Karadeniz'da ABD eli!

0 0 0000 00:00 tsi
Romanya'da hafta başında düzenlenen Karadeniz Diyalog ve Ortaklık Forumu adlı zirve toplantısının arkasında, bölgede Rusya'nın at koşturmasını istemeyen ABD'nin olduğu ortaya çıktı.

Ankara, bu hafta başında, Romanya'nın öncülüğünde ilki yapılan ve Karadeniz'de Türkiye'nin inisiyatifiyle kurulan oluşumları işlevsiz hale getirip Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ni de tartışmaya açabilecek nitelikteki bir zirve toplantısına tepkisini, Cumhurbaşkanı yerine bakan düzeyinde katılarak gösterdi. Diplomatik kaynaklar, Romanya'nın başkenti Bükreş'te düzenlenen Karadeniz Diyalog ve Ortaklık Forumu zirve toplantısının arka planında ABD'nin bulunduğunu söyledi.

Romanya, Türkiye'nin öncülüğünde kurulduğu 1992 yılından bu yana içi doldurulamayan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ) ile Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler arasında güven artırmak amacıyla oluşturulan ve söz konusu ülke donanmaları arasında tatbikatların yapıldığı Blackseafor'un (Karadeniz Görev Gücü) üzerinde şemsiye görevi yapacak bir üst örgüt olarak Forum'un kurulmasına ön ayak oldu. Ancak başta Türkiye ve Rusya, bu forumun içini boşaltmak için bir süredir çeşitli girişimlerde bulunuyorlardı. Örneğin, foruma, Karadeniz'in güvenlik boyutunun dahil edilmesi girişimi şimdilik engellendi.

Zirveye, ABD'ye yakın duran, Moldova, Ukrayna, Gürcistan ve Ermenistan gibi az sayı da ülke Cumhurbaşkanı düzeyinde katılırken, ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile BM ve NATO gözlemci gönderdi. Forumda, Rusya alt düzeyde temsil edilirken, Türkiye'den Devlet Bakanı Beşir Atalay katıldı. Diplomatik kaynaklar, Romanya'nın forumu tüm dünyaya duyurmak için yoğun bir kampanya yürüttüklerine işaret ederek, "Forum girişiminin arkasında ABD, kısmen de AB bulunuyor" dediler. Nitekim AB, Türkiye ve diğer bazı KEİ üyesi ülkelerin, bu örgütü daha işlevsel hale getirmek için yaptıkları mali kaynak talebine sıcak bakmazken, KEI'den de uzak durmaya çalışıyor.

ABD'NİN PLANI

ABD, yaklaşık bir ay önce basında çıkan haberlerin aksine, uyuşturucu kaçakçılığı, yasadışı silah ticareti ve kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesine yönelik olarak, NATO çerçevesinde Akdeniz'de yapılmakta olan tatbikatların aynısının Karadeniz'de yapılmasını resmen isteyip de bu isteği geri çevrilmiş değil. Zaten, Türkiye'nin yanısıra Romanya ve Bulgaristan'ın da aynı zamanda NATO üyesi olmaları nedeniyle, Karadeniz'de yapılan tatbikatlardan elde edilen bilgiler NATO'ya ulaştırılıyor.

Dolayısıyla, Karadeniz deyince herkesin aklına, ABD'nin yalnızca bu denizle ilgilendiği gelirken, ABD'nin aklında "Genişletilmiş Karadeniz" bölgesini kontrol etmek yatıyor.

Bu bölge, Avrupa'ya Türkiye üzerinden Hazar Havzası petrollerini taşımaya başlayan Bakü-Ceyhan boru hattının da dahil olduğu enerji alanını da içine alan Kafkaslar ve Orta Asya. Yani Rusya'nın halen arka bahçesi olarak gördüğü geniş bir alan.

Bir diplomatik kaynağın deyimiyle, ABD açısından genişletilmiş Karadeniz bölgesi "Boş halka". Diğer bir deyişle, bir süpergüç olan ABD'nin bu bölgedeki varlığı nisbeten az. Diplomatik kaynaklar, Bükreş'te ilki yapılan forumun kurulması için çaba harcayan ABD'nin, Romanya üzerinden, genişletilmiş Karadeniz bölgesinde, bu zengin enerji bölgesindeki Rusya ağırlığını dengelemek istediğine dikkat çekiyorlar.

ANKARA’NIN MONTRÖ ENDİŞESİ

Rusya'nın enerji silahı ile çok güçlendiğine dikkat çeken aynı kaynaklar, ayrıca bir nükleer güç olan Rusya'nın, Orta Asya ve Kafkasya'da son derece aktif olduğunu belirterek, ABD'nin bu bölgede Rusya'nın at koşturmasını istemediğine işaret ediyorlar.

Ankara'nın, müttefiki Washington'un Karadeniz'de faal hale gelme arayışlarına itirazı yok. Ancak, Ankara, Karadeniz'i bütünüyle içine alacak bir örgütlenmeyi amaçlayan Forum'a, ileride güvenlik boyutunun eklenerek, Montrö Sözleşmesi'nin müzakereye açılması olasılığından endişe duyuyor. Bir diplomatik kaynak, "Asıl amaç forum çerçevesinde güvenlik boyutunun yeniden gündeme getirilmesi. Bu çerçevede Karadeniz'in güvenliği ortaya çıkınca Montrö delinebilir" görüşünü dile getirdi.

Türkiye, Romanya'nın işlevsiz olduğu gerekçesiyle rakip olarak çıkarttığı forum fikrine karşı KEİ'nin daha fonksiyonel bir örgüt haline gelmesi için Rusya'nın da katkısıyla projeler geliştirme arayışlarında. Bunlardan biri de Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler arasında bir çevre yolu yapımının gerçekleşmesi.

Bugün

Bu haber 293 defa okundu.