Çin-ABD taktik savaşları

1 Haziran 2007 09:45 tsi
Çin-ABD ticari ilişkilerinde son dönemde ticari alanda gerginlikler yaşanıyor. Bu gerginliğin nedenleri arasında ise telif hakları davası ve Çin lehine ABD'nin verdiği ticari açık nedeniyle Pekin'e uyguladığı baskı gösteriliyor. Birbirlerine fazlasıyla

Çin Başbakan Yardımcısı Wu Yi'nin başkanlığındaki üst düzey yetkililerden oluşan Çin heyetinin, Çin-ABD ticari ve ekonomik işbirliğini geliştirmek amacıyla, ilki Aralık 2006'da Pekin'de düzenlenen ve her altı ayda bir tekrarlanması planlanan Stratejik Ekonomik Diyalog toplantılarının ikinci turuna katılmak üzere yaptığı Washington ziyareti dün sonra erdi. Bu yılki görüşmede ikili ticari ilişkiler başta olmak üzere hizmet sektörünün serbestleştirilmesi, yatırım konusundaki işbirliği ve enerji teknolojisi alışverişi gibi konular ele alındı. 

Çin-ABD ticari ilişkilerinde son günlerde yaşanan bazı gerginlikler, bu haftaki zirvenin önemini daha da arttırdı. Gerginliğin ana nedenlerinden birisi, geçen Nisan ayında ABD'nin Çin'e karşı açtığı telif hakları davasıdır. ABD, yayım haklarına sahip olduğu kitap ve DVD gibi ürünlerin Çin'de izinsiz ve yasadışı bir şekilde korsan olarak çoğaltıldığı gerekçesiyle Dünya Ticaret Örgütü'ne şikayette bulunmuştu. ABD ekonomisine milyarlarca dolar zarar verdiği gerekçesiyle açılan bu dava halen sürüyor.

ABD'nin Çin lehine ticari açığı ve bu bağlamda Çin'e yaptığı baskı, iki ülke arasındaki gerginliği daha da derinleştirmiştir. ABD'nin ticari açığı geçen yıl  233 milyar dolara ulaştı. Bunun en büyük nedeni olarak, Çin para birimi Yuan'nın değerinin, gerekenden daha düşük olduğu öne sürülmekte. Bush hükümeti, Yuan'ın revaluasyonunun gerçekleşmediği sürece ABD'nin de bazı önlemler alacağını, ve başlangıç olarak Çin'den ithal edilen ürünler üzerindeki gümrük tarifesini yükselteceğini ifade etti. 

ABD, söz konusu büyük ticari açığın bir başka nedeni olarak da Çin piyasasının hâlâ dışa kapalı olmasını gösterirken Çin, ABD'nin yüksek teknoloji ürünlerinin halen sıkı kontrol altında bulunduğunu ifade ederek, ABD'nin serbest ticaret ilkesine aykırı davrandığını vurgulamaktadır. Özellikle, ABD'nin, Çin'in piyasasını serbestleştirme yönünde gerekli reformları yapmadığı sürece, kendisinin de bazı önlemler alacağını söylemesi, Çin tarafından tehdit olarak algılanmıştır. Üst üste yaşanan gerginliklerin yakın bir gelecekte iki ülke arasında bir "ticari savaşa" yol açabileceği yönündeki yorumlar, geçtiğimiz aylarda gündemimizde yer almıştı.

Çin bu yılki zirvede, taraflar arasındaki ticaret dengesi sorununun  çözümüne yönelik bazı önerilerde bulundu. Buna göre, Çin, ABD'den yaptığı ithalatın oranını yükseltme yönünde planlama yapacak ve bu bağlamda, ABD de Çin'e yaptığı ihracatı yükseltme yönünde çaba sarf edecek. Diğer taraftan, Pekin hükümeti de "ticari ve ekonomik konuların siyasallaştırılmaması gerektiğini" vurgulayarak, ABD'nin şu an yaşanan anlaşmazlığı, gümrük tarifelerini yükseltmek gibi tehditler ile çözmeye çalışmasının yanlış bir yöntem olduğunu beyan etti. 

Her iki ülkenin zirvede gösterdikleri tavır, sonuçta bu zirvenin temel amacını iyi bir şekilde yansıtıyor. Uzun vadeli stratejik işbirliğini yürütme kapsamında toplanan Çin ve ABD heyetleri, olumlu ilişkiler sürdürmenin ülkelerinin çıkarları için en mantıklı strateji olduğunu anlamış görünüyorlar. Birbirlerine fazlasıyla bağımlı olan bu iki ülkenin, son zamanlarda yaşanan söz konusu gerginliği  Stratejik Ekonomik Diyalog gibi bir zirve vasıtasıyla yumuşatmaya çalışması, olabildiğince pratik ve akılcı  bir taktik olarak algılanmalı.

 
 

Suna Lee - Hürriyet
 

Bu haber 505 defa okundu.