Irak'ta iktidarın anahtarı Kürtlerde

7 Mayıs 2010 09:56 tsi
Malum, Türkiye’nin de desteklediği Irakıyyün (Iraklılar) listesi, az farkla seçimleri önde tamamladı. Ancak hiçbir parti ya da ittifak, tek başına iktidarı yakalayacak bir güce erişemedi.

Anayasa maratonunun sonuna yaklaşırken, yakın çevremizde Türkiye’yi doğrudan ilgilendiren bazı gelişmeler yaşanıyor.

Kuşkusuz Irak’ta işgal sonrasında yapılan seçimler arasında en kritik olanı, geçtiğimiz Mart ayında gerçekleşti. Ancak gelişmeleri bizim açımızdan önemli kılan asıl etken, son yıllarda Ankara’nın Irak denkleminde önemli roller üstlenmiş olmasıydı.

***

Malum, Türkiye’nin de desteklediği Irakıyyün (Iraklılar) listesi, az farkla seçimleri önde tamamladı. Ancak hiçbir parti ya da ittifak, tek başına iktidarı yakalayacak bir güce erişemedi.

İki bölgesel aktör, Türkiye ve İran, elbette gelenekleri ve sahip oldukları devlet tecrübesiyle Irak’ta kıyasıya rekabet halinde oldular. Ankara, bir yandan Irak Kürtleriyle iyi ilişkiler kurarken, diğer yandan işgal sonrasında ‘Baas’ etiketiyle sistem dışına itilen Sünni Arapları da çekim alanında tutmaya gayret etti. Bu girişimlerinde başarılı olduğunu söylemek mümkün. Ancak tüm bunlar
Irak’ın bütününde sonuç almaya yetmiyor.

Ülkede nüfusun çoğunluğunu oluşturan ve yıllar yılı iktidar denklemlerinin neredeyse tamamen dışında olan Şiiler, işgal sonrasında ‘Sünni Arap siyasi aklı’nın devre dışı kalmasını, kendi lehlerine değerlendirmeyi başardılar. Bunda da İran çok belirleyici rol oynadı. Ne ordu da, ne de yüksek bürokraside o döneme kadar yer alamayan Şiiler, bir anda kendilerini iktidarın ortasında buldular. (Sağlıklı bir rakam olmasa da Irak nüfusunun % 60’ın üzerinde Şii Araplardan oluştuğunu hatırlatalım.)

***

Seçimlerde birinci olmasalar da iki Şii listesinin, (Hukuk Devleti ve Irak Ulusal İttifakı) aldığı sonuçlar, ikisinden birinin iktidar denkleminde yer almasını zorunlu
hale getirmişti zaten.

4 Mayıs günü bu iki listenin hükümet kurmak adına birlikte hareket edeceklerini açıklamaları, ilk bakışta krizi çözecek bir adım gibi görünse de, parantezinde bir dizi soru ve sorun barındırıyor. Her şeyden önce iki listenin toplam milletvekili sayısı 159. Meclis’te gereken çoğunluğun 163 olduğu hesaba katılırsa, yanlarına en az bir siyasi aktör daha almaları gerekiyor.

Bu aktörler arasında akla ilk gelen Kürtler. Celal Talabani’nin yakın geçmişte böyle bir hükümete destek verebilecekleri yönündeki açıklaması, bu şartlarda aktif hale gelir mi, bilinmez. Ama en az bunlar kadar önemli olan, Ankara’nın geçtiğimiz hafta yaptığı kritik bir hamleyle Mesut Barzani’yi davet etmesiydi. Bu ziyaretin sonuçlarını da dikkatle izlemek gerekiyor.

İki sorunun cevabı çok kritik. Kürtler, Türkiye’ye rağmen Şiilerin koalisyonuna destek verebilir mi? İkincisi Ayad Allavi’nin önemli ölçüde Sünnileri çatısı altına toplayan listesinin devre dışı kalması ne kadar mümkün.

Hukuk Devleti listesi adına yeniden Başbakan olmayı hedefleyen Nuri El Maliki, attığı bu adımın, Bağdat-Tahran (ayrıca Necef-Kum) arasında yeni bir yakınlaşma olduğunun elbette farkında. Ancak şu ana kadar mesafeli durduğu İran’a, iktidar için bu denli yakın olmayı gerçekten göze alabilir mi, işte bir başka önemli soru da bu.

***
En ilginç olanla tamamlayalım. Tıpkı bir zamanlar Milli Selamet Partisi’nin bizim meclisimizde sahip olduğu konumu ve avantajı, Irak’ta Kürtler elinde tutuyor. Onların desteği, hemen her koalisyon senaryosunda büyük önem taşıyor.

Anlayacağınız Irak’ta iktidarın anahtarı Kürtlerin elinde.

Nasuhi Güngör / Star

Bu haber 627 defa okundu.