Buzlar eriyecek mi?

6 Aralık 2010 12:06 tsi
Türk ve İsrailli diplomatların Cenevre’de bir araya geldiği ortaya çıktı. Yangın diplomasisinin ardından ilişkilerin yumuşayabileceği yorumları yapılıyor. Oysa hiçbir şey göründüğü gibi değil. İsrail’le gerilim sertleşiyor. Mücadele yer altına

Hayfa’da başlayan yangın, bölge diplomasisinde ilginç hareketlenmelere neden oldu. Başbakan tayip Erdoğan, yetkililere talimat vererek israil’e yardım eli uzatılmasını istedi. Bunun üzerine Türkiye İsrail’e iki yangın söndürme uçağı gönderdi. Bundan sonraki gelişmeler İsrail’in Gazze’ye saldırmasıyla kopan, alçak koltuk krizi ve Mavi Marmara saldırısıyla dibe vuran ilişkilerin yumuşayabileceği izlenimi yarattı. Zira Erdoğan ve Netenyahu, iki yıl karşılıklı suçlammaların ardından ilk kez olumlu bir telefon görüşmesi yaptı. Ardından İsrailli ve Türk diplomatların Cenevre’de bir araya geldiği öğrenildi.

Tablo, ilişkilerin yumuşayacağı şeklinde. Zira ABD’nin her iki başkente “ilişkileri düzeltin” baskısı kaldırılacak gibi değil. İsrail, ilişkilerin düzelmesini istiyor, çünkü “düşman” bir Türkiye, bölgedeki çıkarlarını fazlasıyla tehdit etmeye başladı. Türkiye adeta İsrail’i “çevreliyor”. Türkiye de açıkçası İsrail’le ilişkileri düzeltme arayışında. Bu hem hükumetin dışarıdaki imajı için hem de bölge barışı için önemli. komşularla sıfır sorun politikası güden Türkiye’nin İsrail’le açıktan geriLim yaşaması, “bölgesel barış” politikasının gerçekleşmesini engelliyor.

Ancak görünenin aksine ilişkiler düzelmeyecek. Çünkü:

1.       Cenevre’de yapıldığı ortaya çıkan görüşmeler ilk değil. Zaten bu görüşmeler sürekli yapılıyor. İsrail, “özür” çıkmazını aşmanın yollarını ararken Türkiye şartlarından geri adım atmıyor. Bu yapılan görüşmeler müzakere olarak adlandırılabilir. Ancak şu ana kadar gilzi yapılıyordu. Görüşmenin yapıldığı sızdırılınca “sürpriz” algılandı. Dolayısıyla bu görüşmenin yapılması ilişkilerin yumuşayacağı anlamına gelmez. En azından İsrail, Türkiye’den dilemesi gerekne özrün formülünü bulana kadar.

2.       Türkiye - İsrail ilişkilerindeki yüksek tansiyonun azalması için İsrail’in özür dilemesi gerekiyor. İsrail’in , “insani özür” formülünü gündeme getireceği belirtiliyor. Buna göre İsrail, Mavi Marmara baskınında öldürülenlerin ailelerinden özür dileyecek. Ailelere tazminat verile bileceği de belirtiliyor. Ancak edindiğimiz izlenim şu: Ankara bu formülü kabul etmeyecek. Ankara, Türkiye Cumhuriyeti devletine yönelik resmi bir özür istiyor.

3.       İsrail - Türkiye ilişkilerinin bundan sonra, iki yıl içindeki gerilimden daha fazla olacağı beklenmemeli. Ancak ilişkiler de yumuşamayacak. Çünkü İsrail - Türkiye gerginliği stratejik kararlardan kaynaklanıyor. Bu gerilimi çıkarlar ve tercihler belirliyor. Bölgesinde aktif rol üstlenmek isteyen ve belirleyici olmak isteyen, ancak çıkarları çatışan iki ülkeden bahsediyoruz. ABD ne isterse istesin, bu iki ülke çatışmaya ve gerilim yaşamaya devam edecektir.  Örnek vermek gerekirse, İsrail, İran’ın vurulmasını, olmazsa etkisiz hale getirilmesini, yaptırımlarla zayıflatılmasını istiyor. Türkiye ise İran’la diplomasiyi savunuyor. Sebebi, İran’a yönelik bir saldırı veya yaptırımın, hemen yanı başında istikrarsızlığı tetikleyeceği ve doğrudan kendisini tehdit edecek olması. Bu örnek bile iki ülkenin bölgeye yaklaşımındaki farkları ortaya koyuyor. Hepsi bir kenara, Türkiye, kendi vatandaşlarını öldüren bir ülkeyi kolaylıkla affedemez. Bunu kamuoyuna anlatamaz.

4.       Ancak iki ülke arasındaki tansiyon en azından görünürde aşağıya çekilecek. Hadi şuna “yer altı” diyelim. Türkiye ve özellikle MİT’le ilgili uluslararası basında yapılan operasyonların arkasında İsrail'in olduğunu bilmeyen yok. Geçtiğimiz hafta İran’da öldürülen nükleer bilimciler, İsrail’in bölgede “yer altı” savaşını kızıştırdığını gösteriyor. İsrail’in Türkiye içinde de bazı girişimlerde bulunduğu edinilen bilgiler arasında. En azından İskenderun saldırısıyla ilgili derin şüpheler mevcut. Hal böyle olunca, yer üstündeki tansiyonun, görünürde azaltılarak, yer altına kayması bekleniyor. Bu tansiyonun daha çetin olacağını belirtmek her halde gereksiz.

www.iyibilgi.com özel

Bu haber 1,221 defa okundu.