 tsi
"Türkiye'nin sonu İspanya gibi olacak demiyorum. Ama kuşkucu davranmamanın tehlikeleri var. Ekonomi bu kadar büyük ölçekli kamu yatırımlarıyla işler hale getirildiğinde, bunun bedelini kim ödeyecek? Verimliliğe nasıl bir katkı sağlayacak?"

Gezegenin en fazla atıfta bulunulan sosyal bilimcilerinden; öğrencilerin imza almaya çalıştığı bir şöhret. ıngiliz Marksist düşünür, coğrafyacı, siyasal iktisatçı, sosyal kuramcı ve aktivist David Harvey’nin ilk Türkiye ziyaretinde, kensidiyle mülakat yapan Radikal gazetesinden Pınar Öğünç'ün köşe yazısından ilgili kısım.

Ekonomik krizler tarihini gayrimenkul piyasası üzerinden okuyan bir akademisyen olarak bugün bu ‘yaşam alanı’ ilanlarını gördüğümüz sayfalarda diyelim 5-10 yıl sonra ne tür haberler görebiliriz Türkiye’de?
İnşaat sektöründeki hızdan, mesela üçüncü köprü ve yeni yol planlarından haberdar oldukça aklıma ister istemez İspanya’nın beş yıl önceki hali geliyor. Türkiye’nin sonu İspanya gibi olacak demiyorum. Ama kuşkucu davranmamanın tehlikeleri var. Ekonomi bu kadar büyük ölçekli kamu yatırımlarıyla işler hale getirildiğinde, bunun bedelini kim ödeyecek? Verimliliğe nasıl bir katkı sağlayacak? 

Neler olabilir peki?
Siz o binaları sıra sıra dikersiniz, satamazsınız, ulusal üretime hiçbir katkınız olmaz. Paranızı boşa harcamanın ötesinde, üzerine borçlanmaya başlarsınız. O borcu ödeyecek gelir yaratmazsanız devlet bütçesi allak bullak olur. İrlanda’da da böyle oldu, İspanya’da da, Birleşik Devletler’de de. Beş yıl önce İspanya’nın rakamlarına baktığımda bunun böyle gitmeyeceğini söylemiştim. Türkiye’de işler böyle gitmeyecek. 

1929’daki Büyük Buhran’dan itibaren devletlerin, ‘ev yap, içini doldur’ formülünü krizden çıkmanın yolu olarak kullandığını söylüyorsunuz. Üstelik borçlu müstakbel ev sahipleri bir şeye isyan da etmiyor; grev falan da yapmıyor. Türkiye aslında büyük bir krize girmeden böyle bir kalkınma projesine sarıldı. Başbakan, ıstanbul’un eski belediye başkanlarından. Belediye başkanı kökenli siyasetçilerde çimento tutkusu başka türlü mü oluyor?
Bunun kesinlikle önemi var. Özellikle büyük ölçekli inşaat hamleleri çok hoşlarına gidiyor. Sadece konut da değil, borç finansmanını da ona göre düzenleyerek AVM’ler, iş gökdelenleri falan yapmayı da severler. İspanya’da devasa kültür merkezleri, mega projeler yaptılar. Bir kısmı bayağı terk edilmiş durumda. İstanbul’u küresel bir şehir yapmaya çalışıyorlar. Fakat kaç küresel şehir olabilir ki dünyada? 

Bir şehri marka yapmaya, ‘satmaya’ yeltenirken, o şehri bozmak, kapitalist mantık içinde de çelişkili değil mi?
Bu sık düşülen bir hatadır. Biricik olan ne varsa onu korumak yerine, dünyanın her yerinde birbirine benzeyen binalar dikerler. 

Bu haber 1,109 defa okundu.