Şimdi ve gelecekte karşılığınız yok!

2 Temmuz 2010 16:31 tsi
"Bizim Ergenekon tayfasının çok güvendiği neoconlar ve onların sektörleri, gördüğünüz gibi, göçmüş durumda ve hiç şansları yok..."

Evet, krizden çıkışın ilk işaretlerini almaya başladık.

Amerika’dan gelen ama gözden kaçan bir haber var. Belki de gözden kaçmamıştır ama detaylı yorumlandığını sanmıyorum. Fortune 500 araştırması, ABD’nin en büyük 500 şirketinin kârlılık durumlarını ortaya koyuyor. İlginç ve önümüzdeki dönemi anlatan sonuçlar var. İlk sonuç, krizden çıkışın ABD’de başladığını ortaya koyuyor.

2009 yılı, ABD’deki ilk 500’ün kârlarında 56 yıldan beri en büyük ikinci artışa sahne oldu. Tam yüzde 355 bir artışla 391 milyar dolara sıçrayan kârlar, 2008 yılındaki eksi 925,9 milyar dolardan geldi. Ancak bu olağanüstü kâr artışı yine olağanüstü bir istihdam azalışı sayesinde oldu. ABD’li ilk 500 şirket tam 821 bin kişiyi işten atarak istihdamda 3,2’lik bir azalmaya neden oldu. Ancak satışların dibe vurması ve işten çıkarmaların başlamasından altı ay geçmeden verimlilik artmaya başladı. ABD Çalışma Bakanlığı’nın verilerine göre, emek maliyetleri yüzde 4,6 oranında azaldı. Yani Amerika, bir birim mal üretmek için daha az adam çalıştırmaya başladı. Ama işinden olmayan şanslı Amerikalılar, işten çıkarılmadıkları için dua ederken, bir ücret arışı ile de karşılaştılar. Yani artan verimlilik çok az da olsa ücretlere yansıdı. Öte yandan ABD’de, ileri teknoloji içeren ürünlerinin üretim payı 1995 ile 2005 yılları arasında yüzde 14’lerden yüzde 54’lere çıkmıştı. Ama bu sıçrama, Bush’un yüksek faiz, güçlü dolarla desteklediği demir-çelik, petro-kimya ve bunlardan beslenen militarist ekonomiye rağmen kendini gösteremedi. ABD, ileri teknoloji içeren malları, güçlü dolar yüzünden dünyaya satamadı. Aslında ABD, kendisini finanse eden Çin ve Asya’yı bütün Bush dönemi boyunca, doları ve faizleri yüksek tutarak destekledi. Onlar da dünyaya ve ABD’ye ucuz emek ve ucuz parayla mal satarak, kazandıklarıyla dolar aldılar ve ABD’yi finanse ettiler. ABD’nin hâlâ en büyük şirketi olan Wal-Mart, ucuz Çin ve Asya malları ile dolduruldu ve bu mallar yüksek kârlarla, ABD halkına kredi kartları ile satıldı. Böylece banka sistemi de ucuz Çin mallarından “süper” kârlar etti. Ama burada olan ilkönce, ayda 100 dolar alıp günde 12 saat çalışan Çin halkına sonra da o halkın ürettiği malları Wal-Mart gibi yerlerden hem fahiş fiyattan hem de kredi kartıyla alarak borç batağına batan Amerikalılara oldu. İşte bu Amerikalıların bir bölümü şimdi işsiz, bir bölümü de vadesi gelen trilyonlarca dolar kredi kartı borcunu nasıl ödeyeceğini düşünüyor. Yine aynı şekilde ABD’li orta sınıfa ucuz mal üreten ve ABD devletini finanse eden Çinliler de şu sıralar artık yeter deyip, Çin’deki Avrupa ve Japon fabrikalarında greve başladılar.

Öte yandan Bush’un sektörlerini temsil eden petrol, otomotiv, demir-çelik şirketleri olağanüstü kâr düşüşleri yaşayarak ilk sıralardaki yerlerini terk ettiler. Bu şirketlerin dayandığı emtia fiyatlarındaki düşüş altı enerji, petrol rafineri, boru hattı şirketini ilk 500 listesinden çıkartırken, 2008 yılında bir numara olan Exxon Mobil yeni lider Wal-Mart’ın çok gerisinde kaldı.

General Motors, 2008 yılında 6. sıradaydı 2009’da ise, batmaktan zor kurtularak, kendine ancak 15. sırada yer bulabildi. Şimdi ABD’de finans, sağlık, yeni teknoloji sektörleri öne çıkıyor ve bunların kârları 2009’un ikinci çeyreğinden itibaren artmaya başladı.

Bütün bunları iki şey için anlattım aslında.

Birincisi, kapitalizmin yasaları işliyor. Düzeltme ABD’den başladı, düşen kâr oranları ilkönce emeğe sonra da yeni gelen teknolojiye dayanarak yeniden yükselmeye başladı. Şimdi ABD’nin mali durumu düzelmeye başlayacak. Daha az cari açık ve bütçe açığı verecek. Onu geçmişte halkanın kafasına basarak finanse eden Çin gibiler ise, ister istemez makas (eksen demiyorum dikkat!) değiştirecek. Yani “içeriye” bakan yeni bir büyüme dönemine geçecek. ABD halkı AB halkıyla birlikte daha az harcayacak, daha çok çalışacak ve borçlarını ödeyecek. Ama bu sefer onların yerine Çinliler ve Asyalılar harcayıp borçlanacak. Ama bu, yeni ve daha küresel bir kapitalizmi ortaya çıkaracak. Dünyanın tepesi değişiyor. Bu durum Türkiye gibi ülkeleri devreye sokacak. Türkiye ilk önce Ortadoğu ve Afrika’ya sonra Asya ve Latin Amerika’ya daha çok mal satacak. Hatta Çin, Türkiye’nin en önemli pazarlarından olacak. Türkiye’de bu yılın ilk çeyreğinde yakalanan ve iç yatırımlara, tüketime bağlı büyüme, bir müddet sonra (iki çeyrek) dışa (Doğu’ya) dönük ihracat artışı ile desteklenecek. Öte yandan Doğu’ya ve Güney’e Türkiye üzerinden gitmek isteyen AB tam üyelik sürecini hızlandıracak.

İkincisi, tüm bunlara bağlı olarak, bizim Ergenekon tayfasının çok güvendiği neoconlar ve onların sektörleri, gördüğünüz gibi, göçmüş durumda ve hiç şansları yok. İkinci Obama iktidarı kaçınılmaz.

 Kıssadan hisse: Şu temmuz sıcağında yanlış ata oynamayalım. Tamam, mevzi dolaşmak, ayakta durmak, Kocatepe pozu özentisi.. bunları anlıyorum; kim bilir ABD’de Exxon Mobil, GM’de neler hayal ediyordur. Ama gördüğünüz gibi hiç şansınız yok. Yani gelecekte karşılığınız yok; onun için açın şu ülkenin önünü. On bir kişi deyince bizim aklımıza 2010 Dünya Kupası’nı alan takım gelsin, şu temmuz da Hasan Hüseyin’in “Temmuz”u kadar güzel olsun.

Cemil Ertem / Taraf

Bu haber 1,127 defa okundu.