Bu göz hepimizi izliyor!

29 Mart 2010 10:21 tsi
"Peki içinde Saddam Hüseyin geçtiği için ilginç gelen bu öykünün bugünün sosyal ağ ve teşhir çılgınlığı içinde en sıradan insan için bile ne kolay işleyeceğini düşünebiliyor musunuz?"

1968 yılındaki darbede oynadığı rolün karşılığını 1976’da Irak Devlet Başkanı seçilerek alan Saddam Hüseyin, 2003 yılında ABD destekli bir diğer ‘darbe’ ile görevini terk edene kadar 27 yıl boyunca partisi Baas’ın da lideri kaldı. Bu süre boyunca saltanatla tek partili demokrasi arasındaki bir çizgide gidip gelerek ‘birlik, özgürlük ve sosyalizm’ ile özetlenen jakoben Baas ideolojisini yerleştirmeye çalıştı.

Türkiye’deki Arap algısına çok aykırı yenilikler, öncü girişimler yapmış olsa da propagandanın ağa babası tarafından devrilen bir başkan olduğundan dolayı biz onu her zaman ‘yarı-canavar’ bir portreyle anımsayacağız. Tarih hep muzafferlerin yanında ve biz hep avcıların öyküsünü dinliyoruz. Oysa avlayanla avlananın ötesinde avın kendisi de ilginç kimi zaman...

20 Mart 2003’te (Avustralya, Danimarka ve Polonya’nın göstermelik güçlerini katmazsak) ABD ve Britanya güçlerinin ağırlıkta olduğu 300 bin kişilik bir ittifak ordusu Irak işgalini başlattı. 1 Mayıs’ta başarıya ulaşan bu harekâtın 9 Nisan’a denk gelen gününde başkent Bağdat, önceden üstünde uzun uzun çalışılmış görkemli bir gövde gösterisi, etkileyici kamera açıları ve ABD yanlısı Iraklıların senaryolu eylemleriyle ele geçirildi.

Ancak korkulan oldu; Saddam Hüseyin kaçmayı başardı ve ülkenin en çok arananlarının resimlerinden oluşan iskambil destesinin maça ası haline geldi.

Hüseyin’in kimileri tarafından korkaklık kimileri içinse kahramanlıkla anılan kaçışı 13 Aralık 2003’teki ‘Kızıl Şafak’ operasyonuyla sona erdi. Lükse düşkünlükleri ve zulümleriyle ünlü iki oğlu ve küçük torunu öncesinde zaten işgal güçleri tarafından tespit edildikleri evde delik deşik edilerek öldürülmüştü. Karısı ve kızı kaçmış, hayatı dağılmıştı. Kısa ve aslında hiç kimsenin sonucunu herkesin bildiği bir yargılamayla 5 Kasım 2006’da suçlu bulundu; 30 Aralık 2006’da asılarak idam edildi.
Bu hızlandırılmış öykünün kilit ismiyse Hüseyin’in kaçak günlerinde kameralara yakalanan ‘şişko’ lakaplı koruma oldu. Ona ulaşmaya çalışan asker ve istihbarat üyelerinin geliştirdiği taktik ise bugünün Facebook ve türevi sosyal ağlarının temelini oluşturuyor.

Meşhur iskambil destesinin hedefi Hüseyin’in çevresindeki çemberin sınırlarını çizmek ve tek tek ele geçirmekti. Ama unuttukları şey, Hüseyin’in artık iskambil destesindeki heyeti tamamen bırakmış olduğuydu. Çünkü deste sosyal ağı değil, siyasi ilişkileri temsil ediyordu.

Askerler sorguladığı ve ele geçirdiği her şüpheliyle bölgenin yerel kültürünü biraz daha iyi tanıyor ve doğru kişilere, doğru soruları sormayı öğreniyordu. Bu da onları zamanla kabile kültürü, şeyh liderliği gibi kavramlarla tanıştırdı. İskambil destesiyse sadece hükümet yetkilileri ve önemli bürokratların albümünden ibaretti. Kaçak döneminde siyasi kanatla bağını koparan Hüseyin, sırtını tamamen akrabalarının çoğunlukta bulunduğu yüksek rütbeli muhafızlara dayamıştı.

Bunun üstüne ABD istihbaratı taktik değiştirerek özel bir bilgisayar yazılımı geliştirdi. Başka bir deyişle Facebook kurulmadan üç ay önce yakalanan Hüseyin için özel bir Facebook yazıldı. Bu yazılımla okul, özel yaşam ve siyaset ilişkileri listeleniyor, birbirine bağlanıyor ve onaylanıyordu. Her yeni kişinin ayrı bir önem puanı vardı ve ilişkinin önemini de bu puan belirliyordu. Yazılım her yeni bilgiyle yeniden olasılık taraması yapıyor, senaryolar ekliyordu.

Bir diğer grupsa geçmişteki bütün röportaj ve yazılarını inceleyerek karakter analizi yapıyor, belgelerden de faydalanarak sosyal ilişki ağını daha da belirginleştirmeye çalışıyordu.
Bu bilgiler ışığında Saddam Hüseyin’in ‘ev’ dediği bir yerde; büyük ihtimalle de doğum yeri olan Tikrit’te olduğu fikrine varıldı. Ancak hangi ev olduğunu bulmak hâlâ çok zordu.
Yazılıma göre Tikrit’te Özel Muhafız Ordusu dahil her şeyi beş aile kontrol etmektedir. Avcı yazılımın gösterdiği her noktaya anında baskın düzenlenir ancak Hüseyin ya da ‘şişko’ lakaplı koruması hep kılpayı kurtularak askerlere geride milyonlarca dolar nakit para, mücevher ve fotoğraf albümü bırakır. Askerler bu fotoğrafları da yazılıma eklenerek büyük resme yönelik çalışma sürdürür. Hüseyin’in 40 kişilik 2. derece, 25 kişilik 1. derece koruması da yine bu sayede ortaya çıkar. ‘Şişko’ da bunlardan biridir. Ve işin ilginci bu 65 kişinin hiçbiri o meşhur iskambil destesinde yoktur!
Saddam Hüseyin’in o dönemki sosyal ağını temsil eden 214 kişilik listede ortaya çıkan bir evde muhafızın oğluna ulaşılır. Bu vesileyle ‘şişko’ lakaplı Muhammed İbrahim Ömer el-Musslit’in zaten çok kısa süre önce kim olduğu bilinmeden yakalanıp tutuklandığı ortaya çıkar. Muhammed hızlı sorgunun ardından o meşhur yeraltı sığınağının yerini gösterir ve aylarca süren avı böylece son bulur.
Peki içinde Saddam Hüseyin geçtiği için ilginç gelen bu öykünün bugünün sosyal ağ ve teşhir çılgınlığı içinde en sıradan insan için bile ne kolay işleyeceğini düşünebiliyor musunuz? Ben düşünüyorum.

Serdar Kuzuloğlu / Radikal

Bu haber 1,057 defa okundu.