ABD: Çinli aktivisti zorlamadık

3 Mayıs 2012 14:39 tsi
ABD, Çinli hak savunucusu Çen'in Pekin'deki elçilik binasını terk etmesinin kendi kararı olduğunu savundu.

Çinli muhalif Çen Guangçeng'in ev hapsinden kaçtıktan sonra sığındığı ABD elçiliğini terk edişiyle ilgili tartışmalar hakkında açıklama yapan Amerikalı büyükelçi, Çinli aktivisti elçilik binasını terk etmeye zorlamadıklarini söyledi.

Çen ailesinin resmi makamların tehdidi altında olduğu için elçilik binasından ayrıldığını söylemişti.

Çen ile ilgili bu gelişmeler, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın da katıldığı Pekin'deki üst düzey görüşmeleri gölgede bıraktı. Çen, ABD'nin CNN televizyonuna yaptığı açıklamada Başkan Obama'dan kendisine yardımcı olmasını istedi.

Çen "Sayın Obama'ya şunu söylemek istiyorum: Lütfen ailemi ülkeden çıkarmak için elinizden gelen her şeyi yapın" dedi. Çinli insan hakları savunucusu, ABD'li yetkililerin kendisine muamelesinden hoşnutsuz olduğunu da anlattı.

"Elçilik yetkilileri benim binadan ayrılmam için girişimlerde bulundu. Elçilik yerine hastanede kalmamı ve yanımda mutlaka birinin olacağını söylediler. Ama sabah hastaneye gittikten sonra ABD'lilerin hepsi ortadan kayboldu."

Çen'in eşi Yuan Weijing de benzer bir yardım çağrısını yineleyerek durumun "son derece tehlikeli" olduğunu söyledi: "Eğer bizi yakalarlarsa, bu defa demir kafese koyarlar."

ABD Büyükelçisi Gary Locke da sabah bir açıklama yaptı. Locke, Çen'i elçilik binasını terk etmeye zorladıkları iddialarını reddeden büyükelçi "Kesinlikle baskı altında bırakılmadığını söyleyebilirim. Gitmek istiyordu ve kararlıydı" dedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mark Toner da elçiliğin Çen ile ilgili tavrının arkasında olduklarını söyledi.

Sözcü "Elçilik mensuplarından hiçbiri, hiçbir şekilde Çen ve ailesinin maruz kalabileceği hukuki ya da fiziki tehlikeler hakkında görüşme yapmadı; benzer bir şekilde Çinli yetkililer de bize yönelik baskı ya da tehditte bulunmadı" dedi.
Kimliğini vermeyen ABD kaynaları, medyada çıkan kimi açıklamalarında, Amerikalı yetkililerin Çen ile temas halinde olduğunu ve ailesiyle kendisinin beklentilerini anlamaya çalıştıklarını aktarıyor.

Çen tartışması zirveyi gölgeledi

Sürmekte olan bu tartışma Pekin'de başlayan ABD-Çin ikili üst düzey görüşmelerini gölgede bırakıyor.

Gerek ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton gerekse Hazine Bakanı Timothy Geither, her yıl tekrarlanan iki günlük toplantılara katılıyor. Görüşmelerde Kore ve Suriye konularının öne çıkması bekleniyor.

Hillary Clinton kısa bir süre önce yaptığı açıklamada Çen'e desteğini ifade etti. Çin ile görüşmelerin açılışındaki konuşmasında, Clinton, Çen'den isim vererek bahsetmedi ama insan hakları konusuna değindi.

Clinton "ABD hiç bir ülkenin temel hakları ihlal etme hakkı bulunmadığına inanıyor, benzer bir şekilde bu hakkı kullananları cezalandırmaya da kimsenin hakkı yoktur" dedi.

"Vatandaşlarının haklarını savunan bir Çin daha da güçlenerek, ABD'nin müreffeh bir ortağı olacaktır" dedi.

Çin Devlet Başkanı Hu Cintao da görüşmelerin açılışında yaptığı konuşmada "Farklılıklarımızı iyi yönetip, karşılıklı anlayışı ileriye götürerek bu tür anlaşmazlıkların iki ülkenin yüksek çıkarlarını zedelenmesinin önüne geçmeliyiz" dedi.

Çinli yetkililer çarşamba günü yaptıkları açıklamada ABD'yi içişlerine müdahale etmekle suçladı. Yetkililer, Çen'i elçiliğe kabul ettiği için de ABD'nin özür dilemesini istedi.

Önde gelen insan hakları savunucusu

Çin Halk Cumhuriyeti'nde yönetimin "tek çocuk politikası"nın insanlık dışı uygulamalarla yürütüldüğünü iddia ettikten sonra Çen'in özgürlüğü yedi yıldır kısıtlanmıştı.

Çen Pekin'deki ABD elçiliğinde bir hafta kaldı. Elçiliğe sığınmadan önceki yedi yıl boyunca bazen cezaevinde bazen de ev hapsinde tutuldu.

Çen'in ABD elçiliğine kaçmak için planlar yaptığı; ülkenin doğusunda yaşadığı Şandong kentindeki evinin çevresine örülen duvarı bertaraf etmek için hazırlandığı; duvarı aşıp kaçtıktan sonra başkent Pekin'e uzun saatler süren bir tren yolculuğuyla gittiği de biliniyor.

40 yaşındaki Çen, eşinin ve çocuklarının tehdit edildiği haberlerin arasında elçilik binasını çarşamba günü terk etti.

Çen'i ev hapsi ve hapis cezasına götüren süreç Çin'in tek çocuk politikasıyla da ilintili. Çen, insan hakları kaygılarını öne çıkarttığı çalışmaları sırasında tek çocuk politikası uygulanırken binlerce kadının kürtaj olmaya zorlandığını ifşa etmişti.
Çen'in evhapsinden kaçışı sonrasında kaçışla bağlantılı oldukları iddiasıyla bazı tutuklama ve gözaltılar yapıldı.

BBC

Bu haber 539 defa okundu.