Yeni 'reyting havuzu' açılmadan sağlıksız çıktı

18 Nisan 2012 10:14 tsi
Ekranda reyting ölçümüne hazırlanan TNS'nin denek havuzu için 'sağlıksız' raporu verildi.

Televizyon kanallarının izlenme oranlarıyla birlikte, dev reklam pastasının nasıl dağılacağını da belirleyen reyting sistemi yeniden başlamak için gün sayarken yeni bir skandal patlak verdi. Denek listelerinin yapımcı şirketlerin eline geçmesi nedeniyle oluşturulmaya başlanan yeni denek havuzunda da sağlıksız yöntemler uygulandığı, hanelerin masa başından seçildiği, listelerin gizlenmediği öne sürüldü. Bazı denek adayları ‘tüketici eğilimi’ anketine katıldıklarını zannetti. İddiaya göre işten ayrılırken gizli denek listesini de yanında götüren bir anket görevlisi ise karakolda biten kavgadan sonra listeyi 20 bin lira karşılığında geri verdi.

AGB’den alınmıştı
Aralık 2011’de İstanbul Üsküdar Savcılığı’nın talimatıyla başlatılan reyting soruşturmasında, ölçüm yapılan deneklerden 1070’inin adres bilgilerinin deşifre olduğu, dizi yapımcılarının para karşılığı denekleri yönlendirerek istedikleri programı birinci yapabildiği iddia edilmişti. Polis, ölçüm şirketi AGB ile birlikte birçok yapım şirketini basmıştı. Bu gelişmeler üzerine Televizyon İzleme Araştırma Komitesi (TİAK), AGB ile olan sözleşmesini sona erdirmişti. TİAK, ardından da reyting ölçümü için TNS Piyasa Araştırma ve Danışmanlık Ticaret ile anlaşmıştı.
TNS, ‘denek havuzu’ oluşturmak için Türkiye İstatistik Kurumu’ndan denek olabilecek özelliklere sahip yaklaşık 100 bin kişilik bir liste aldı. TNS, deneklerin belirlenmesi için yapılması gereken anketi beş ayrı taşeron firmaya verdi.
TİAK, reyting havuzuna girecek isimlerin sağlıklı belirlenmesi için Marmara Üniversitesi’ni de denetçi olarak görevlendirdi. Üniversiteden denetçiler, mart-nisan tarihli raporlarında TNS’nin denek havuzunun sağlıklı olmadığı yönünde bir rapor hazırladı. Raporda anketlerin bazılarının masa başında hazırlandığı, adres ve denek bilgilerinin birbirini tutmadığı, bazı deneklerin anket bilgisinin eksik ve yanlış doldurulduğu kaydedildi. Bu tespitlerin ardından reyting ölçümü için oluşturulacak 3 bin 500 kişilik havuzun sağlıklı olmayacağı ifade edildi.
TİAK müfettişlerinin görüştüğü bir denek, kendisine alışveriş hakkında bir anket bırakıldığını söyledi. Marmara Üniversitesi’nin raporunda dikkat çekilen konulardan biri de, taşeron firmaların, oluşturulan denek listelerini hemen imha etmedikleri yönünde. Listelerin, anket yapıldıktan sonra başka kişilerin eline geçmemesi için hemen imha edilmesi gerekiyor.

Anketör gizli listeyi aldı
Marmara Üniversitesi ve TİAK denetçilerince hazırlanan raporlarda, bir taşeron firma çalışanının işten ayrıldıktan sonra anket listesini vermediği de iddia edildi. TNS’nin anlaştığı taşeron firmalardan birinde süpervizör olarak çalışan Tolga Y. ile Mine S.’nin sisteme girdikleri anketlerde hata olduğu belirlendi. İddiaya göre TNS durumu taşeron firmaya bildirdi. Tolga Y. ve Mine S.’nin işlerine son verildi. Tolga Y. işten ayrılırken anketleri ve denek listesini iade etmedi. Taraflar 8 Şubat 2012’de karakolluk oldu. Karakolda Tolga Y. ile görüşen TNS yetkililerinin skandalı önlemek ve listeleri almak için kendisine 20 bin lira ödediği iddia edildi.TNS ise açıklama yapmadı.

‘Deneklere nüfuz edilebilir’ uyarısı
Marmara Üniversitesi raporunda, yeni reyting sisteminin doðru þekilde iþlemesi için denek seçiminin önemine dikkat çekildi. Raporda, “Seçilen kiþilerin süreçle ilgili bilgilendirilmedikleri görülmüþtür. Kendilerine nüfuz edilmesi veya eriþilmesi giriþimlerine karþý önlem alýnmadığı anlaşıldı. Telefon kontrolleri sýrasýnda panelistlerin kendilerini arayanlara kod, kimlik vb. bilgi sormamasý da önemli bir sorun” denildi.

İsmail Sağıroğlu / Radikal

Bu haber 330 defa okundu.