Filistin'in işgal edilmiş toprakları

13 Nisan 2010 12:15 tsi
İsrail bakımından yerleşimlerin ekonomik değeri 17 milyar dolar, Filistin bakımından ise hiç kimsenin ölçüp değerlendirmeyeceği kadar yüksek ve acı elbette....

Filistin-İsrail ihtilafının ve barışın önündeki en büyük engelin İsrail'in işgal altındaki topraklarda inşa ettiği kanunsuz yerleşim birimlerinin olduğu herkesin bildiği acı bir gerçek olarak ortada duruyor.

1967 Arap-İsrail Savaşı'ndan yaklaşık 10 yıl sonra kısmi olarak başlayan yerleşim faaliyetleri özellikle gelmiş geçmiş Likud yönetimlerinin teşvik ve destekleriyle genişleyip güçlenerek bugünkü devasa boyut ve kapsama ulaşmış bulunuyor. Yaklaşık 35 yıl içinde bu konuda gelinen durum kısaca şöyle:

İşgal altındaki Batı Şeria'daki 5.640 kilometrekare mevcut yerleşimlerin sayısı: 121 adet. İşgal altındaki Doğu Kudüs'teki mevcut yerleşim birimlerinin sayısı 12. Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde yaşayan yerleşimci nüfusun toplamı: 1972 yılında 1.500; 1983 yılında 29.090; 1992 yılında 109.784; 2001 yılında 213.672 ve bugün 285.800. Doğu Kudüs'te yaşayan yerleşimci nüfusun toplamı: 1972 yılında 6900; 1992 yılında 141.000; 2000 yılında 170.400 ve bugün 193.700. İkisinin toplamı da 479.500 yerleşimci. Son rakamlar İsrail Devlet İstatistik Kurumu verilerinde de yer alıyor. Kurumun verilerine göre, hem Kudüs hem de Batı Şeria'daki yerleşimci nüfus İsrail'in genel nüfus artışının (1,5) üstünde, yüzde 4,5 civarında, artmış bulunuyor.

Bugün, müzakere konusu Batı Şeria ve Kudüs'teki yerleşimci nüfus; ama bu arada mesela hiç konuşulmayan 33 birimde yaşayan Golan Tepeleri'ndeki yerleşimci nüfus da var. Bunlar da yaklaşık 20 bin civarında. İnşa edilmiş ya da kurulmuş yerleşim alanları Batı Şeria'nın 5.640 kilometrekarelik yüzölçümünün yüzde 1,4'ünün üzerinde bulunuyor; ancak bu yerleşimlerin tespit edilen sınırları Batı Şeria yüzölçümünün hemen hemen yüzde 10'una tekabül ediyor. Bu keyfi arazi ya da toprak kapatmalara ilaveten İsrail'in hemen hemen bütün yerleşimleri ve askerî tesislerinin etrafında 70 ile 500 metrelik girilmesi yasak bölgeler de ilan ettiği ve bunları uyguladığı da biliniyor.

Bu durumda, İsrail ordusunun yerleşim birimleri, bunların eklentileri, sınırları, yollarıyla birlikte Batı Şeria'nın neredeyse yüzde 50'sini fiilen kontrol ettiği söylenebilir. Daha önce verdiğimiz bu bilgiler hiç kimsenin karşı çıkamayacağı objektif bilgiler ve bunlar ilgili taraflar ve kamuoyunca iyi biliniyor.

Yerleşimler konusunda bugüne kadar bilinmeyen ise bunların detaylı dökümü ve inşa maliyetleriydi. Geçenlerde yayımlanan bir rapor sayesinde işte bu konuda da bugün oldukça önemli ve ayrıntılı bilgilere sahip olmuş bulunuyoruz.

Rapor, Center of Political Economics adlı kuruluş tarafından hazırlanmış. Sekiz sayfalık ayrıntılı rapor hem Yahudi yerleşimlerinin yüzölçümlerini, sayılarını ve mahiyetlerini hem de bunların maliyetlerini veriyor. Uydu ve başka teknolojilerin yardımıyla hazırlanan rapora göre, Batı Şeria'daki yerleşimler yollar, meskenler, fabrikalar ve diğer tesislerle birlikte 12 milyon metrekarelik alanı kaplarken bunlar için yaklaşık 17 milyar dolar harcanmış bulunuyor. Bu paranın büyük bölümü de kamu maliyesinden çıkmış bulunuyor. Yani İsrail devletinin cebinden; küçük bir kısmı da özellikle Amerika'da bulunan çeşitli şahıs ve derneklerden gelenlerden meydana geliyor.

Yıllarca süren çalışmalar sonucu hazırlanan bu rapor yerleşimlerle ilgili şu önemli ayrıntıları da veriyor: Yerleşimlerdeki kamu tesisleri 488.769 metrekareyi buluyor. İkamet edilen birimler açısından 3,27 milyon metrekareyi kapsayan 32.711 apartman, 5,74 milyon metrekareyi kapsayan 22.997 özel mesken bulunuyor. Kamu tesisleri arasında da sinagoglar, ritüel hamamlar, spor mekânları, çocuk bahçeleri, okullar, dinî okullar (yeşhivalar), kütüphaneler var. Bunlara ilaveten 187 alışveriş merkezi, çeşitli sanayi kuruluşları, tören salonları da raporda yüzölçümleriyle veriliyor.

Yerleşimlerin 17 milyar dolarlık maliyetinin ise inşa maliyeti olduğunu, bunun bugünkü piyasa değeri olmadığını da vurguluyor söz konusu rapor.

Bugün Filistin-İsrail, Amerika-İsrail barış müzakerelerinin askıya alınmalarına sebep olan Yahudi yerleşimleriyle ilgili son değer bilgilerini de bu yazıyla vermiş oluyor ve bu konuyla ilgili objektif bilgileri tamamlamış oluyoruz. İsrail bakımından yerleşimlerin ekonomik değeri 17 milyar dolar, Filistin bakımından ise hiç kimsenin ölçüp değerlendirmeyeceği kadar yüksek ve acı elbette....

Fikret Ertan / Zaman

Bu haber 813 defa okundu.