İngiltere’de koalisyon devri

7 Mayıs 2010 08:22 tsi
İngiltere’de dün yapılan seçimlerde Muhafazakarlar, 13 yıl sonra ilk kez zirveye çıktı. İktidardaki İşçi Partisi ikinciliğe gerilirken, Liberal Demokratlar beklenen patlamayı yapamadı.

Parlamentoda hiçbir parti 326 sandalyelik salt çoğunluğa sahip olmayacak. 1974’ten beri ilk kez oluşan “asılı parlamento”, bir koalisyonu veya azınlık hükümetini zorunlu kılıyor. Siyasi kriz kapıda.

BBC: İngiltere’de sandık şaşırtmadı

Yaklaşık 400 bölgeden gelen seçim sonuçlarının ardından Muhafazakarlar’ın Avam Kamarası’nda çoğunluğu elde edecekleri neredeyse kesinleşti ancak partinin salt çoğunluğa ulaşabilmesi beklenmiyor. Parti lideri David Cameron, “İşçi Partisi hükümetinin yönetme kapasitesini kaybettiğinin ortada olduğunu” söyledi.

TSİ 09.30'da yapılan son açıklamaya göre 650 sandalyeden 603'ü belli oldu. Buna göre Muhafazakarlar 287, İşçi Partisi 238, Liberaller 51, diğer partiler ise 27 sandalye kazandı.

Seçimin galibi Muhafazakar Parti lideri David Cameron, seçim bölgesindeki teşekkür konuşmasında, İşçi Partisi'nin ülkeyi yönetme yetkisini kaybettiğini söyledi. Seçim sonuçlarının ülkenin değişim istediğini gösterdiğini söyleyen Cameron, ülkenin çıkarları neyi gerektiriyorsa onu yapacaklarını ifade etti.

Siyaset gözlemcileri, seçimlerin ardından Cameron'un liderliğinde bir azınlık hükümeti kurulabileceğini ve en geç bir yıl içinde yeniden seçimlere gidilebileceğini belirtiyor. Seçimi kaybetmesine rağmen İşçi Partisi lideri ve Başbakan Gordon Brown ise koalisyon hükümeti kurmak için çalışabileceğinin sinyalini verdi. İngiltere'de teamüllere göre hiçbir partinin gerekli çoğunluğu sağlayamaması durumunda hükümeti kurma görevi iktidar partisine veriliyor. Bu yüzden yeni hükümet için ilk teşebbüs hakkı Brown'da olacak.

Bu arada, bazı seçim merkezlerinde oy verme işleminin sona ermesi nedeniyle oylarını kullanamayan kuyruktaki seçmenlerle yetkililer arasında tartışmalar çıktı. Bu bölgelerde seçim sonuçlarına itiraz edilmesi bekleniyor.

Başkan Gordon Brown her şeye rağmen İngiltere’nin “güçlü, istikrarlı ve ilkeli bir hükümete kavuşmasında” rol oynamak istediğini söyledi. Başbakanlıktan yapılan açıklamada Brown’un bir koalisyon hükümeti kurma çabasında olduğu ifade edildi.

Ancak gölge dışişleri bakanı William Hague, Brown’un, Liberal Demokratlarla bir anlaşma yapma çabasının “utanmaz bir siyasi hareket” olacağını söyledi.

Öte yandan meclis matematiği an itibariyle böyle bir koalisyon için iki partinin yeterli sandalyeye sahip olamayacağını gösteriyor.

Seçime katılım yüzde 70

İngiliz Parlamentosu’nun alt kanadı olan Avam Kamarası’nda yer alacak 650 milletvekilini belirlemek için İngiltere, Kuzey İrlanda, İskoçya ve Galler’de seçmen dün sandık başına gitti. Seçmenler ayrıca 164 yerel yönetim için de oy kullandılar. Seçime katılım yüzde 70 oldu.

Hiçbir partinin çoğunlukta olmadığı “asılı parlamento” nedeniyle 1974’ten bu yana ilk kez koalisyon seçenekleri gündeme gelecek. Muhafazakarlar, küçük partilerin desteğini alarak İşçi Partisi’nin 13 yıllık iktidarını sonlandırmayı deneyecekler. İşçi Partisi ise kendisi gibi sola yakın duran Liberal Demokratların güç birliği yapacağını umuyor.

Brown bırakacak mı

Liberal taban sola yakın olduğundan ve olası bir sol koalisyona dışarıdan da yeterli destek bulunabileceğinden, analistler bu olasılığı güçlü buluyor. Tek sorun, Liberal Demokrat lider Clegg’in, Başbakan Brown ile çalışmayacağını açıklamış olması. Yâni en “mâkul” koalisyon seçeneğinin gerçekleşebilmesi için ya Clegg geri adım atacak ya da Brown’ın başbakanlıktan ve parti liderliğinden istifa etmesi gerekecek. Aksi halde ufukta yeni bir genel seçim var.

Sistem sorgulanıyor

Liberal Demokratlarla koalisyon sinyali veren İçişleri Bakanı Alan Johnson, “İki parti biraraya gelip seçim sisteminde reform yapmalı” dedi. İngiliz seçim sistemi dar bölge ve çoğunluk esasına göre düzenlendiği için, yâni her seçim bölgesinde en çok oyu alanın doğrudan milletvekili seçilmesi dolayısıyla, herhangi bir siyasi partinin aldığı yüzdelik oyla, sahip olduğu sandalye sayısı doğru oranda olmayabiliyor.

İşte zor senaryolar

2005 seçimlerine göre Muhafazakarlar 95 sandalye kazanırken, İşçi Partisi 94, Liberal Demokratlar ise 1 milletvekili kaybetti. Kraliçe 2. Elizabeth’in yeni hükümeti kurma görevini mevcut başbakan Gordon Brown’a vermesi bekleniyor. Ancak hiçbir liderin bu görevi başarması kolay değil. Birçok analiste göre İngiltere’yi, ekonomik krizden çıkışı zorlaştıracak çetin bir siyasi belirsizlik dönemi bekliyor. Olasılıklar şöyle:
1) İşçi Partisi, Liberallerle koalisyon kurarak iktidarı koruma amacında. Fakat bu iki partinin toplam sandalye sayısı 316. Yâni meclis çoğunluğu için küçük partilerden en az 10 milletvekilinin daha desteği gerekiyor. Bunu başarırlarsa, 25 Mayıs’tan hemen sonra güven oylaması yapılacak.
2) Müthiş çıkışlarına rağmen Muhafazakarlar, meclis çoğunluğu için gerekenden 21 sandalye az kazandılar. Üç büyük parti dışındaki küçük partiler ise 29 sandalye aldı. Muhafazakarlar, özellikle Kuzey İrlanda partilerini saflarına çekerek koalisyon kurmaya çalışacak. Ancak Muhafazakarlara destek verecek gibi görünen küçük parti vekillerinin sayısı
ancak 12-13 kadar.

Faruk Zabcı / Hürriyet

Bu haber 527 defa okundu.