Erdoğan, Obama'yı kenara çekecek!

15 Mart 2010 11:27 tsi
Garanti istiyoruz!

Erdoğan 12 Nisan’da nükleer zirve için Washington’a giderse, Obama’yı kenara çekip (pull-aside) 20 dakika görüşecek. Ankara Washington’dan Obama’nın 24 Nisan’da soykırım denmeyeceği  garantisi istiyor.

ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nin Ermeni soykırımını kabul etmesinden sonra başlayan olaylar silsilesi, beklenmedik bir zamanda Türk-Amerikan ilişkilerini “ciddi” sayılabilecek bir krizin eşiğine getirdi.

Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Namık Tan’ı geri çekmesiyle başlayan kriz, Başbakan Erdoğan’ın “Amerika’dan net bir tavır” beklentisiyle tam bir diplomatik satranca dönüştü. Ankara, ikili ilişkilerin rayına oturması için Washington’dan “çifte garanti” istiyor. Türk hükümeti, son günlerde resmi ve gayriresmi kanallar üzerinden Washington’a ilettiği mesajla, soykırım tasarısının Kongre’de Temsilciler Meclisi genel kuruluna gelmeyeceği ve Başkan Barack Obama’nın her yıl 24 Nisan’da yayımladığı bildiride “soykırım” demeyeceğinin garantisini istiyor.

Genel Kurul’a gelmez ama garanti zor

Ancak Obama yönetimi ve ABD Dışişleri Bakanlığı, “Kongre’nin ne yapacağı konusunda taahhütte bulunamayız” diyerek yazılı ya da sözlü olarak Ankara’nın istediği sözü vermekte zorlanıyor. Aslında komiteden kıl payı geçen tasarının Genel Kurul’a gelmesi beklenmiyor. Ancak Washington, “milli irade”nin yansıması sayılan Kongre’yle ilgili herhangi bir taahhütte bulunmaktan kaçınıyor.

Aynı şekilde ABD Dışişleri yetkilileri, Başkan olmadan önce “soykırım” diyen ve TBMM’de yaptığı konuşmada 1915’te yaşananların “soykırım” olduğuna inandığını hissettiren Obama’nın 24 Nisan’da nasıl bir mesaj yayımlayacağı konusunda da Ankara’nın istediği garantiyi vermekte zorlanıyor. Geçen yıl 1915’te yaşananları Ermenice “metz yegern” (büyük felaket) ifadesiyle anan Obama’nın, bu yıl da “soykırım” lafını kullanmayacağı beklentisi var. Ancak Ankara’nın istediği yazılı ya da sözlü “garanti” Beyaz Saray ve Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nı zora sokuyor.Derinleşen krizi aşmak için gözler, Başbakan Erdoğan’ın 12-13 Nisan’da Washington’da katılması beklenen uluslararası zirveye kilitlendi. Obama’nın ev sahipliğiyle yapılan ve İran konusunun da gündeme geleceği zirveye, Hindistan Başbakanı Manmohan Singh’ten Nicholas Sarkozy’ye kadar 44 ülkeden lider ve temsilci katılıyor.

Erdoğan zirveye giderse, ABD Başkanı Obama ile “pull-aside” (kenara çekme) denilen gayriresmi bir formülle bir araya gelmesi tasarlanıyor. Amerikalıların “pull-aside” dediği buluşmalar, resmi bir Beyaz Saray Oval Ofis görüşmesi niteliği taşımasa da gündem ve zamanlamasının önceden ayarlandığı birer “mini-zirve” işlevi görüyor ve süre olarak 5-10 dakikadan 45 dakikaya kadar uzayabiliyor. Hem Türk hem de ABD’li yetkililer, Erdoğan’ın Washington’a gitmesi halinde iki liderin bu formülle bir araya gelebileceğini belirtti. Obama ve Erdoğan, daha önce Pittsburg’daki G20 zirvesi ve NATO’da da benzer bir şekilde bir araya gelip ikili ilişkileri görüşmüştü. Buluşma olması halinde Erdoğan’ın Obama’ya 24 Nisan konusunda uyarıda bulunması ve “soykırım” konusunda bir çıkışın Türkiye ve Ermenistan arasındaki normalleşme sürecini olumsuz etkileyeceğini vurgulaması bekleniyor.

Kritik Bakanlar Kurulu
Hükümetin tavrı ve Başbakan Erdoğan’ın 12 Nisan’da Washington’a gidip gitmeyeceği, bugün yapılacak Bakanlar Kurulu toplantısından sonra netleşecek. Kabinede, Washington’a yönelik tavrın ne sertlikte olması gerektiği konusunda iki farklı görüş var. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun da aralarında bulunduğu bazı bakanlar, ABD’nin Türkiye’ye “muhtaç” olduğunu ve Ankara’nın 24 Nisan’a kadar herhangi bir yumuşama göstermemesi gerektiğini, ilişkiyi düzeltme sorumluluğunun Washington’da olduğunu düşünüyor.

İkinci görüşü savunanlar ise, Türkiye’nin dünyanın en güçlü ülkesi konumundaki müttefikine yönelik izlediği kontrollü gerilim politikasının Ankara’yı Batı dünyasından uzaklaştıracağını, geri çekilen büyükelçilerin bir an önce geri dönerek ilişkilerin tamiri ve Ermeni çabalarına karşı lobi yapması gerektiğini savunuyor.

Başbakan’ın nihai kararı beklenirken, tüm bakanların ABD programlarının iptaline karar verildi. TÜSİAD heyeti Washington gezisini iptal ederken, TOBB ve DEİK de her yıl ABD başkentinde yapılan Amerikan Türk Konseyi (ATC) toplantısına katılmak için hükümetin tavrının netleşmesini bekliyor.

Aslı Aydıntaşbaş / Milliyet'teki köşesinden ilgili kısım

Bu haber 914 defa okundu.