Ekonomi mafyası toplanıyor

0 0 0000 00:00 tsi
Çin ABD’ye zeytin dalı mı uzatıyor?  Önümüzdeki hafta "ekonomi mafyası" bir araya geliyor...Washington’da Çin ile ABD arasında üst düzey bir toplantı var.  Dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisi ile dünyanın en büyük ekonomisinin R

İşte Akşam yazarı Deniz Gökçe'nin analizi:

Çin ABD'ye zeytin dalı uzattı

Bu hafta sonu medyanın gündeminde hep Çin olacak. 
Nedeni basit: 22-23 Mayıs, yani önümüzdeki salı gününden itibaren Washington’da Çin ile ABD arasında üst düzey bir toplantı var. Çin bakanlarının nerede ise yarısı ABD’de olacaklar. Dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisi ile dünyanın en büyük ekonomisinin “ekonomi mafyası” karşılıklı pazarlığa oturacak. Çin delegasyonunun başında Başkan Yardımcısı Wu-Yi bulunacak.

Pazarlığın konusu da açık seçik belli. Çin’in ABD ile ticarette fazlası 2006 yılında 233 milyar dolara çıkmıştı. Bu ABD’nin toplam cari denge açığının üçte biri kadar bir açık. Çin’in kendi cari denge fazlası ise 250 milyar dolara yani kabaca GSYİH’nın yüzde 9 kadarına çıkmış bulunuyor. Halbuki 2001 yılında Çin cari denge fazlası GSYİH oranı olarak yüzde 1 kadarmış. Çin’in ABD ile dış ticaret fazlası 2007 yılının ilk dört ayında 2006 yılının ilk dört ayına göre yüzde 88 kadar artmış bulunuyormuş.

Cuma günü uluslararası medyada hararetle Çin’in kredibilite sorunu tartışılıyordu. Birkaç hafta evvel Çin’de üretilen katkı maddelerinden yapılan ithal köpek mamalarını ABD’de yiyen 4 bin kadar köpek ve kedi ölmüştü. ABD tarihinin en büyük hayvan maması geri çağırma vakası böylece gerçekleşmiş oluyordu.

Ancak Çin sadece kedi, köpek gıdası üretip satmıyordu. Bir de Çin imalatı, insanların yediği gıda maddeleri vardı. Kraft, Kellogg ve Cargill gibi gıda üreten şirketler derhal Çin’in gıda standartlarını yükseltmesi için çağrı yapmaya başlamışlardı. ABD’de satılan konsantre meyva sularının, mesela elma suyu konsantrelerinin, yüzde 80 kadarı Çin’den gelmekte idi.

ABD ile Çin arasındaki ticarette Çin’den gıda ithalatı kabaca yılda 30 milyar dolarlık bir toplama varmıştı. Ama diğer taraftan iki Çin firmasının protein değerlerini yüksek göstermek için melamine adı verilen bir sanayi kimyevi maddesini buğdaya kattıkları ortaya çıkmıştı.

Tam bu tartışma alevlenirken, cuma gecesi Çin’den bir haber daha geldi. Çin faiz hadlerini yükseltiyordu. Çin böylece 27 Nisan 2006 tarihinden bu yana dördüncü defa faiz yükseltmesi yapmış bulunuyordu. Bir yıllık mevduat faizi 2.79 düzeyinden 3.06 düzeyine çıkıyor, kredi faizi ise 6.39 değerinden 6.57 değerine yükseltiliyordu. Bu adımın, Çin’deki spekülatörleri kredi ile yatırım yaptıkları borsadan, banka mevduatına çekmek için atıldığı düşünülüyor.

Diğer taraftan bankaların mevduat karşılık oranları da 0.5 düzeyine çıkartılarak yüzde 11.5 düzeyine getiriliyordu. Bu adım da kredi kullanımını yavaşlatmak hedefini taşıyordu. Çin mevduat karşılıklarını Haziran 2006 tarihinden bu yana sekizinci defadır yükseltiyordu.

Ancak bu arada döviz kuru düzeyi ve rejimi de değiştiriliyordu. Yuan bundan sonra her gün yüzde 0.3 yerine yüzde 0.5 değer kaybına izin verilen bir rejimde çalışacaktı. Çin 2005 yılı temmuz ayından beri Yuan’ın dolara katı bir şekilde endeksli olmasından vazgeçmişti.

Değişikliklerin Yuan’ın daha değerlenmesine yol açacağı, bunu ABD’nin beğendiği ama kafi bulmadığı, ABD’nin, dünyanın dördüncü büyük ekonomisi Çin’de Yuan’ın tamamen dalgalanmaya bırakılması şeklindeki talebinden vazgeçmeyeceği düşünülüyor. Bilindiği gibi

G-7 ülkeleri dalgalı kur rejiminde!

Ancak birçok iktisatçı, kurlar tamamen piyasada belirlenecek şekilde serbest bırakılırsa, ABD’nin düşündüğünün tersinin olacağını vurguluyor. Önümüzdeki günlerde bunu tartışacağız. Dünyada Yuan aşırı değerli mi yoksa düşük değerli mi tartışması ciddi şekilde yapılıyor.

Yuan’ın yeni rejiminin ilanının ilk etkisi başka bir paranın, Japon Yen’inin dolar ve euroya karşı değer kazanması oldu.
 

Bu haber 283 defa okundu.