Kaybolan tarihi eserler ve Ankara'nın politikası

25 Temmuz 2011 11:39 tsi
Önceki yıllarda çalınmış olan yüzlerce eski sanat eseri ve heykeli geri almak için yürütülen kampanyada, Türkiye zaferini kazandı. Ankara sert politik taktiklerle, dünya sahnesinde giderek artan özgüveninin altını çizerken İngiltere, Fransa, Almanya ve di

Son 30 yıldır bir heykel gövdesi ve bacakları, Türklere 20. yüzyılın sonlarındaki bariz antika eser hırsızlıklarından sadece birini hatırlatan eserlerdi.

1800 yıllık Weary Herakles büstü, Boston’da Güzel Sanatlar Müzesi’ni onurlandırırken, heykelin alt tarafları keşfedildiği yerin yakınındaki Antalya Müzesinde umutsuz bir hâlde duruyor.

Şimdi dört yıl süren müzakerelerden sonra, Amerikan Müzesi bu yılın sonuna doğru heykelin diğer yarısını geri göndereceğini bildirdi, böylece önceki yıllarda çalınmış olan yüzlerce eski sanat eseri ve heykeli geri almak için yürütülen kampanyada, Türkiye zaferini kazandı.

Ankara sert politik taktiklerle, dünya sahnesinde giderek artan özgüveninin altını çizerken İngiltere, Fransa, Almanya ve diğer altı ülkedeki tarihî eserler de hedef alınıyor.

Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın Türkiye’deki birçok arkeolojik kazıya, Alman ekiplerin katılmasının yasaklanacağı tehdidinde bulunmasından sonra, Pergamon Müzesi mayıs ayında Almanya’daki 3500 yıllık Hitit Sfenksini gönülsüzce geri vermeyi kabul etti.

Diğer hedefler arasında, hâlen British Museum’da bulunan bazalt taş anıt ve 1895 yılında restorasyon için Fransa’ya götürülen ve daha sonra sahtesiyle değiştirilen Louvre’daki Osmanlı Sultanı türbesinden seramik bir panel de yer alıyor.

Weary Herakles’in modern çağ öyküsü, ünlü Yunan heykelinin Romalılara ait bir kopyası olan alt bölümünün, Türkiye’nin güneyindeki Perge’de yeryüzüne çıkarıldığı 1980 yılında başladı.

Güzel Sanatlar Müzesi ve bir çift New Yorklu koleksiyoncunun bir Alman satıcıdan aldıkları heykelin kafası ve omuzları ABD’de bir yıl sonra ortaya çıktı.

Türk arkeologlar, heykelin Boston’daki parçasının Türkiye’den yağmalanıp kaçırılmasının, alt bölümünün 1980 yılında yeryüzüne çıkarılmasıyla aynı anda olduğu konusunda ikna oldular. İki parçanın aynı heykelden olduğunu kanıtlayan alçı dökmelerin eşleştirildiği 1992 yılına kadar durum böyle değildi.

Heykelin menşeinin ne olduğu hususunda kayıt olmamasına rağmen, ABD Müzesi heykelin bir yarısının “İtalyan Rönesans’ından sonra herhangi bir zaman”da bulunmuş olabileceğini iddia ederek ve Türk yasalarının ancak 1906 yılından sonra alınan tarihî eserleri koruduğuna dikkat çekerek heykelin yarısını vermeyi reddetmişti.

Boston Müzesi Müdür Yardımcısı Katherine Getchell şöyle diyor: “Bu bölgeden ele geçirildiğine dair fotoğraflar ve diğer delilleri bize sunmaları, sadece son bir iki yıl içinde oldu.”

Weary Herakles konusundaki tartışma dostça sona ermiş olsa da Türkiye şimdi yağmalanan hazineleri için sert bir politika izlemek istiyor.

Boston Müzesi ile yapılan anlaşmadan sonra Bakan Günay şöyle konuşuyor: “Bu bir devrim. Yurt dışındaki tarihî eserlerimizin hepsinin iadesi için büyük bir gelişme. Diğer tarihî eserlerimizin iadesi için de aynı şekilde mücadele edeceğiz.” G-20 ülkeleri arasında en hızlı büyüyen ikinci ekonomiye sahip Türkiye, kendisini giderek daha fazla büyük bir bölgesel güç olarak konumlandırıyor.

Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Nora Şeni şöyle diyor: “Türkiye artık kendisini, daha önce talep etmeye cesaret edemediği şeyleri istemesini sağlayacak büyük bir bölgesel güç olarak görüyor.”

Fakat British Museum, The Times gazetesine verdiği demeçte, 1926 yılında ele geçirdiği ve Türkiye’nin 2006 yılında resmî olarak talep ettiği Romalılara ait bazalt taş anıtı geri vermeyeceğini kaydetti.

Bir sözcü şöyle konuşuyor: “Sık sık yayımlandı, anıtın bulunduğu yer Türk yetkililerce iyi biliniyordu. Biritish Museum’ın kayyumları, anıtı, Müzenin dünya kültürleri koleksiyonlarının ayrılmaz parçası olarak görmeye devam ediyorlar.”

* The Times, Tercüme: BYEGM


Bu haber 974 defa okundu.