İran konusunda çarpışan iki tez

27 Haziran 2010 09:32 tsi
İki tez de üzerinde çokça tartışılacak cinsten...

Erhan Başyurt / Bugün

Türkiye'nin son dönem izlediği İran politikası, eksen kayması tartışmalarının bel kemiğini oluşturuyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili bile dün "Türkiye, Batı bloğunda yer aldığını ispatlasın" gibi pek de akılcı olmayan bir açıklama yaptı.
Ekonomideki pazar çeşitlemesine paralel, dış politikamızın da çok yönlü olmaya başladığı bir gerçek.
Yine Türkiye'nin ekonomik güçlenmesine ve demokratik gelişimine paralel bölgesi ile daha fazla ilgilenmeye başladığı da inkâr edilemez.
Ama Batı'dan kopma ya da Batı karşıtlığı yok.
Sadece eskiden olduğu gibi sadece Batı'nın hassasiyetleri içinde hareket etmeme söz konusu...
***
Yeni politikanın ana hedefi, Türkiye'nin "soft power" olarak adlandırılan, kültürel, ekonomik ve siyasi potansiyeli ile cazibe merkezi olması ve çevresini dönüştürme etkisini göstermesi.
Ancak Türkiye'nin bu hedefe ulaşırken dikkat etmesi gereken hususlar var.
Bunların başında da ekonomik ve siyasi gücünü başat ülkeler seviyesine çıkarana kadar her türlü dış politik gerilimden uzak durması geliyor.
Yine kültürel gelişim ve askeri teknolojik bağımsızlığın kazanılmasına öncelik verilmeli.
"Komşularla sıfır sorun" politikası ve bölgesel krizleri önlemeye yönelik "barış üretme" amaçlı arabuluculuk girişimleri bu nedenle önemliydi ve takdir topladı.
İsrail ve İran krizleri, Türkiye'nin yükselme döneminde çıkarılan ve ana hedefe giderken yıpranmasına neden oldu.
Türkiye tezlerinde tamamen haklı da olsa, zamanlama yanlıştı.
***
Gelelim, İran konusunda dile getirilen ve üzerinde tartışılan tezlere.
Türk Dışişleri, Türkiye'nin istikrarı ve güçlenmesi için bölgesel istikrarı da şart görüyor.
İran'a yönelik yaptırımların, hem İran'ı hem de İran'ın kolunun uzandığı Irak, Lübnan ve Afganistan'ın da istikrarını bozacağını düşünüyor.
Bütün bunlar Amerika'yı direkt etkilemeyecek ama Türkiye'nin gelişmesinin, hayat sahasının da önünü kesecek.
Dolayısıyla İran'a yönelik barışçıl çözümlere öncelik verilmeli, mümkün mertebe Irak benzeri bir istikrarsızlık alanı ile daha karşı karşıya kalınmamalı.
Karşı tez ise, Türkiye'nin bölgesel güç olmasının önündeki en büyük engelin İran olduğunu tespitine dayanıyor.
Türkiye, nükleer güç sahibi İran'ın etki alanını aşmakta zorlanır.
Tarih boyunca Farisiler ve Türkler tersine büyüme göstermiştir.
O halde, Türkiye uluslararası baskı ve yaptırımların karşısına geçmekle hata ediyor.
Ekonomik ve siyasi olarak zayıf bir İran, şimdikinin aksine Irak, Lübnan, Afganistan, Körfez emirlikleri ve hatta Filistin'i etkilemekte zorlanır.
Bu da Türkiye'nin önünü açar.
Irak'ta Saddam öncesi ve sonrası dönemdeki fark gibi...
***
Her iki tez de üzerinde çokça tartışılacak cinsten.
İlkine "etik" ikincisine "real-politik" demek belki doğru olur.
Sonuç olarak, eksen kayması iddiaları tamamen anlamsız ve hükümeti yıpratma amaçlı.
Önemli olan politikaları belirleyen ana tezler...
Bunları da Türkiye'nin çıkarları belirler.

Bu haber 867 defa okundu.