Türk büyükelçilerin ‘Kripto’ dersi

1 Aralık 2010 08:21 tsi
Tüm dünyada şok etkisi oluşturan Wikileaks belgelerinde kullanılan dil ve üsluba emekli Türk diplomatlardan sert eleştiri geldi.

Diplomaside bu tarz bir kullanılmadığını belirten emekli büyükelçiler, dedikodu ve lakap takma gibi ifadelerle doldurulan bilgilerle kriptonun da ciddiyetinin ayaklar altına alındığını söyledi.

Amerikan büyükelçilerinin dünya liderlerine lakaplar takması, dedikodu mahiyetindeki bilgilerle kriptolar hazırlamasına uzun yıllar büyükelçilik yapmış isimlerden sert eleştiriler geldi. İşte emekli büyükelçilerin wikileaks belgelerine ilişkin görüşleri:

KLASİK DİPLOMASİDE OLMAZ

Emekli Büyükelçi Özden Sanberk:
Bu bizim diplomasimize uygun değil. Biz böyle şeyler kullanmıyoruz. Söylentiler, lakaplar takmalar falan biz yapmıyoruz. Türk diplomasisi daha klasik bir diplomasiye bağlı olduğu için daha dikkatli ve saygılıdır. Bunu ben izah edemiyorum. Bu dil uygun değil. Ama Amerikalılar'ın bunu kullandığı anlaşılıyor. Bir takım kişilerle görüşmeleri normal onlar yapılır. Ama Merkel için teflon diyor mesela sıfatlar kullanıyorlar. Bunlar yanlış. Büyükelçiliğin normal faaliyetleri olabilir bakanlarla, milletvekilleriyle görüşmeler fakat verilen bilgilerin içinde ağırlık dedikodu kabilinden olan şeyler. Aralarında bazen önemli şeyler de var. Uygunsuz olan bir dil tabi ki. Türk diplomasisinde yok. Klasik diplomaside yok. Ama 21. Yüzyılın içindeyiz ama klasik diplomasi kuralları hala geçerli karşılıklı saygı diplomasinin ötesinde insanlıkla ilgili bir şey. Burada bir saygısızlık var ve o rahatsız edici bir durum.

AMERİKAN SİSTEMİ LAÇKA

Emekli Büyükelçi İnal Batu:
Karmakarışık bir şey. Bazı iddialar yaygın söyşentiler. Bu diplomat bunu bildirebilir. Bazı iddialar ise tam magazin. Mesela Azerbaycan Cumhurbaşkanı'nın eşi o kadar çok estetik yaptırmış ki kızlarından daha genç duruyormuş. Bunu bir kriptoyla göndermek kadar ciddiyetsiz bir şey olabilir mi? Sarkozy ve Putin'e takılan lakaplar son derece yakışıksız diplomasi adabına uymayan kripto denen belgenin ciddiyetini ayaklar altına alan şeyler var. Başka iddialar belli ki kulaktan dolma, kaynağa güvenilmez iddialar var. Bizde memurlar büyükelçinin önüne getirir. Büyükelçi inceler şu nedir, haber kaynağı güvenilir midir, bu bana akla yakın gelmiyor diyebilir. Çünkü imzayı büyükelçi atar. Amerikan sisteminde büyükelçiyi sonunda imza atıyor ama o kriptoyu yazan insan sorumlu. Bizim sistemimiz o bakımdan daha güvenlidir. Çünkü büyükelçi aklına yatmayan şeyi imzalayıp göndermez. Amerikan sistemi laçka. Üstelik bayan Clinton bu saçma sapan şeyleri yazan diplomatlara sahip çıkıyor.

BU DİL KULLANILMAZ

Emekli Büyükelçi Nüzhet Kandemir:
Diplomasi lisanında bir takım uygulamalar ve usuller vardır. Bu diplomasi lisanı tarihten gelen büyük devletlerin diplomasi kulislerinde uygulanır. Ancak anlaşılıyor ki ABD bu düzeye varamamış. Büyükelçiler gönderdikleri raporlarda kimseye isim takmazlar ve kimse hakkında da hakaret içeren ibareler kullanmazlar. Böyle dil olmaz. Lisanın kullanılması ötesinde belgelerin bazı noktalarda güvenilirliği de tartışılır. Belgelerde açıklanan bilgilere baktığımızda basında yer alan bilgiler olduğunu görüyoruz. Bazı yerlerde de perde arkasında bazı insanların büyükelçilere aktardığı bilgiler olduğunu görüyoruz. Büyükelçilerde kendi yorumlarını ve değerlendirmelerini koyarak aktarmışlar. Belgelerin yüzde 100 doğruluk payı olduğunu iddia etmek doğru olmaz. İhtiyatla kabul etmek gerekir. Bu tür raporların ülkelerin dış politikalarını kökten değiştirmeyecek olduğu da bir gerçektir.

SIZMALAR ÇOK GARİP

Avrasya İncelemeleri Merkezi Başkanı Emekli Büyükelçi Ömer Engin Lütem:
Belgelerin ABD gibi güvenliğe en fazla harcama yapan ülkeden çıkması çok garip ve manidar. Belgeler, ABD'nin yabancı ülkelerdeki temsilcilerinin Washington'a gönderdikleri bazı olaylarla ilgili bilgilerden oluşuyor. Bilgiler arasında yorumlar da yapılmış. Manipülasyonlara ve dedikodulara açık. Belgelerin içeriği ABD devlet politikası ile bire bir bağdaşmayabilir. Başkan Obama, belgelerin ABD'nin politikasını göstermeyeceğini açıklamıştı. Takılan kulplar (lakaplar) raporu iletenleri bağlar. Meslekte hala görev yapacak olanlar var.
 
bugün

Bu haber 855 defa okundu.