Sudan katliamlarını petrol şirketleri tetiklemiş

9 Haziran 2010 12:44 tsi
Sudan'daki savaş suçları hakkında hazırlanan bir rapor, katliamlarda petrol şirketlerinin rolünü ortaya koydu

Sudan Darfur'daki katliamların ardında da aynen Irak'ta ya da Nijerya'da olduğu gibi petrol tröstleri ortaya çıktı. İsveç petrol şirketi Lundin Petroleum tarafından yönetilen bir konsorsiyum, Sudan'da 1997 ve 2003 yılları arasında işlenen savaş suçlarından sorumlu tutuldu.

"Sudan'da barış ve adalet" sloganı ile yola çıkan ve Avrupa kuruluşları biraraya getiren bir şemsiye grup olan Sudan Petrolü Avrupa Koalisyonu (ECOS) tarafından hazırlanan rapordaki suçlama, Lundin ile Avusturya ve Malezya'lı ortaklarına da yöneltildi. Raporda, petrol konsorsiyumuna ortak olan üç şirketin, "Sudan'da insanlığa karşı işlenen suçlar ve savaş suçlarında rolü olduğunu" kaydetti.

100 sayfalık rapor, Lundin'in yönettiği konsorsiyumun, Hartum hükümeti ile, o dönemde devlet kontrolü altında olmayan güneydeki bir imtiyaz alanında petrol çıkarmak için anlaşma imzaladı. "Block 5A" olarak adlandırılan bu alanda petrol aramalarının başlamasıyla aynı dönemde korkunç bir savaş patlak verdi.

PETROL ALANI= SAVAŞ BÖLGESİ

Raporda şu ifadeler yer aldı:

"Petrol sömürüsü korkunç bir savaşı tetikledi. 1997 ve 2003 yılları arasında, esas olarak Sudan hükümetinin bu petrol alanlarının kontrolünü ele geçirmek için başlattığı askeri operasyonlar sırasında büyük savaş suçları işlendi."

"Sivillerin katledilmesi, kadınlara tecavüz edilmesi, çocuk kaçırmalar, göçe zorlama ve işkence" gibi suçlar özellikle Sudan ordusu ve orduyla savaşan Sudan Halk Kurtuluş Hareketi / Ordusu (SPLM / A) tarafından işlendi."

ECOS raporu, tüm katliamların ve savaş suçlarının "uluslararası hukuka ya da insan haklarına saygı konusunda hiçbir garanti almadan, petrol için anlaşma imzalayan Lundin konsorsiyumu tarafından tetiklendiğini" bildirdi.

Raporda ayrıca İsveç, Avusturya ve Malezya hükümetleri "insan hakları ihlalleri ve uluslararası suçları önleme konusundaki uluslararası yükümlülükleri yerine getirmedikleri" eleştirildi. ECOS, bu hükümetleri, şirketlerin katliamlarla bağlantısını araştırmak üzere bir soruşturma başlatmaya çağırdı.

İSVEÇ HÜKÜMETİ ŞİRKET İÇİNDE

ECOS verilerine göre, "Blok 5A" denilen bölgede, Lundin konsorsiyomunun arama faaliyetleri yürüttüğü altı yıl içinde 12 binden fazla insan öldürüldü ya da açlıktan öldü, yaklaşık 160 bin Sudanlı evlerini terketmek zorunda bırakıldı.

Raporun açıklanmasının ardından internet sitesinde bir açık mektup yayınlayan şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Ian Lundin tüm iddiaları reddetti, faaliyetlerinin "Sudan'a barış ve refaha katkı sağladığını" savundu.

İnsan Hakları için İsveç Vakfı yöneticisi Shane Quinn ise, raporda dile getirilen iddiaların yedi yıldır hükümet tarafından bilindiği söyledi, Lundin şirketi ile İsveç eski dışişleri bakanı Carl Bildt ilişkisinin soruşturmayı engellediğini öne sürdü.

İsveç eski dışişleri bakanı Carl Bildt, 2006 yılına kadar Lundin petrol şirketinin yönetim kurulu üyesiydi.

DARFUR KRONOLOJİSİ

Uluslararası uzmanlar, Darfur'da 2003'te çıkan isyandan bu yana en az 200 bin kişinin öldüğünü, 2,5 milyon kişinin evlerini terk edip kaçtığını belirtiyor.

2,5 milyon kilometrekarelik toprağıyla Afrika'nın en büyük ülkesi olan Sudan'da petrol aramaları 1970'lerde başladı, ancak petrol üretimi savaş nedeniyle kesildi. Güneyli gerillalar, hükümetin temel gelir kaynağı olan petrol kuyularının kendilerine ait olduğunu ileri sürdü.

Sudan'ın güneyindeki çatışma çözülme yoluna girmişken, batısında Çad sınırındaki Darfur bölgesinde Şubat 2003'de isyan çıktı. İsyancılar, hükümetin Arap olmayan Darfurlu çiftçilere karşı Arap aşiretlerini tutarak ayrımcılık yaptığını iddia etti. Arapçayı ikinci dil olarak kullanan 2 milyondan fazla Müslüman Darfurlu evlerinden kaçmak zorunda kaldı.

DARFUR KRONOLOJİSİ

Şubat 2003 - Darfur'da hükümetin bölgeye yeterli ilgiyi göstermediği ve sivillere karşı Arap milislerini silahlandırdığı gerekçesiyle iki gerilla grubu isyan başlattı.
8 Nisan 2004 - Sudan hükümeti, Sudan Kurtuluş Ordusu (SLA) ile Adalet ve Eşitlik Hareketi (JEM) ateşkes anlaşması imzaladı, daha sonra taraflar anlaşmanın yabancı güçlerce denetlenmesini de kabul etti.
5 Mayıs 2006- Sudan hükümeti ve SLA barış anlaşması imzaladı. SLA'dan ayrılan küçük bir grup ve JEM anlaşmayı reddetti.
31 Ağustos 2006- BM Güvenlik Konseyi, Darfur'da görev yapacak 26 bin BM asker ve polisinden oluşan bir barışı koruma gücü kurulmasını kararlaştırdı, ancak Sudan hükümeti bölgeye yabancı asker gelmesini reddetti.
27 Şubat 2007- Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı, Darfur'da savaş suçu işleyen iki sanık hakkında tutuklama kararı çıkardı. Sudan, mahkemenin yetkisiz olduğunu iddia ederek sanıkları teslim etmeyi reddetti.
29 Mayıs 2007- ABD Başkanı George Bush, Sudan'a yeni yaptırımlar koydu ve Darfur'da "soykırım" olarak nitelediği olayların durdurulması için uluslararası silah ambargosu konulması için yardım istedi.
1 Ağustos 2007- BM Güvenlik Konseyi, 26 bin kişilik Darfur gücüne yetki veren kararı aldı ve sivillerin korunması için silah kullanma yetkisini onayladı.
27 Ekim 2007- Darfur barış görüşmeleri Libya'da başladı. Sudan hükümeti, derhal yürürlüğe girecek tek taraflı bir ateşkes ilan etti, ancak önemli isyancı gruplar görüşmelerde yoktu.
3 Şubat 2008- Çad Devlet Başkanı İdris Debi, başkentte bir suikast girişiminden kurtuldu. Debi, saldırıyı düzenleyenlerin Sudan'ın desteklediği gerilla grupları olduğunu ileri sürdü, Sudan bu iddiayı reddetti.
12 Mayıs 2008- JEM lideri Halil İbrahim, Devlet Başkanı Ömer Beşir yönetimi iktidardan düşünceye kadar saldırılara devam edeceklerini açıkladı.
5 Haziran 2008- Uluslararası Ceza Mahkemesi savcısı Luis Moreno Ocampo, Sudan üst düzey hükümet yetkililerinin cezalandırılmasını isteyeceğini açıkladı ve bütün Sudan devlet aygıtının Darfur'daki suçlara karıştığını iddia etti.
30 Haziran 2008- BM Genel Sekreteri Ban-Ki mun ve Afrika Birliği Başkanı, ortak bir atamayla Burkina Faso Dışişleri Bakanı Cibril Yipene Bassole'yi Darfur'da arabulucu olarak görevlendirdi.

Bu haber 1,276 defa okundu.