Oyumuz Ajda Pekkan'a!

0 0 0000 00:00 tsi
Türkiye yeni bir Cumhurbaşkanlığı seçimi heyecanı yaşarken, Mustafa Armağan, şimdiye kadar görev yapmış olan 10 Cumhurbaşkanı’nın seçilişlerini, hayat hikâyelerini ve görev süreleri içinde meydana gelen önemli ve ilginç olayları hatırlatıyor... Bir

24 Nisan 2007 günü saat 12.03 itibariyle Başbakan Recep Tayyip Erdoğan AKP Grubunda Abdullah Gül’ün adını açıklayınca Türkiye derin bir nefes almış oldu. Şimdi zorlu pazarlıklar birbirini kovalayacak. Artık Abdullah Gül’ün ilk turda mı yoksa üçüncü turda mı seçileceği tartışılıyor. Bir de 367 meselesi…

Gerçi birilerinin diline doladığı 367 milletvekili, yani üçte iki çoğunluk 1923 yılında aranmış olsaydı herhalde Gazi Mustafa Kemal’in seçilmesi biraz zor olurdu. Çünkü bu ilk Cumhurbaşkanlığı seçiminde TBMM’de sadece 158 milletvekili hazır bulunuyordu ve tamı tamına 129 milletvekili oylamaya katılmamıştı. Yani eğer şimdiki gibi ilk turda üçte iki çoğunluk aranmış olsaydı, mecliste en az 192 milletvekili bulunması gerekiyordu ki, bu sayıya ulaşmak için daha 34 milletvekilinin desteğine daha ihtiyaç olacaktı.

Aşağıda şimdiye kadar görev yapmış olan 10 Cumhurbaşkanı’nın seçilişleri, hayat hikâyeleri ve görev süreleri içinde meydana gelen önemli olaylar ve rastlantılar üzerinde duracağım.

1. Kurtuluş Savaşı’ndan tam 5 Cumhurbaşkanı çıkardık

Cumhurbaşkanlarımızın ilk beşi Kurtuluş Savaşı’nın verimli ortamında yetişmiştir. Sırasıyla Atatürk, İnönü, Bayar, Gürsel ve Sunay Balkan Savaşlarından başlayarak Kurtuluş Savaşı’na kadar pek çok muharebede bizzat görev almışlardı.

2. Cumhurbaşkanlarının meslekleri

Cumhurbaşkanlarımızın 6’sı asker kökenliydi (Atatürk, İnönü, Gürsel, Sunay, Korutürk ve Evren), diğer 4’ü bürokrasiden geliyordu. Doç. Dr. Abdullah Gül bu bakımdan bir ilk sayılmalıdır. Çünkü seçilirse ilk defa doktora yapmış akademisyen bir cumhurbaşkanımız olacak.

3. Cumhurbaşkanları en son hangi iş yapıyorlardı?

Atatürk: TBMM Başkanı

İnönü: Milletvekili

Bayar: Milletvekili

Gürsel: Kara Kuvvetleri Komutanı

Sunay: Cumhuriyet Senatörü

Korutürk: Cumhuriyet Senatörü

Evren: Genelkurmay Başkanı

Özal: Başbakan

Demirel: Başbakan

Sezer: Anayasa Mahkemesi Başkanı

Cumhurbaşkanı adayı Gül: Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı

4. Görevi başındayken ölen Cumhurbaşkanları

3 Cumhurbaşkanı görevi başındayken hayatını kaybetti.

Atatürk görev süresinin dolmasına 1 yıldan az bir zaman kala öldü. Ölmemiş olsaydı büyük ihtimalle Mart 1939’da 5. kere Cumhurbaşkanlığına seçilecekti.

Gürsel her ne kadar doktorların görev yapamaz raporu vermelerinden sonra ölmüş olsa da, aslında görevden alındığı 28 Mart 1966’da ölmüş kabul edilir, çünkü bu sırada bitkisel hayattaydı. Ölmeseydi, 1968 yılına kadar 2 yıl daha görev yapacaktı.

Özal 17 Nisan 1993’de ölmeseydi 1996 Kasım’ına kadar yaklaşık 3,5 yıl daha Çankaya Köşkü’nde oturacaktı.

5. Kaç çocuk sahibiydiler?

İnönü, Bayar, Sunay, Korutürk, Evren, Özal ve Sezer’in 3’er çocuğu vardı. Buna Gül’ün de eklenmesiyle 3 çocuk babası cumhurbaşkanlarının sayısı 8’e yükseliyor. Hiç çocukları olmayanlar ise Atatürk ve Demirel.  Sonuç: Ya üç, ya hiç!

6. Kaç yıl görev yaptılar?

Görev süreleri bakımından ele alınacak olursa Atatürk açık ara önde gidiyor (4 seçimde toplam 15 yıl, 11 gün). Onu İnönü takip ediyor (4 seçimde 11 yıl, 6 ay, 11 gün). Arkadan Bayar geliyor (3 seçimde 10 yıl, 5 gün). Bu üçlüyü, toplam 9 yıl, 1 ay, 28 günlük Devlet Başkanlığı artı Cumhurbaşkanlığıyla Evren izliyor (2 yıl, ay, 28 günü darbe sonrası Devlet Başkanlığı olmak üzere). Sunay, Korutürk, Demirel ve Sezer tam 7’şer yıl görevde kaldı. Cumhurbaşkanlığında en az kalanlar ise Gürsel ve Özal oldu. Gürsel 4 yıl, 5 ay, 18 gün, Özal ise 3 yıl, 5 ay, 8 gün Cumhurbaşkanlığı yaptılar. Yalnız Gürsel’in süresi iki defada bu toplama ulaşmakta olup ilk defası MBK kararıyladır, yani o tarihte seçilmemiştir. Bu süre toplamdan çıkarıldığında seçilmiş Cumhurbaşkanları içerisinde en az görev yapanı, 3 yıl, 1 ay, 5 günle Gürsel olmaktadır.

7. Cumhuriyet’in fetret devri

Cumhuriyet tarihinde bir defa büyük fetret devri, yani Cumhurbaşkansız dönem yaşandı. Bu da Korutürk’ün görevden ayrıldığı 1980 yılı Nisan’ı ile 12 Eylül askeri darbesi arasında geçen yaklaşık 5 aydır. Bunun dışında bazıları bir haftaya varan vekalet dönemleri ile toplam 6 ay, 14 günü bulmaktadır fetret dönemleri.

8. En genç ve en yaşlı seçilen Cumhurbaşkanları

En genç seçilen Cumhurbaşkanı rekoru değil, rekorları silme Atatürk’e ait. Atatürk 1923’deki ilk seçimde 42, 1927’deki ikinci seçimde 46, 1931’deki üçüncü seçimde 50, 1935’deki dördüncü ve son seçiminde 54 yaşında bulunuyordu. (Öldüğünde ise Abdullah Gül’le aynı yaştaydı.)

Atatürk’ü İnönü izliyor. İnönü Kasım 1938’deki ilk seçiminde 54, Nisan 1939’daki ikinci seçiminde 55 yaşındaydı. Sonraki iki seçiminde ise 59 ve 62 yaşlarında bulunuyordu.

Bayar’ın Cumhurbaşkanlık yaşları sırasıyla 67, 71 ve 74 idi. Gürsel 65 yaşında MBK Başkanı, 66 yaşında Cumhurbaşkanı olmuştu. Sunay Cumhurbaşkanı seçildiğinde 66 yaşındaydı, Korutürk ise 70 yaşında. Evren darbeden sonra MGK Başkanı ilan edildiğinde 63, Cumhurbaşkanı seçildiğinde 65 yaşındaydı. Ondan sonra sırasıyla Özal 62, Demirel 69, Sezer 59 yaşında Cumhurbaşkanı oldular. Gül seçilirse 1939’dan beri, yani 68 yıldır gördüğümüz en genç Cumhurbaşkanı olacak. En yaşlı Cumhurbaşkanı ise üçüncü seçilişinde Bayar oldu (74 yaşında).

9. En kısa Cumhurbaşkanlığı

Genelde en kısa Cumhurbaşkanlığı Özal’a yakıştırılır. Halbuki gördüğümüz gibi Gürsel ondan daha kısa bir süre görev yapmıştır. Ancak en kısa Cumhurbaşkanlığı rekoru İnönü’ye aittir. İnönü’nün 11 Kasım 1938’den 3 Nisan 1939’a kadar sadece 143 gün süren bir Cumhurbaşkanlığı vardır ki, bu hakikaten tam bir rekordur. İnönü’nün 3. dönem cumhurbaşkanlığı da epeyce kısa sürmüştür: 2 yıl, 10 ay.

10. En az ve en çok oyla seçilen Cumhurbaşkanları

TMBB üye sayısı da önemli olmakla birlikte rakamsal olarak en az oyla seçilen Cumhurbaşkanı 1923’de Atatürk’tür (158 oyla). En çok oyla seçilen aday ise Bayar oldu (1954’de 486 oyla).

11. Halkın seçtiği tek Cumhurbaşkanı

TC tarihinde halk oyuyla seçilmiş tek Cumhurbaşkanı Kenan Evren’dir (26 Ekim 1982’de yapılan halk oylamasında yüzde 91.5 oranıyla seçildi).

12. Atanmış Cumhurbaşkanları

Her ikisi de darbe yönetimleri tarafından göreve getirilen Cumhurbaşkanları Gürsel ve Evren olmuştur. Ancak her ikisi de 1-2 yıl içerisinde yapılan seçimlerle meşruiyet sorunlarını gidermek ihtiyacını duymuşlardır.

13. 1961 Anayasasına göre en az oyla seçilen Cumhurbaşkanı hangisiydi?

Özal, 31 Ekim 1989’de yapılan 3. tur seçimlerde 450 üyeli parlamentodan 263 oy alabilmişti.

14. Darbeye maruz kalan tek Cumhurbaşkanı kimdi?

77 yaşındaki Celal Bayar Çankaya Köşkü’nde kendisini teslim almaya gelen subaylarla bir süre boğuştuktan sonra tutuklanmış ve yerlerde sürüklenerek dışarıya çıkartılmıştı. (Sonradan kendini kemeriyle asmaya teşebbüs etmişti.) 12 Eylül darbesinde ise TBMM, Cumhurbaşkanı seçimlerine devam ediyordu ve ortada bir cumhurbaşkanı mevcut değildi. 

15. En uzun turlamayla seçilen Cumhurbaşkanı

En uzun sürede Korutürk seçilmişti. 6 Nisan 1973’de yapılan 16. turda sonuç alınabilmişti. Bu sırada TBMM ve Senato toplam üye sayısı 635’di ve oylamaya 557 milletvekili katılmıştı. Korutürk’e 365 oy çıkmıştı.

16. Mustafa adlı iki Cumhurbaşkanı

Adaşım olan iki Cumhurbaşkanı gördü Çankaya Köşkü. Birincisi, Mustafa Kemal, ikincisi ise Mustafa İsmet İnönü’dür. (Celal Bayar’ın ön adı da Mahmut’tu.)

17. Ajda Pekkan Cumhurbaşkanı!

1980 yılındaki seçimlerde 60 küsur oylama yapılmıştı. Seçim işi o kadar uzamış ve laubalileşmişti ki, bazı oylamalarda Ajda Pekkan’a bile oy çıktığı olmuştu.

haber7

Bu haber 1,315 defa okundu.