İnsan eksile eksile modern insan oluyor

25 Şubat 2011 08:31 tsi
Modern çağın getirdiği yenilikler bizleri 'insan' olmaktan çok kapitalizmin gönüllü kölesi haline getiriyor. Tüketiminin zaruri bir ihtiyaç haline getirildiği şu günlerde, 'daha iyi' yaşayabilmek adına daha çok borçlu gezer hale geldik.

İktisadın Gurusu sayılan, akademik hayatı boyunca yüzlerce makaleye imza atmış Yrd. Doç. Dr. Mustafa Özel, lüks ile kaliteli yaşamın birbirinden ayrıştırılması gerektiğini vurguluyor. Gönüllü kölelik sisteminin adının kapitalizm olduğunu dile getiren Özel, 'Kapitalizmde ihtiyaçlar da, onlara sahip olacak bireyler de "imal edilirler". Yani ürün ve hizmetlerden önce, ihtiyaç ve insan üretilir! Hiçbir büyük şirket, ürünlerinin tercih edilmesini meçhul tüketicilerin kaprislerine terk edemez. Ürünlerin tasarım ve imal aşamalarında, onu tüketecek kişileri de ruhen ve zihnen hazırlar." diyor.

Teknoloji hayatımıza girdikçe tüketmek artık bir yaşam tarzı haline geldi. Peki, tüketicinin kimliğinde teknoloji neden ön plana çıktı?

Çağdaş insan tüketerek var olduğunu hisseden bir insandır. "Tüketiyorum, o halde varım!" Ama bu tüketim insanın gerçek ihtiyacı olan eşyayı değil, insana ihtiyaçmış gibi benimsetilen nesnelerin tüketilmesidir. Mesela reklamlar size 'bende bir şeyler eksik' duygusunu vermezse başarılı olamıyor. İnsanlar lüks bir kol saati, pahalı bir cep telefonu, marka bir eşarp sahibi olmadığı zaman kendini bir ağa girememiş, elit bir cemaatin parçası olamamış, aşağılarda kalmış, yarım kalmış hissediyor. Böyle olunca insanlara hiç bir gelir düzeyi yetmez hale geliyor.

İhtiyaçlar çoğu kez zaruretten doğmuyor mu?

Kapitalizm doğal bir sistem değildir. Kapitalizmde ihtiyaçlar da, onlara sahip olacak bireyler de "imal edilirler". Yani ürün ve hizmetlerden önce, ihtiyaç ve insan üretilir! Hiçbir büyük şirket, ürünlerinin tercih edilmesini meçhul tüketicilerin kaprislerine terk edemez. Ürünlerin tasarım ve imal aşamalarında, onu tüketecek kişileri de ruhen ve zihnen hazırlar. Tabii bunlara artık "kişi" diyebilirsek...

Statümüzü bindiğimiz otomobil ya da taktığımız kravat belirliyor. Bunları kabul etmeyen insan bulunduğu çevreden izole ediliyor. Peki ne olacak, Müslümanlar reklam yapmasın mı?

Bir işletmenin reklam yapmaması söz konusu olamaz. Mesele reklamın insana gerçeklik zeminini kaybettirmemesi ve ona inançlarına aykırı bir değer sistemi yüklememesidir. Bu iki şeyi bilinçli bir şekilde yapmayan reklamlar gayet meşrudur.

Nasıl yani?

Diyelim siz bir otomobil veya ayakkabı yaptınız, bunları en sağlam, en şık, en güzel otomobil veya ayakkabı diye topluma sunmanızda beis yok. Malınızı bu şekilde pazarlamanız son derece meşrudur. Ama 'Bu otomobil bir prestij simgesidir. Buna sahip olmayan o prestij düzeyine ulaşamaz!' derseniz, muhataplarınızın değer sistemiyle oynuyorsunuz demektir.

Müslüman bir insan nasıl prestij sahibi olabilir?

Bir Müslüman'ın prestiji yani itibarı imanından, takvasından, efendiliğinden, kısaca iyi bir etrafına faydalı bir insan olmasından gelir. Eğer itibarı kişinin huy ve davranışlarına değil de, sahip olduğu eşyaya bağlarsanız ve bunu saat başı televizyonlarınızdan ilan ederseniz, o toplumun değer sistemi bir iki nesil içinde değişir. Hiç fark etmeden! En güvenli otomobili almak hakkımızdır, bu bir ihtiyaçtır. Ama itibarımızı arttıracak bir otomobil olamaz!

Yeni Şafak

Devamı için tıklayın

Bu haber 918 defa okundu.