Zorla kriz hapı yutturmak istiyorlar

27 Mayıs 2010 17:17 tsi
Kriz tellaları tekrar piyasada. Kriz duasına çıkanların çizdikleri tablo ne kadar gerçek? iyibilgi röportaj

İstanbul Üniversitesi öğretim görevlisi iktisat uzmanı Dr. Cemil Ertem'e kriz söylentilerini sorduk.

Yunanistan'daki krizin tüm Avrupa'ya yayılacağı senaryosunu diline dolayan kriz tellaları, Türkiye ekonomisi için spekülasyon üretmeye çoktan başladı. Siz Avrupa'daki krizin yayılacağını düşünüyor musunuz?

Bir müddet daha böyle söylentiler devam edecek. Oysa Avrupa Merkez Bankası ve IMF Yunanistan'daki krize 750 milyar Euro'luk dev bir bütçeyle müdahale etti. Avrupa Birliği bu konuda tedbirini alıyor. 

Avrupa ekonomilere baktığımız zaman temel ihracat dinamiklerini kaybediyor olabilirler, ancak öteki taraftan Latin Amerika'da Brezilya gibi güçlü ekonomileri ihracat dinamikleri ve üretim kapasitelerini arttırıyorlar. Örneğin Brezilya Almanya'yı otomativ ihracatında geçti, dünyanın en büyük üçüncü otomotiv üreticisi / ihracatçısı olma yolunda çok güçlü adımlar atıyor.

İspanya'nın ve Portekiz'in Yunanistan gibi çaresiz kalması beklenemez. Neden beklenemez? Her şeyden önce dünya ekonomisi sirküle eden ekonomiler. Önemli birikimleri var. Oradaki kriz, Amerika'yı da vurur. İkinci olarak Avrupa Birliği buna müsaade etmez. Şöyle bir şey var: Euro basılacak, değeri düşük devam edecek ki, Avrupa'nın ekonomik ihracat kapasitesini geri kazanabilsin. Önümüzdeki dönem, Euro'nun düşük seyredeceği, Türk lirası gibi yerel paraların (Rusya, İran dahil buna) güçlü seyredeceği bir dönem olacak.

Peki bu durumdan Türkiye nasıl etkilenir?

Spekülasyonları bir kenara bırakıp, gerçeklere baktığımızda karşımıza şöyle bir tablo çıkıyor: Türk ihracatçısı Euro'nun değer kaybetmesinden olumsuz etkileniyor. AB ülkelerine yoğun ihracat yapıyoruz ve alacaklarımız Euro cinsinden, dolayısıyla bir olumsuzluk. Öte taraftan, Türkiye AB dışında yeni pazarlar arıyor. Komşularla sıfır problem politikası, vizelerin kaldırılması, sınırların açılması Türkiye'nin önünde Batı Avrupa'dan Çin'e kadar geniş pazaların açılması demek. Yani Avrupa'daki kriz kısa vadede Türkiye olumsuz etkilese de, orta ve uzun vadede aslında Türkiye'nin yeni pozisyonu açısından çok olumlu gelişmelere yol açacaktır.

Ticari anlamda bir pazara bağımlı kalmaktan kurtulacağız yani? Öyleyse kriz hakkında ortaya çıkan senaryolar da belirli siyasi amaçlarla yapılan spekülasyondur diyebilir miyiz?

Evet, kesinlikle. Spekülasyonları belli medya grupları özellikle yayıyor. Bunlar gerçek değil, zaten Türkiye ekonomisinin temel girdilerine, borçluluk oranı ve büyüme kapasitesine baktığımız zaman, özellikle finansal anlamda bir krizin söz konusu olamayacağını söyleyebiliriz. OECD raporunda yapılan tespite göre Türkiye ekonomisi için 2010 yılında %6.8 büyüme  öngörülüyor. Bu çok önemli. Krize rağmen en güçlü büyüyen ekonomilerden biri, Türkiye.

İşsizlik konusu gündemin merkezinde. Başbakan Erdoğan, işsizliği düşürmek için çeşitli önlemler alınacağını duyurdu ve bazı hedefler koydu. Siz bu hedefleri nasıl değerlendiriyorsunuz?

Önemli olan burada şu: Hükümet, Kürt sorununu çözme doğrultusunda radikal ve demokratik adımları atmalı. Türkiye'deki işsizliğin en önemli sebeplerinden bir tanesi, uygun ölçekte üretim yapmayan ve rekabet edemeyen, merdiven altı, kayıt dışı ekonomidir. Araştırmalara baktığınız zaman Türkiye'de en büyük kayıt dışı ekonomi doğu ve güneydoğudadır. İşsizliğin esas kaynağı burasıdır. İki nedenden bu böyledir: Birincisi çok yüksek oranda savaş harcaması yapılması. İkincisi çatışma ortamı Ankara'nın doğusundan başlamak üzere, bütün bölgede yatırım yapma imkanı vermemektedir yatırımcılara. İstikrar yoktur çünkü. Gene çatışmalar başladı dikkat ederseniz güneydoğuda. Bunu önleme doğrultusunda adım atarsa ve bir barış çabası güçlenirse, başbakanın dediğinden daha fazlası olur! Türkiye, Kürt sorununu çözerse, dünyanın işsizlik konusunda en iddialı ülkelerinden biri olur. Doğal işsizlik oranına %5-6'ya geriler, işsizlik. Geçen gün Cumhurbaşkanımız da söyledi, en önemli sorun Kürt sorunudur diye. Burada Ak Parti'nin yalnız kaldığını düşünüyorum. Muhalefet partisi değiştiğini söylüyor ama yeni genelbaşkanlarının konuşmasında bu soruna dair hiçbir açıklama yok! Ekonomik olarak baktığınızda, en büyük sorun işsizlik olarak gözüküyor olabilir. Ama bunun esas sebebi, Kürt sorunudur.

Orta ve uzun vadeli tahmininizi alabilir miyiz?

Kısa vadede yalpalamalar olabilir krize bağlı olarak ancak orta ve uzun vadede Türkiye'nin lehine gelişmeler göreceğiz. Türkiye'nin önemi artmaya devam edecek. Yunanistan'dan başlamak üzere, Suriye'yi içine alan bir genişlemenin Türkiye için söz konusu olacağını düşünüyorum. Doğu ve Orta Avrupa ile bütünleşerek kendi pazarını ve siyasi gücünü Çin'e kadar götürecektir.

Baharat yolu tekrar doğuyor anlaşılan...

Evet. İpek Yolu'nun kuzeyini içine alan yeni bir hinterland doğuyor.

www.iyibilgi.com özel

Bu haber 5,034 defa okundu.