Kosova örnek olabilir mi?

26 Temmuz 2010 12:30 tsi
Uluslar arası Adalet Divanı Kosova’nın bağımsızlığı ile ilgili kararı, emsal teşkil eder mi?

Ferai Tınç / Hürriyet

Uluslar arası Adalet Divanı Kosova’nın bağımsızlığı ile ilgili kararı, emsal teşkil eder mi?

Mesela Ermenistan’da Karabağ ile ilgili olarak bu karar ciddi biçimde inceleniyor. Bazı Kürt çevreleri Kosova’nın bağımsızlık ilanının uluslararası hukukun ihlali olmadığı yönünde karar veren Adalet Divanı’nın görüşünün emsal teşkil edeceği görüşündeler.

Bu karar KKTC için örnek teşkil edebilir mi?

Hem evet hem hayır.

Bir halkın bağımsızlık ilanı ve tanınması esas olarak siyasi bir karar. Uluslar arası Adalet Divanı, görüş açıkladı diye Kosova bugün herkes tarafından tanınacak diye bir şey yok.

Ama kararın gerekçeleri ve dayandığı mantık, Kosova’nın tek bir örnek olarak kalmayabileceğinin ipuçlarını da taşıyor.

DEVLET HALKIN ÜZERİNDE OLAMAZ

SIRBİSTAN’ın başvurusu üzerine Kosova’nın bağımsızlık kararının uluslararası hukuka uygun olup olmadığını tartışan Uluslararası Adalet Divanı, Güvenlik Konseyi’nin Kosova ile ilgili 1999 tarihli 1244 sayılı kararından hareket ediyor.

Bu karar, Kosova’ya Sırbistan’ın baskılarına karşı çıkma ve kendisini yönetme hakkı tanıyan karar.

1244’ün dayandığı gerekçelerde, ülkelerin toprak bütünlüğünün önemi üzerinde duruluyor ama toprak bütünlüğünün o ülke vatandaşlarından bir kısmına karşı ağır baskı ve ayrımcılık uygulanması için gerekçe teşkil edemeyeceği ilkesi öne çıkıyor.

Bir devletin halk için var olduğu, halkın kendi kaderini tayin hakkına saygıyı da kucaklayan bir eşitlik ortamının yaratması durumunda onun toprak bütünlüğüne yönelik girişimlerin ulusla arası hukuka aykırı değerlendirilebileceğ vurgulanılyor. Ama halkın bir kısmına yönelik ağır baskılar uygulayan devlete karşı baş kaldırı hak olarak görülüyor.

1244 sayılı karar, Sırbistan Devlet Başkanı Miloşeviç’in, Kosova’nın sahip olduğu özerkliğe son verme kararından sonra gelişen kanlı olaylar nedeniyle Kosova’ya 1999’da ayrı bir yönetim kurma hakkı tanıyor, 2008 yılında ilan edilen bağımsızlık, bu kararın açtığı yol sayesinde gerçekleşiyor.

KIBRIS’A NEDEN ÖRNEK TEŞKİL ETMEZ

ULUSLAR ARASI Adalet Divanı kararında, bağımsızlık ilanı 1244 temelinde gerçekleştiğine göre uluslararası hukuku ihlal etmez sonucuna varıyor.
Kararın gerekçesinde Kıbrıs’a da atıf var.

1244’te Kosova’nın kalıcı statüsüne atıf bulunmadığı için gelecekle ilgili kararın Kosova’ya bırakıldığına dikkat çekiliyor ve Kıbrıs örneği veriliyor.

Güvenlik Konseyi’nin 29 Haziran 1999’ta Kıbrıs ile ilgili aldığı 1251 sayılı karara atıfta bulunuluyor.

Ve bu karar tekrarlanıyor: “Kıbrıs’ta çözümün bağımsızlığı ve toprak bütünlüğü korunmuş, tek egemenlik, tek vatandaşlık ve tek uluslararası kimliğe sahip olma temelinde gerçekleşecektir.”

Güvenlik Konseyi kararlarının muğlak olduğu durumlarda bağımsızlık ilanının mümkün olabileceği belirtiliyor kararda. Kıbrıs’ta ise sonucun açıkça belirtildiğine dikkat çekiliyor.

Uluslararası Adalet Mahkemesinin kararı örnek olabilir mi? Hem evet hem hayır.

Evet, devletin baskısı karşısında ezilen, kıyama uğrayan halkların kendi kaderlerini tayin hakkına kapı araladığı için örnek olabilir.

Hayır, Kıbrıs örneğinde olduğu gibi, statü tayini ile ilgili kararlarda siyasetin ağırlıklı rol oynaması nedeniyle de emsal teşkil etmez.

Zaten karar Kosovalıları sevindirdi ama Kosova sorununa çözüm getirmiyor.

Halkların uzlaşmasıyla varılan siyasi çözüm olmadan hangi mahkeme kararı b.arışçı çözümün yolunu açabilir?

Bu haber 938 defa okundu.