Balkanlar'da petrol denklemi

16 Aralık 2010 09:30 tsi
Batı ekonomisinin sigortası hazır...

İsviçre’nin Baar kentinde 2004’te kurulmuş bir petrol arama şirketinin ayak izlerini takip etmek, bizi, Kosova’ya ve bağlantısında, Arnavutluk’a kadar götürür mü? Evet.

Manas Petroleum, dünya enerji piyasasının yükselen yıldızlarından biri. İlginç yönü, Başkanı Heinz Juergen Klaus Scholz’dan geliyor. Fizik mühendisi. 1980’li yıllarda, Sovyetler Birliği’nde fabrikalar ve iletişim ağları kurmasıyla tanınıyor. Günümüzde, eski Sovyet coğrafyası ve Doğu Avrupa’daki petrol yataklarının üzerinde çalışıyor.

Başında bulunduğu şirketin en büyük yatırım Şili’de. Ama asıl şirket Kırgızistan’ın Fergana Vadisi’ndeki petrol yataklarının lisansını almasıyla dikkat çekti. Bunu, komşu Tacikistan’daki lisans alımı takip etti  Avrupa’daki esas yatırım ise, Arnavutluk petrolü üzerinde oldu.

Arnavutluk petrolü nedir, diye sorabilirsiniz, anlatalım...

Avrupa’nın yeni petrol devi

Arnavutluk’taki ilk petrol kuyusu 1918’de açıldı, düzenli üretim 1930’da Petros Marinza’da yapıldı. Arnavutluk, Avrupa’nın petrol zengini ülkesi yaşamını bir süre devam ettirdi ama, Enver Hoca döneminde Arnavutluk, dünya petrol denkleminden çıktı. Enver Hoca, arkasında fakir bir ülke bırakarak 1985’te öldü, Arnavutluk, 1990’dan itibaren petrol sektörüne yabancı yatırımcıları çekmeye başladı...

Bu yatırımcıların başında Heinz Juergen Klaus Scholz geliyordu!.. Arama lisansları ile anlaşmaları yaptı, bilimsel araştırmaları başlattı ve Arnavutluk’un geleneksel petrol bölgelerinde 5 milyar varillik petrol, 26 trilyon metreküplük doğalgaz ile karşılaşıldı!..

Bu tahminlerin yarısının bile gerçekleşmesi, Manas Petroleum’u, dünyanın hatırı sayılır şirketlerinden biri haline getirecek.

Bu arada, Arnavutluk bir anda, “Avrupa enerji güvenliği”nin en önemli ülkesi haline geldi.

Çünkü, sözü edilen petrol bölgesi, Avrupa kıtasının, Rusya sınırları içinde kalanlar dışında sahip olduğu en yüksek verim noktaları olarak işaretlendi. Yani, Avrupa, Norveç ‘in Kuzey Deniz petrolünden sonra, alternatif kaynaklarını Arnavutluk’ta bulmuştu!..

Kosova’nın asıl nedeni

Arnavutluk bugün NATO üyesi, Avrupa Birliği’nin en güçlü aday ülkelerinden, vatandaşlarının Avrupa Birliği sınırları içinde serbest dolaşımı için Schengen Vizesi’ne ihtiyacı yok.

Nüfusunun çoğunluğunu Arnavutlar’ın oluşturduğu Kosova, Yugoslavya’nın dağılış sürecinde Arnavut ve Sırp milliyetçiliğinin savaş alanı oldu. NATO, Kosova’yı Sırp saldırılarına karşı korudu, ülke 2008 yılında bağımsızlığını ilan etti. Bu hafta sonu yaptığı genel seçim ile de demokrasisini tüm Avrupa’ya duyurdu.

Kosova’nın bağımsızlığını ilk olarak Amerika tanıdı. Türkiye, bölge ile olan akrabalığı nedeniyle, Arnavutluk kadar çabuk davrandı. Bu tür olaylarda tarafsızlık politikası nedeniyle yavaş davranmasıyla tanınan Manas Petrol’ün anavatanı İsviçre’nin Kosova’yı ilk tanıyan Avrupalı devletlerden biri olması dikkat çekici...

Geçen yaz, Arnavutluk ve Kosova’da belgesel çektim. Her yerde Arnavutluk bayrağının yanında AB ve Amerikan bayraklarını görmek sıradandı.

Bir garip Amerikan üssü

Tabii, bütün bu denklemde karşımıza bir Amerikan üssü çıkıyor: Camp Bondsteel. Kosova’nın doğusundaki Ferizaj’da kurulu bu dev üs, ABD’nin Balkanlar’daki askeri varlığının sembolü. Üssün, sadece Kosova’nın muhtemel Sırp saldırısına karşı kurulmadığı, Hazar Denizi petrol bölgesine kadar uzanan alanda askeri ikmal üssü amacıyla değerlendirildiği biliniyor. Amerika, bir dönem, bu üste, Irak ve Afganistan’dan getirilen terör zanlılarının CIA tarzı sorgulandığı yönündeki iddiaları ise reddediyor.

Üs, Bulgaristan-Makedonya-Arnavutluk arasında varılan anlaşma, Amerikan mali ve siyasi desteği ile yapılan Burgaz (Bulgaristan)-Vlore (Arnavutluk) petrol boru hattının da güvenliğinden sorumlu. Rusya ve Hazar’dan tanker ve boru hatlarıyla Burgaz’a gelen petrol, Adriyatik üzerinden Avrupa’ya geçecek.

Bu yazının, “Yahu Balkanlar’da petrol yok, neden durmadan savaş çıkıyor” söylemini tarihe gömdüğünü biliyorum...

Arnavutluk’taki petrol batı ekonomisi için sigorta niteliğinde. Boru hatları da... Kosova’ya öyle bakın...

Bilmem anlatabildim mi...

Ardan Zentürk / Star

Bu haber 1,651 defa okundu.