Uzmanlar hemfikir: İsrail uluslararası suç işledi

1 Haziran 2010 08:49 tsi
Uzmanlar, insani yardım gemilerindeki sivillere uluslararası sularda ateş açılmasının savaş hukukunu bile aştığını belirtti.

İsrail’in Gazze’ye yardım götüren gemilere yönelik operasyonu ‘uluslararası hukuk’un ihlali olarak değerlendirildi. Uluslararası İlişkiler ve Ortadoğu uzmanları ile hukukçulara göre, İsrail’in uluslararası sularda başka bir ülkenin gemilerine bu şekilde müdahalesi ‘yasadışı’.

Zirve Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gökhan Bacık, TC bandrollü bir gemiye uluslararası sularda müdahale edildiğini belirterek, bunun bir suç olduğunu kaydetti. USAK Su ve Deniz Hukuku Araştırmalar Merkezi Başkanı Doç. Dr. Yücel Acar da, "İçinde sivillerin bulunduğu yardım taşıyan bir gemiye silahlı bir müdahalede bulunup silahsız kişilerin öldürülmesi bir suç teşkil ediyor. Savaş esnasında bile, elinizde ciddi deliller yoksa, sivil nitelik gösteren mekanlara herhangi bir askeri operasyon yapmamanız gerekir" diye konuşuyor. Türkiye'nin meşru müdafaa hakkı bulunduğuna dikkat çeken Acar, "Bu, BM Antlaşması'nın 51. maddesinde tanınmış bir haktır, Türkiye saldırıya uğrayan bu gemisini kurtarmak yani kendisini savunmak için askeri bir operasyon düzenleyebilir" diyor.

Bundan sonra Ortadoğu'da dengelerin eskisi gibi olmayacağını ifade eden Uluslararası İlişkiler Uzmanı Soli Özel ise, "İsrail'in yeryüzünde bir meşrutiyeti yok zaten. Şimdi yaptıklarıyla bu daha fazla tartışılacak"diye konuşuyor. İsveçli uluslararası hukuk uzmanı Prof. Dr. Ove Bring de uluslararası karasularda gemilere ancak savaş zamanlarında müdahale edilebileceğini söylerken, "Şu anda böyle bir savaş hali yok. İsrail'in yaptığı açıkça uluslararası hukuku ihlal" şeklinde konuşuyor.

İşte çeşitli basın-yayın organlarına bu konudaki görüşlerini açıklayan uzmanların değerlendirmeleri:

Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi ve Uluslararası Hukuk Uzmanı Nilüfer Oral: İsrail’in yaptğı, uluslararası hukuk kurallarının açık ihlali. Türkiye’nin yaptığı doğru. Yani Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin toplantıya çağırmak. Aslında oradan bir kararın çıkması en doğru yaklaşımdır. Kınama veya devletlerarası bir yaptırım uygulanmalı. Tabbi BM’nin ne kadar etkili olduğu tartışılabilir ama en önemlisi, bütün ülkelerin hemfikir olup uluslararası hukuka aykırı bu hareketi kınamaları ve yaptırımda bulunmalarıdır. Geminin limana girmesine müdahale ederdi veya bloke ederdi. Böyle bir saldırı gerçekten yapılacak iş değil. Bu sonuç olarak yolcu gemisi.

Prof. Dr. Turgut Tarhanlı: Uluslararası hukuka göre, açık deniz sahasında bir kıyı devletinin bir gemiye müdahale etmesinin şu şartları var: ‘Deniz haydutluğu, terör, uyuşturucu ve köle ticareti.’ Bunlar istisna durum olarak kabul ediliyor. Bunun dışında bayrağı farklı bir gemiye müdahale hukuk dışı. Gemideki malzemelerin Türkiye’nin gümrüğünden geçirilmiş. Yani gemiler Türk hukukuna uygun çıkış yapmış. Bu durumda İsrail’in gemiye müdahale yetkisi yok. Ayrıca gemiye müdahale biçimi hukuk dışı. Gelen bilgilere göre gemi hız kesmeye başlamış. Bu da ‘deniz hukuk’unda geminin temasa geçebileceği olarak yorumlanıyor. Gemidekiler sivil, müdahale edenlerse asker.

Uluslararası Starejik Araştırmalar Kurumu (USAK) Uluslararası Hukuk Uzmanı Doç. Dr. İbharim Kaya: İsrail, sivilleri vurarak savaş suçu işledi. Sivillere ateş edildiği için savaş hukukunu aşmıştır. Olaya BM müdahil olacaktır. Tüm uluslararası hukuku ilgilendirir.

USAK Ortadoğu Uzmanı Yrd. Doç. Güner Özkan: İsrail’in durumunu devlet terörü olarak nitelendirmek mümkün. Bir Hamas yetkilisine Dubai’de suikast yaptı. Uluslararası hukuku dikkate almadığını gösteriyor. Takas anlaşmasına tepki olduğu belli.

ORSAM İsrail - Filistin Uzmanı Yrd. Doç. Veysel Ayhan: İsrail, Gazze için ‘Benim toprağım’ diyor, temel bir dış politikası var. Her sorunu askeri yöntemle çözmeye çalışıyor. Kurulduğu günden bu yana aynı yöntemi izliyor. İsrail bölgede şiddetten besleniyor.

ODTÜ Öğretim Üyesi Prof. İhsan Dağı: Gemiler tamamen insani yardımla yüklüydü ve her ülkeden insan vardı. İsrail ‘Bize sopa ile saldırıldı’ iddiası ile komik duruma düştü. Bu operasyonu meşrulaştırmak için her türlü komployu yapabilirler.

Bahçeşehir Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hasan Köni: İnsani yardım taşıyan gemiye ateş açmak suçtur. Bir de insanlığa karşı bir suç söz konusu. Zaten bunun üçüncü devresi de soykırım. Devlet görevlilerinin hepsi, uluslararası ceza hukuku açısından sorumlu.

dunyabulteni

Bu haber 803 defa okundu.