ABD'nin Türkiye için oyun planı

23 Ekim 2010 08:28 tsi
Kasım'da seçimler bir başka olur...

Amerikan-Türk Konseyi'nin bu yılki toplantısı Washington'ın güncel oyun planı üzerinde düşünme fırsatı verdi. Amerikan yönetiminin kilit aktörleri, öylesine ortadan konuştular ki insan, "Acaba bunun gerisinde ne var?" demekten kendini alamıyor. Örneğin, söz İran'dan açılınca, geleneksel müttefiklik ilişkisinden söz edildi ve "Dostlar arasında zaman zaman sıkıntı olur" demeye getirildi. Konu, İsrail'e gelince, "Daha fazla uzatmasanız iyi olur" vurgusunun ötesine pek geçilmedi.

ABD'yi iyi bilenler, zorlu gündem maddeleri masada iken yönetime yakın kişilerin Türk muhataplarına mutlaka bir şeyleri hissettirdiklerini anlatıyorlar. Gel gör ki bu kez asıl niyet gizlenmiş gibiydi. İran'a yaptırıma şartlı "Hayır" diyen, İsrail'le bağları kopma noktasına gelen, ABD'nin yerini Rusya ve Çin'le doldurmaya çalıştığı izlenimi yaratan Türkiye için "Model Ortaklık" vaadinin hayata geçirilmesi şaşırtıcı değil mi? Neredeyse bir yıldır bekleyen ABD yönetimi, sıkıntılı siyasi meseleleri adeta ikinci plana atmışçasına niçin ekonomik açılım için çırpınıyor? İki ülke arasında ticaretin ve yatırımların artırılması için özellikli İş Konseyi kurulması fikri Amerikalılara ait. Türk tarafı, işadamı örgütleri arasındaki çekişme yüzünden Konsey'e girecek isimleri dahi netleştiremezken, Amerikalıların 8 dev şirketi belirleyip, listesini vermesi de durumu ilginç hale getiriyor. Sorulduğunda, "Başkan Obama söz verdi. Başkan'ın sözünü havada bırakamayız" diyorlar. Perde arkası hesaplar farklı olsa da görünürde ekonomik bakımdan makul bir gerekçe bulmak mümkün. "Enerji!" Türk Amerikan İşadamları Derneği Ankara Şube Başkanı İlkem Şahin'in yoğunlaştığı nokta da burası. Önümüzdeki 10 yılda 110 milyar dolar enerji yatırımı planlayan Türkiye, cazip bir pazar. Amerikan Eximbank'ın, enerji alanına özel fon ayırması; Türkiye'nin, İran ve Rusya'ya bağımlılığını azaltma planı geliştirmesi de Şahin'in tezini destekleyen unsurlar.

***
Birkaç gün Washington'da beraber bulunduğumuz AK Parti Sakarya Milletvekili Şaban Dişli de Amerika'daki tuhaf havayı bizimle paylaştı. Dişli, Washington'ı tanıyor ve dilini biliyor. Lakin o da, Amerikan yönetiminin şimdilik neden sivri cümleler kurmadığını çözmeye uğraşıyor. Büyükelçimiz Namık Tan'dan ise daha çok "karamsar" sinyaller alınıyor.

Kuşkusuz her iki tarafta da "akil adamlar" mevcut. Ama soğukkanlı yaklaşımlar dahi "Allah Allah!" dedirtiyor. Hele hele ekonomik işbirliğini artırma kararlılığı, "Peşinden siyasi talepler mi gelecek?" sorusunu canlı tutmaya yetiyor. Tabii bu analizi yaparken Beyaz Saray'daki hayal kırıklığının hatta kızgınlığın geçtiğini söylemiyorum. Aksine, "Bu politik ruh hali nasıl oluyor da böylesine baskılanabiliyor?" denklemindeki bilinmeyenleri bulmaya çabalıyorum. Ve şu varsayıma ulaşıyorum:
"Kasımdaki yenileme seçimlerinde Cumhuriyetçiler, Temsilciler Meclisi ve Senato'ya hâkim olursa Ermeni tasarısı başta olmak üzere baş ağrıtacak konular, takvim itibariyle Türkiye'deki seçim şartları ile birleşecek. Deyim yerindeyse Türklerin burnunu sürtme fırsatı ele geçecek, Yahudi lobisi ise kıymete binecek!"

***
Kongre'de ağırlığını kaybetmesi ihtimal dahilinde olan Başkan Obama'nın, "Ortadoğu Barış Süreci"ni canlandırmak istemesi de manidar. Eski Temsilciler Meclisi Üyesi Robert Wexler'a, Obama tarafından "Ortadoğu Barış Elçisi" görevi teklif edilmesini önemsemek gerekiyor. Wexler, Türk dostu olarak tanınıyor. Musevi ayağı da gözetildiğinde İsrail-Türkiye ilişkilerini düzeltebilecek "güvenilir aday" olarak ön plana çıkıyor. Gelinen noktada Filistin sorununun çözümü için inisiyatif alınması ABD'yi bölgede sempatik hale getirebileceği gibi, Türkiye'nin yeniden kazanılması ve İran'ın iyice yalnızlaştırılması sürecine de yardım edebilir. Kaldı ki Alan Makovski gibi Türkiye uzmanı stratejik bir ismin, "İsrail adım atmaya hazır" mealinde konuşması, Tel Aviv'deki ikili yapının Türkiye ile yapılan gizli görüşmeleri erkenden sızdırdığını zımnen kabul etmesi de ciddiye alınması gereken bir işaret!

Okan Müderrisoğlu / Sabah

Bu haber 1,782 defa okundu.