Hesap soracak mı?

14 Mart 2012 09:23 tsi
Seçimlere az kala kılıçlar çekildi

Tahmin yürütmek her zaman kolay olmasa da, Obama İran konusunu Rusya-ABD ilişkilerine çekip aradaki diğer oyuncuları, mesela Avrupalıları çıkarmayı öncelikli görüyor denebilir. Buna karşın Suriye sorunsalında Türkiye ile Avrupa ülkelerini birlikte davranmaya zorlama ve belki de Rusya’nın önüne bir blok olarak çıkmalarını sağlama arayışında olabilir. Böylece Rusya’nın Avrupa’yla ilişkilerine Suriye üzerinden karar vermesi bekleniyor dahi olabilir.

Tahminler gerçeklere yakınsa, bu durumda İsrail’in payına düşen konu Filistin’le sınırlı olur. Diğer bir ifadeyle İran ABD’nin, Suriye Türkiye’nin, Filistin de İsrail’in belirleyeceği konular olarak listenmiş olarak kabul edilebilir. Ancak sorun, bu belirleme halinin hangi yöntemleri içerdiği ya da içereceğiyle ilgili.

ABD, kendi payına Rusya ile anlaşmalı bir gerilim içinden bölgede istikrar kurulmasına öncelik veriyor. Türkiye de benzer biçimde Suriye’de Esad sonrasının istikrarlı, dağılmaya ya da başka tür iç çatışmalara izin vermeyecek biçimde yeniden yapılandırılmasına uğraşıyor. Bunu yaparken bölge dışı ‘başka’ oyuncuları dışarıda tutmak, ülke içi oyuncuları teskin etmek gibi bir görev almış gözüküyor. Bu durumda İsrail’in istikrar projelerine yapacağı katkı da Filistin devletinin meşru ve yasal zemine kavuşmasına yardımcı olmak olduğu anlaşılıyor.

İşbölümüne itiraz

İsrail hükümeti açısından ise öncelik bu değil, tam tersine bölge ne kadar istikrarsız olursa Filistin devlet projesinin o kadar öteleneceği anlayışına dayanan beklentiler söz konusu. Bu çerçeve Türkiye’nin Suriye faaliyetlerini, İran-ABD ve İran-Rusya ilişkilerini ve hatta Avrupa’nın Ortadoğu’da dar alana sıkışmış olma hallerini, Filistin konusunda karar kendisinde kalmasın diye, olumsuz yönde tahrik ettiği ya da edeceği öngörülebilir.

Gelişmelere bakılırsa, İsrail’in öngördüğü kısa vadeli taktiklerin ‘işe’ yaraması pek olası değil. Zira İran ve Suriye sorunsallarının taraflar arasında daha büyük projeler kapsamında ele alınabilmesi için Filistin sorunsalının kenarda durması gerekiyor. Hazır El Fetih ve Hamas anlaşmışlarken, diğer bölge ülkelerine önerilen modellerin kabulünü de kolaylaştıracak biçimde yeniden yeni devlet kurmanın mümkün olacağı düşünülebilir. Ama bu düşünce, İsrail’in fedakârlık yapması demek olur.

İsrail Gazze’ye saldırarak bu fedakârlığı yapmayacağını dünyaya duyurdu. Emin olmak zor ama, belki de hükümet tarihi bir karar verdi ve ABD’ye kaba bir tabirle, posta koydu. Seçime giden Obama’nın riske girmemek için zaman kazanmaya çalışacağı ama seçimler lehine sonuçlanırsa bunun hesabını da soracağını öngörmek zor olmasa gerek.

Beril Dedeoğlu / Star (İlgili kısım)

Bu haber 812 defa okundu.