Erbil, Bağdat'tan ne koparırsa kârdır

31 Ağustos 2010 14:06 tsi
Kürtler 2003'te Bağdat'ta hüküm süren belirsizlikten federalizm elde etmeyi başarmıştı. Arap Irak'ın iyice zayıflamasına yol açan mevcut hükümet krizini de fırsat olarak görerek, bazı taleplerine yanıt arıyorlar.

Arap Irak giderek zayıflıyor. Bağdat’ta hükümet yok, liderlik yok ve bombalı saldırılarla sarsılmaya devam ediyor. Ülke geri döndürülmesi neredeyse imkânsız şekilde bölünmüş durumda, ideolojik uçurumların ve maşalarla yürütülen bir savaşın kurbanı. Ancak bütün bunlara rağmen gülümseyecek olan bir grup var: Iraklı Kürtler. Zayıf bir Bağdat, Kürdistan bölgesi için tartışmasız bir talih anlamına geliyor. Tarih hasar görmüş bir Bağdat’ın Kürdistan’ın sınırlarına hiçbir silahlı tehdit teşkil etmediğini gösteriyor; bölünmüş bir Bağdat, Kürdistan’ın ekonomik ve enerji kaynakları potansiyelini azami şekilde kullanan aygıtlarıyla baş başa kalması demek. Benzer bir koşullar silsilesi Kürtlere tarihlerindeki en iyi fırsatı sunmuştu: 2003’te Bağdat’ta hüküm süren belirsizlik ve örgütsüzlük, mevcut Irak anayasının önünü açmış, bu sayede Kürtler bağımsızlığın eşiğine kadar gelen kapsamlı bir federalizm elde etmişti.

O talih bir kez daha Kürdistan’a uğruyor. Seçimlerin üzerinden neredeyse altı ay geçti ve Arap Irak hâlâ bir hükümetten yoksun. Kürtlerin Arap muhatapları bu nedenle savunmasız, tavize açık ve istismar edilebilir durumda. Bu fırsat anını kaçırmamak için Kürtler, Bağdat’taki potansiyel koalisyon ortaklarına sunulmak üzere 19 maddelik bir istek listesi hazırladı. Talepler arasında Kerkük’ün ve diğer ihtilaflı bölgelerin çözüme kavuşturulmas), yabancı şirketlerle petrol anlaşmaları yapma hakkı ve Kürt peşmerge güçlerinin finanse edilmesi de var.

Kürdistan ayrıca, (Kürt olma ihtimali zayıf olan) başbakanın yetkilerini sınırlandırmak istiyor. Irak devlet başkanlığı koltuğunda bir Kürt olan Celal Talabani oturuyor. Kürtler başkanlığı tekrar istiyor. Ancak diğer talepler gibi, bu da Iraklı Araplar arasındaki farklılıkların devamına bağlı.

Fakat aslında Kürdistan’ın başkanlığa ihtiyacı olmayabilir. Devlet başkanı, Kürtler aksinin devamını istese de, artık veto yetkisine sahip değil. Bu da başkanlığı büyük oranda sembolik bir makam ve Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) lideri olan Kürdistan başkanı Mesud Barzani için de gereksiz bir külfet haline getiriyor. KDP bunun yerine, başkanlık karşılığı daha fazla bakanlık almayı tercih edebilir; ki kuzeydeki seçmenin gözündeki meşruiyeti ve üstün konumu göz önüne alındığında, bu bakanlıkları Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtsever Birliği’nin (KYB) değil, KDP’nin alması beklenecektir.

Ancak Talabani başkanlığı çok istiyor ve KDP’nin bunu kendisi için almasını sağlamaya çalışıyor. KYB, muhalefet partisi Değişim’in ortaya çıkışından sonra eski kalesi Süleymaniye’ye, en azından siyasi olarak hâkim değil. Başkanlığın sona ermesi bu yüzden Talabani’nin siyasi hayatının da sonu anlamına gelebilir. Dahası KYB’nin Kürdistan’ın başbakanlığını gelecek yıl KDP’ye kaptırması bekleniyor. Eski başbakan Neçirvan Barzani geri dönmesi büyük ihtimal.

Bağdat’taki dalaş Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne de bölgede Değişim benzeri yeni başarı hikâyelerini bertaraf etme şansı verdi. Bu yıl yapılması öngörülen yerel seçimler ertelendi, muhtemelen bunu, seçimleri şimdi yapmanın kendisi için felaket olacağını anlayan KYB istedi. Bağdat’sa yolsuzluk, bürokrasi, şeffaflık ve siyasi reform gibi konularda yaşanan sorunları gizleyemiyor. Ve bu sorunlar, yerel seçimler yapıldığında da ortadan kalkmış olmayacak. Kürt Bölgesel Yönetimi Başbakanı Berham Salih geçenlerde cesur bir adım atarak, yönetim bütçesinden KYB ve KDP’ye ayrılan aylık 35 milyon dolarlık yardımı kaldırdı. Bu da himayeciliğin yenilgisi anlamına geliyor. Daha fazla cesur karar alınmalı, her ne kadar cesur adımlar Kürdistan’da nadir bir durum olsa da. (Ranj Alaaldin/30 Ağustos 2010/The Guardian)

radikal

Bu haber 950 defa okundu.