"TSK’nın ekonomik faaliyetleri denetim dışı"

3 Haziran 2007 18:58 tsi
Fransız ekonomi gazetesi Expansion TSK'yı ve ekonomik faaliyetlerini mercek altına aldı. NATO’nun ikinci büyük askeri gücü Türk ordusunun ekonomik faaliyetlerinin denetim dışında olduğunu yazdı. Gazete ‘altın yumurtlayan tavuğa’ benzett

Türk ordusunun ekonomik faaliyetlerini ve OYAK’ı yazan Expansiyon gazetesi, son dönemlerde Türk generallerinin, başörtüsü, Akdeniz’de Kıbrıs petrol araştırması, Fransız milletvekillerinin Ermeni soykırımı inkarını cezalandıran tasarıyı oylaması gibi her konuda görüş belirttiklerini hatırlattı.

Avrupa Birliği’nin Türk ordusunun müdahalesinden rahatsız olduğu ve siyasi yaşamdan çekilmesi gerektiğini hatırlatan gazete, "Mayıs ayında cumhurbaşkanlığı seçimleri vesilesiyle kamuoyu tartışmalarına yeniden burnunu sokmaya çalışıyor. Buna karşın ekonomik alanda hiçbir geri çekilme işareti görünmüyor. Mevcut durumda İsaf çerçevesinde Afganistan’da veya Finul komutasında Lübnan’da birlikleri olan ABD’den sonra NATO’nun ikinci büyük askeri gücü Türk ordusu, gerçekte ticaret alanında üstün geliyor" dedi.

VERGİDEN MUAF BİR HOLDİNG

TSK’nın "altın yumurtlayan tavuğunun" OYAK olduğunu yazan gazete, 1961 yılında ilk darbeden sonra kurulan OYAK’ın vergiden muaf bir holding olduğuna dikkat çekerek şöyle dedi: "2005’te 6 milyar euro iş hacmi ile ülkenin üçüncü holdingi durumunda. Bir sivil olan Coşkun Ulusoy tarafından yönetilen OYAK, 60 şirketin sermayesine katılıyor, çimento fabrikaları, süpermarketler, kimyasal endüstrilere sahip. Ama emekli aylığı fonlarından ekonominin ağır vasıtası haline getiren Renault ve Axa ile yaptığı ortaklıktır. Oyak Türkiye’de bu şirketlerde sırasıyla yüzde 49 ve yüzde 50 sermayeyi elinde bulunduruyor. İstanbul’daki Boğaziçi Üniversitesi profesörü Taha Parla’ya göre, ‘Avrupa, yabancı şirketlerle, özellikle Fransız şirketleri ile kurulan ittifaklar nedeniyle, ordunun ekonomik gücü hakkında tek bir kelime söylemeksizin ordunun siyasi iktidarını eleştirmekle kendini tatmin ediyor.’ 2006’da OYAK, Arcelor ve Mittal’a göz diken Erdemir’i (Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları’nı) kendisine bağlayarak ulusal ekonomi üzerindeki elini sağlamlaştırdı. Bu özelleştirme, devletin stratejik enerji alanındaki çıkarlarını koruma ve bunu yabancı yatırımlardan çıkarmaya hizmet ediyor. OYAK’ın kamu hava yolları şirketi Türk Hava Yolları’nda da gözü var."

Expansiyon, OYAK’ın diğer Türk holdinglerle karşılaştırıldığında farklı özellikleri olduğunu belirterek, "Askerler, emekli bir general başkanlığındaki yönetim konseyinde çoğunluğu oluşturuyor. Ama her şeyden önce büyük bir avantajdan yararlanıyor: Emekli aylığı fonları vergileri şirketler üzerinden ödenmiyor. Buna ücretlerinin yüzde onunu veren üyelerinin aidatları ekleniyor, bu da devlet hazinesi sorunlarının önüne geçiyor. Harmattan yayınevinden çıkan Le Militaire et la politique en Turquie (Türkiye’de siyaset ve asker) kitabının yazarı Levent Ünsaldı, ‘Ama sistem OYAK üyeleri arasında çok sayıda hoşnutsuzluk yaratıyor, zira ödenekler rekabetin önerdiği düzeyde değil. Tamamen pazar mantığına katılan OYAK zaman içerisinde temel yardımlaşma görevlerini unuttu’ diyor. Ancak öyle görünüyor ki askerlerin bazen kendi prensiplerini ticaretin önüne koyması gerekiyor. Böylece, OYAK Bank ihalesinden Crédit agricole (Fransız bankası) dışlandı. Sözkonusu olan geçtiğimiz Ekim ayında Fransız milletvekillerinin Ermeni soykırımına ilişkin bir yasa oylamasına misillemedir" dedi.

PARLAMENTO DENETİMİ YOK

Ekonomi dergisi OYAK dışında Türk ordunsun iki vakıf aracılığı ile askeri endüstri alanında yer aldığını belirtti: Savunma Sanayi Destekleme Fonu (SSDF) ve Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSKGV). Her iki vakıfla bu alanda ülkenin dış ülkelere bağımlılığının azaltılmaya çalışıldığını ifade eden dergi şöyle dedi:

"Örneğin TSKGV, lisansalı Amerikan F16 uçaklarını üretiyor. Burada da, tıpkı OYAK gibi, her iki yapı da farklı muafiyetlerinden yararlanıyor. SSDF, ulusal piyango kazançları, alkol ve tütün satışları üzerindeki vergiler ve bahisler (at yarışları ve futbol maçları) sayesinde kendini finanse ediyor. Ordu bütçesine verilen o kadar para Parlamento oyundan kaçıyor. Tüm Türk vatandaşlarının ödediği bir askeri vergi oluşturuyorlar ve Türkiye’de kuruma bu kadar güçlü saygı oldukça hiç kimse reddetmeyi hayal bile etmiyor."

ANF

Bu haber 747 defa okundu.