Türkiye'deki atom bombaları

9 Nisan 2010 09:16 tsi
50'si Amerikalı, 40'ı Türk pilotların kullanımında

1974 Kıbrıs harekâtının sıcak günleriydi. ABD, her ikisi de NATO atom bomba ve füzelerine üs sağlayan iki ülke, Türkiye ve Yunanistan’ın birbiriyle savaşa girmesinden endişe ediyordu.
ABD Savunma Bakanı James Schlesinger, Pentagon’un muhabere, komuta ve kontrol sistemleri sorumlusu Thomas Reed’den bölgedeki atom silahlarının anahtarlarını elinde bulunduran Amerikan subaylarıyla konuşup güvenlik raporu vermesini istedi.

Ege’nin iki yakasındaki üslerden biri hariç hepsinde asayiş berkemaldı. Reed’in anılarından anlıyoruz ki, bir Yunanistan kara kuvvetleri birliği atom silahları olan bir üsse girip silahları Türkiye’ye karşı kullanmak istedi. Yunan Hava Kuvvetleri elemanları buna direndi.

O arada Amerikalılar atom bombası taşıyan uçakları hangarlara kilitleyip, bombaları depoya sakladılar. ABD bu olay üzerine Yunanistan’ın elindeki Nike-Hercules füzelerindeki savaş başlıklarını füzelerden ayırıp depolarda tutmaya başladı. Bunu NATO’nun Türkiye’den yana tutum alması olarak algılayan Yunanistan, bunun üzerine NATO’nun askeri kanadından çıktı.

Biliyorsunuz, Yunanistan NATO’nun askeri kanadına tekrar Türkiye’deki 12 Eylül 1980 askeri
darbesi ardından kurulan Bülent Ulusu hükümetinin aldığı bir numaralı karar ile dönebildi. Kenan Evren’e Amerikalı Bernard Rogers tarafından verilen ‘asker sözü’ tabii ki tutulmadı, Yunanistan ‘Türk tehdidine’ karşı siyasi ve ekonomik yönden hiç hazır olmadığı Avrupa Birliği’ne tek başına alındı ve Yunanistan’da 2001’den itibaren atom silahı kalmadı.

Türkiye’deki bombalar
Türk vatandaşları topraklarında Amerikan atom bombaları, füzeleri olduğu gerçeğiyle, ancak bu silahlar uluslar arası bir krize neden olunca tanıştılar.

1962’de ABD’nin burnunun dibindeki Küba’ya Sovyet füzeleri yerleştirilmesine karşı askeri abluka başlatmasıyla patlayan krizde anlaşıldı ki, Sovyetler de kendi burnunun dibinde, Türkiye’de üslendirilmiş ABD füzelerine karşıydı. Kriz, Sovyetlerin Küba’daki, Amerikalıların Türkiye’deki (Jüpiter) füzelerini karşılıklı çekmesi ile aşıldı.

Ama Türkiye’de, ABD’nin 1954’te başlayan Avrupa’ya Sovyet tehdidine karşı atom silahı yerleştirme siyaseti çerçevesinde başka füzeler ve bombalar da vardı. Örneğin boğazlar ve Karadeniz bölgesinin korunması için Nike-Hercules taktik füzeleri, bunun yanı sıra beş hava üssünde nükleer bomba depoları ve bombaları tutuluyordu. Bunlar, (önce Amerikan, sonra NATO üssü) kapsamındaki İncirlik’in yanı sıra, Balıkesir, Eskişehir, Ankara Mürted (şimdi Akıncı) ve Malatya (Erhaç) üsleriydi.

Sovyetlerin dağılması ardından, 1991’de önce Eskişehir ve Malatya’daki atom silahları kaldırıldı.
1995-1998 arasında da Balıkesir ve Ankara hava üslerindeki bombalar çekildi; İncirlik’e aktarıldı.
Bugün Türkiye’nin salt milli kullanımındaki hiçbir hava üssünde atom bombası kalmadı-yine de
Balıkesir ve Ankara’daki atom bombası depoları boş, ama kullanıma hazır halde tutuluyor.
İncirlik’te toplam 90 adet, B61 türü, F-16 uçaklarından atılabilecek atom bombası var. Varlığı resmen kabul edilmeyen, aynı zamanda reddedilmeyen bu 90 bombadan 50’si Amerikalı, 40’ı Türk pilotların kullanımında.

Ancak Türk F-16’ları atom bombası uyumlu değil; dolayısıyla ola ki kullanılması gerekirse, Türk pilotlarına bu koşullara uyan uçaklar tahsis edilecek.

Rusya ve İran unsuru
Gerek ABD Başkanı Barack Obama, gerekse Başbakan Tayyip Erdoğan, bölgenin atom silahlarından arındırılmasından yana olduklarını söylüyorlar.

Ancak Obama bunu İran’ın uranyum zenginleştirme programının atom bombası yapma olasılığına karşı söylerken, Erdoğan da İsrail’e dikkat çekiyor.

Türkiye, tıpkı atom gücü olmadığı halde bu silahlara ev sahipliği yapan diğer NATO üyesi Avrupa ülkeleri (şu anda -nükleer güç olan İngiltere dışında, Almanya, İtalya, Belçika ve Hollanda) gibi 1970 yılından bu yana Atom Silahlarının Yayılmasının Önlenmesi (NPT) anlaşmasının tarafı. İran da zamanında -kısmen- imzalamış; ama İsrail imzacı değil. Sorunun kaynaklarından biri de zaten bu denetim dışı durum.

ABD Başkanı Barack Obama ve Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev dün Prag’da (1987’de Reagan ve Gorbaçov’un Rekjavik’te attıklarına benzer) tarihi bir imza atarak ellerindeki atom silahı başlıklarını önümüzdeki yedi yıl içinde 1500’er taneye indirmeye karar verdiler. Bu miktar da dünyayı birkaç defa yok etmeye yetse de, ciddi bir indirim ve dünyadaki atom başlıklarının yüzde 90’ı ediyor.
Bu indirimin Türkiye’deki atom silahlarını fazla etkilemeyeceği tahmin ediliyor. Çünkü ABD ve NATO, hem Irak savaşlarında, hem de PKK’ya karşı NATO müttefiklerinden istediği dayanışmayı bulamadığını unutmayan Türkiye’nin, İran’ın atom silahına sahip olması durumunda -şu anki resmi siyaseti bu olmamakla birlikte, tıpkı diğer bölge ülkeleri gibi bu silahları edinmeye çalışacağını tahmin ediyor. İran’a uygulanacak bir BM ambargosunun hem komşu, hem de ticari partner olarak Türkiye’yi sıkıntıya sokacağı da açık, ama asıl oyun stratejik planda kuruluyor.

Murat Yetkin / Radikal

Bu haber 1,245 defa okundu.