ABD'nin sabrı tükendi

24 Kasım 2010 08:51 tsi
Avrupa'ya tanınan süre doldu...

Lizbon Zirvesi, NATO için tarihsel dönüm noktalarından biri oldu. Kurulduğu günden itibaren ilk radikal dönüşüm kararı Soğuk Savaş sonrasında alınmış, ancak yaklaşık on yıl boyunca bu dönüşüm kademe kademe yaşama geçebilmişti. 1991’deki Roma Zirvesi’nde kabul edilen “yeni stratejik konsept”, 1994’de Brüksel Zirvesi’nde Barış için Ortaklık girişimi ile genişlemiş ve 1999 Washington Zirvesi’nde somutlaşmıştı. Buna göre NATO genişledi ve üye sayısını 28’e çıkardı, üyelerinin topraklarının dışındaki alanlarda da askeri faaliyet yapar hale geldi ve tehdit tanımında değişiklikler yaptı.

...

Eski doğu bloğu yeni AB üyesi olan ülkelerin topraklarına yerleştirilecek ABD füze sistemi, Rusya ile ABD arasında ciddi bir gerilime neden olurken AB üyelerinin de kabaca ikiye bölünmesine neden oldu. Bu girişimi destekleyenler ile AB’nin kendi savunmasını ABD’siz yapmasından yana olanlar biçiminde açığa çıkan bu ayırım, aslında bir anlamda Rusya ile iyi geçinmek isteyenler ile bu ülkeye güvenmeyenler arasındaki farklılığa işaret etti.

Aradan fazla zaman geçmemesine rağmen, küresel değişimler ABD’de tavır değişikliğine neden oldu. Obama döneminde ABD, Rusya ile yakınlaşmayı esas aldı ve bu ülke ile stratejik bir ittifak kurulacaksa bunu AB ülkelerine bırakmamaya karar verdi. Öte yandan ulusal füze savunma sisteminin hem maliyetini hem siyasi sorumluluğunu düşürmek için çok taraflı bir yapıya bürünmesini benimsedi. Ayrıca, askeri olarak yayıldığı alanlardan çeşitli takvimler içinde çekilmeyi, ancak buralarda başka biçimlerde var olmayı ilke edindi.

Bush’lar sonrası ABD için radikal denebilecek bu yeni siyasetin, bugün NATO stratejisi haline geldiğini görüyoruz. Doğrusu bir strateji ancak bu kadar “vazgeçmeden vazgeçme” biçimine sokulabilir. ABD, ulusal stratejilerinden kaba hatlarıyla vazgeçmiyor, ancak bunu çok ortaklı bir ortamda gerçekleştiriyor. Ulusal Füze Savunma Sistemi, NATO bünyesine dahil oluyor, Rusya en yakın müttefik ilan edilip Afganistan’da alana davet ediliyor ve dünyanın birçok yerindeki radikal eğilimler, terör ya da istikrarsızlıklar artık tüm müttefiklerin ortak derdi haline geliyor. Aslında diğer NATO üyelerinin de benzer politikaları, korku ve tehdit tanımları bulunduğundan ABD projesini benimsemekte zorlandıkları söylenemez. Sorun, bu ülkelerin kendi başlarına davranma olanaklarının kısıtlanması.

Kısacası NATO Zirvesi için ilk olarak, AB’nin kendisini ABD’den kısmen bağımsız bir stratejik güç yapma hevesi olan üyelerinin bu projelerini ceplerine koymak zorunda kaldıkları söylenebilir. Türkiye’nin AB üyeliğinin gündeme gelmiş olma nedeni de bu, Kıbrıs’ın NATO üyeliğinin de. NATO, yeni kararlarıyla Avrupa güvenliğinde daha etkin hale geliyor, ABD bir anlamda kendi işini bozmaya çalışan AB üyelerine tavır değiştirmeleri için tanıdığı süreyi sonlandırıyor. Bu çerçevede Türkiye’nin AB üyeliğinin bundan sonra daha da fazla tartışılacağını öngörmek mümkün.

Beril Dedeoğlu / Star'daki köşesinden ilgili kısım

Bu haber 1,545 defa okundu.