Edelman'ı hatırladınız mı?

1 Aralık 2010 09:14 tsi
Wikileaks’te Türkiye aleyhine yazılan belgelerin neredeyse tamamında imzası olan ABD’nin eski Büyükelçisi Edelman’ın Türkiye’de ve diğer ülkelerdeki geçmişi karanlık noktalarla dolu

Wikileaks’taki AK Parti Hükümetine yönelik hakarete varan ifadeler ve yolsuzluk suçlamalarında bulunan yazışmaların neredeyse tamamının ABD Büyükelçisi Eric Edelman dönemine ait olduğu ortaya çıktı. Edelman’ın AK Parti’ye muhalif isimlerden duyduğu dedikodu niteliğindeki bilgileri rapor haline getirerek ABD’ye sunduğu ortaya çıktı. İşte 2003-2005 döneminde Türkiye’de bulunan ve iki ülke ilişkilerini geren Edelman’ın kariyer geçmişi:

GİTTİĞİ BÜTÜN ÜLKELER BÖLÜNDÜ 

İyi bir ‘neocan’ olarak bilinen ve annesi de İstanbul Yahudisi olan Edelman’ın Türkiye’deki günleri iki ülke arasındaki en buhranlı dönemdi. ABD Başkan Yardımcısı şahin neocon Dick Cheney’in ekibinde yer alan Edelman , Çekoslovakya’da çalışırken, ülke bölündü, SSCB’de görevliyken Sovyetler dağıldı, Doğu Avrupa Masası Direktörü iken Berlin Duvarı’nın yıkıldı.

İLK GÖREVİNDE “KUDÜS İSRAİL’İN” DEDİ

ABD Dışişleri Bakanlığı’na girdiği 1980’de, ilk görev yeri Batı Şeria ve Gazzeydi. O dönemde, ABD delegasyonu üyesi sıfatıyla barış görüşmelerine katıldı, “Kudüs’ün İsrail’in başkenti olduğunu savunarak” toplantıyı baltaladı. Ankara’da görev yaptığı yıllarda ise İsrail’in aşırı sağcı Likud Partisi’ne yakınlık gösterdi.

TEZKERE GEÇMEDİ CEPHE ALDI 

ABD’nin Irak işgalinin en ateşli savunucularından olan Edelman’ın Ankara’ya göreve başlaması da tezkere kirizinin hemen ardından oldu. Edelman, 2003 - 2005 arasında, iki ülke ilişkilerinde yaşanan krizlerin de baş mimarı oldu.

‘ÇİRKİN BAŞINI KALDIRAN EZİLMELİ’

Edelman, Türk-Amerikan İş Konseyi’nin 20. yılı dolayısıyla düzenlenen Boğaziçi Üniversitesi’ndeki konferansın açılışında, “Amerikan şirketlerini boykot çağrıları, özellikle çirkin başlarını kaldırdıkları zaman ezilmelidirler” dedi.

SURİYE ZİYARETİNDE İÇ İŞLERE MÜDAHALE

Edelman, 14 Mart 2005’te Cumhurbaşkanı Sezer’in Suriye’ye yapacağı ziyareti “Umarım Türkiye de Suriye’nin Lübnan’dan çabuk biçimde çekilmesini destekleyen uluslararası uzlaşmaya katılacaktır” sözleriyle eleştirdi. Bu sözler diplomatik dilde “iç işlere karışma” olarak yorumlandı ve istenmeyen adam ilan edilmenin eşiğinden döndü.

 BAŞBAKAN ERDOĞAN 6 AY BEKLETTİ

İki ülke ilişkilerini gerginleştiren Edelman’a 2004’te Başbakan Erdoğan, 6 hafta randevu vermedi. Randevu verildiğinde gecikmeye gerekçe gösterilen “Unutmuşuz” açıklaması Edelman’ın görevden ayrılmasında önemli rol oynadı. Sarıkız ve Ayışığı darbe girişiminin hazırlandığı yıllarda Ankara’da olan Edelman, daha sonra bunu çok farklı olarak AK Parti hükümetini vurmak için kullandı.

ERGENEKON’A DESTEK VERDİ

  Ergenekon dava dosyasındaki yüzlerce darbe hazırlığı belgesini hafife alan Edelman, görev yaptığı sırada kendisine darbe belgesi getirildiğini ancak bunların sahte çıktığını açıkladı. Ancak Edelman ne belgeleri gösterebildi ne de belgeleri getirenleri açıklayabildi.

ABD’de başkanlığa seçilen Obama ile birlikte sessizliğe gömülen Edelman 2009’daki bir röportajında “2004 kışı ve 2005 baharında AK Parti liderliğine yakın isimler birkaç defa darbe olabileceği kaygısını iletti. Ancak kaygının ötesinde ne olduğuna dair somut bir veri ya da kanıt yoktu” dedi. Edelman böylece klasörler dolusu darbe hazırlığı belgesini yalanlamak için çalışan lobiye en güçlü desteği vermeye çalıştı.

DEZANFORMASYONA BİZZAT KATILDI

Edelman, görevden alındıktan sonra da Ergenekon davası ile başlayan dezanformasyan çalışmalarına bizzat katıldı. Edelman Balyoz Darbe Planı’yla ilgili olarak da sanık Org. Çetin Doğan’ın damadı Dani Rodrik’in “belgeler sahte” kampanyasına destek verdi.

 KOMŞUYLA ‘SIFIR SORUN’U HEDEF YAPTI

ABD’deki Dış Politika Girişimi’nin konferansında Edelman; Türkiye’de yargı, medya ve ordunun saldırı altında olduğunu iddia etti, “Kendimiz için büyük siyasi ve ahlaki bir tehlike yarattık. AK Parti hükümetini şımartmaya son vermeliyiz” dedi. Edelman, Türkiye’nin komşularıyla ‘sıfır sorun’ politikasının başarıya ulaşmasının zor olduğunu ileri sürdü.

PKK GÖRÜŞMELERİ DE BASINA SIZDI

Edelman’ın Ankara Büyükelçiliği döneminde, “ABD, PKK ile gizlice görüşüyor” haberleri de hem Türkiye hem de ABD basınından eksik olmadı. Amerikan basınında Edelman’ın kurduğu bir ekibin PKK ile silah bırakma müzakereleri yürüttüğü ifade edildi. Ancak bu haberler, Edelman tarafından yalanlandı.

HUTBEYE BİLE KARIŞTI

Edelman, Devlet Bakanı Mehmet Aydın’a skandal bir mektup göndererek Diyanet’in 11 Mart 2005’te okuttuğu hutbeyi de tehdit olarak eleştirdi: “11 Mart’taki hutbe Hıristiyanlar açısından kaygı verici... Diyarbakır’da Hıristiyan bir vatandaş linç edilmek istendi... Protestan Kilisesi’ne bombalı saldırı oldu...” Üstelik mektubu dışişleri yerine ilgili bakana gönderdi.  

PERSONA NON GRATA (* İstenmeyen adam)

• ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi Eric Edelman, Başkent’te geçirdiği 2 yıl boyunca gösterdiği basiretsiz ve iki ülke ilişkilerini giderek zora sokan politikaları nedeniyle, görev süresinin dolmasına iki yıl olmasına rağmen Washington Yönetimi tarafından geri çağrıldı. Gitmesine yakın Ankara’da da, Büyükelçinin “İstenmeyen Adam” ilan edilmesi yönündeki talepler siyasi koridorlarda yüksek sesle dile getirilmeye başlanmıştı. Büyükelçi Edelman Washington’dan gelen “geri dön” talimatının üzerine veda ziyaretleri yapmak istemiş, ancak Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’dan altı hafta boyunca randevu alamamıştı.

“TÜRKİYE’Yİ TANIMIYORUM” İTİRAFI

Edelman, Ankara’dan ayrılmadan önce son verdiği röportajda da Türkiye’yi tanıma yönündeki eksikliğini ifade ederek, şunları söylemişti: “Türkiye’de yalnızca iki yıl kaldım. Belki de Türkiye’yi yeterince tanımıyorum. Belki de bütün bu soruların yanıtlarını bulabilmem için bir 10-15 yıl daha Türkiye’de kalmam gerekebilir.” Eric Edelman, “Geriye bakıp galiba şurada hata yapmışım dediğiniz durumlar oluyor mu?” sorusunda ise özeleştiri yaparak, “Eminim hata yapmışımdır. Bu kaçınılmaz, insanlar hata yapar. Ama şimdiki aklım olsa, bazı şeyleri biraz daha farklı yapardım” demiş; ancak, Wikileaks internet sitesinin belgeleriyle ortaya çıkan hatalarını kendine saklamayı tercih etmişti.

Star

Bu haber 2,836 defa okundu.