Jeopolitik haritalar değişiyor

10 Mart 2012 09:46 tsi
Enerji, Doğu'dan 'daha Doğu'ya kayacak

Enerji üretiminde ortaya çıkan teknolojik gelişmeler artık haritaların yeniden çizilmesini gerektiriyor.

Batı yarımküre gene de petrol ithaline devam edecek, ama talebi önemli ölçüde azalacak. Batı'nın Ortadoğu ve Kuzey Afrika'ya bağımlılığı önemli ölçüde düşecek. Trafik de Batı yerine Doğu'ya kayacak...

2012'de petrol ve genelde petrole endeksli olan tüm enerji fiyatları birden hızla yükseldi. Dünyada siyasi jeopolitik gerilimlerden kaynaklanan belirsizlik, (İran ve Suriye ile ABD ve İsrail arasındaki gerilim, Rusya ve Çin'in tutumları)  ABD ve Avrupa'da seçim dönemi olmasından kaynaklanan değişik politik acendalar ve risk algılamaları bu artışta önemli yere sahip.
Bu hafta ABD'de 50 kadar ülkenin ve 2 bin kadar katılımcının toplandığı enerji yıllık konferansı, 31. IHS CERA toplantısı da gerçekleşmekte. Yanda sektörün en saygın uzmanlarından biri olan Daniel Yergin açıklamalarından derlenmiş bir medya özetini aktarıyoruz. Ortadoğu'daki kaynaklara Batı'nın dadanması Birinci Dünya Savaşı'ndan önce ve Osmanlı'nın çöküş döneminde çoktan başlamıştı. Ortadoğu'nun zaman içinde tüm dünyanın enerji üretim merkezi haline gelmesi, jeopolitik kavgaları ve ABD'nin enerji ve jeopolitik stratejilerini belirledi. Bugün ise yeni bir enerji haritası çizilmesini gerektiren gelişmeler gündemde . Kanada'dan başlayan, ABD'de Kuzey Dakota ve Texas üzerinden geçerek ta Brezilya'ya kadar uzanan bölgedeki gelişmeler dengeleri kalıcı şekilde değiştireceğe benziyor.

ABD artık  Kanada'dan alıyor
İLK petrol üretiminde teknolojik devrim dalgası Kanada'dan geldi. Kanada'da 1990'larda 'oil sand' veya 'tar sand' denen kumlu yapıdan elde edilen, kil ve ağır petrol karışımı, yeni teknolojilerle kil ve kumdan ayrıldığı ve de işlendiği zaman, ticari anlamda uygun hale gelebilen petrol kaynakları elde edildi. Gelişmeler 1990'larda günde 400 bin varil üretim sağlarken bugün 1.7 milyon varil günlük üretime yol açmış bulunuyor. Gelecekteki kapsitenin günde 3 milyon varile çıkacağı hesaplanıyor. Kanada bu gelişme ile Rusya, Suudi Arabistan, ABD ve Çin'den sonra beşinci büyük petrol üreticisi haline gelmiş oldu. Bugün ABD'nin petrol ithalatının büyük kısmının Ortadoğu'dan değil Kanada'dan gelmesi enerji güvenliği sorununu farklı hale getiriyor.

Brezilya, Suudi Arabistan'ı kovalıyor
İLK petrol üretiminde teknolojik devrim dalgası Kanada'dan geldi. Kanada'da 1990'larda 'oil sand' veya 'tar sand' denen kumlu yapıdan elde edilen, kil ve ağır petrol karışımı, yeni teknolojilerle kil ve kumdan ayrıldığı ve de işlendiği zaman, ticari anlamda uygun hale gelebilen petrol kaynakları elde edildi. Gelişmeler 1990'larda günde 400 bin varil üretim sağlarken bugün 1.7 milyon varil günlük üretime yol açmış bulunuyor. Gelecekteki kapsitenin günde 3 milyon varile çıkacağı hesaplanıyor. Kanada bu gelişme ile Rusya, Suudi Arabistan, ABD ve Çin'den sonra beşinci büyük petrol üreticisi haline gelmiş oldu. Bugün ABD'nin petrol ithalatının büyük kısmının Ortadoğu'dan değil Kanada'dan gelmesi enerji güvenliği sorununu farklı hale getiriyor.

Brezilya, Suudi Arabistan'ı kovalıyor
İKİNCİ üretim devrimi kaynağı ise 'fracking.' ABD'de North Dakota'da bulunan Bakken adlı yeni kaynakta günde 500 bin varil üretim gerçekleşiyor. Benzer gelişmeler Texas'ta Eagle Ford'da da günde 1 milyon varile ulaştı ve günde 3 milyon varili de aşacak gibi duruyor. Bu sayılar ABD'ye, yılda yaklaşık 182 milyar dolarlık bir gelir sağlıyor. Üçüncü devrim ise Brezilya'da gerçekleşti. Brezilya'nın 2020 yılında günde  4.5 milyon varil üretim yapması işten bile değil. Bu da Venezuella'nın kaynaklarının iki misli ve Suudi Arabistan'ın yarısı kadar. Bu gelişmeler Brezilya'yı dünyanın en önemli enerji ihracatçısı haline getirecek.

HARİTA YENİDEN ÇİZİLİYOR

Yan kutulardaki üç gelişme aslında haritayı kökünden değiştirecek gelişmeler. Batı yarımkürenin Ortadoğu ve Kuzey Afrika'ya bağımlılığı önemli ölçüde düşecek. Bu durum, Ortadoğu petrolünün Asya-Çin'e gitmesini getirecek.  Bu da Asya ülkelerinin Ortadoğu petrol kaynaklarının güvenli olmasına hassas hale gelmeleri demek. Ama Ortadoğu'daki petrol kaynaklarının çok büyük olması ABD'nin elinin Ortadoğu'da olmasının devam etmesini gerektiriyor. 'Harita yeniden çiziliyor' demek bu demek! Aslında gelişmeler yapısal anlamda uzun vadede enerjide arz talep dengesizliği azalır diyor ve fiyat artışı felaketi, siyaset biraz durulursa, pek beklenmemeli demek. Yarın devam edeceğiz.!

Deniz Gökçe / Akşam

Bu haber 2,309 defa okundu.