Arktik Okyanusu'nda saatli bomba

5 Mart 2010 15:50 tsi
Kuzey Denizi kıyısındaki donmuş sahanlıktan atmosfere muazzam miktarlarda metan gazı sızdığı tespit edildi. Metanın küresel ısınmadan sorumlu tutulan karbondiyoksitten 30 kat daha etkili bir sera gazı olduğu belirlendi.

Kuzey Buz Denizi olarak da tanıdığımız Arktik Okyanus’un geniş bir bölgesinin donmuş tabanında delikler oluştuğu ve deniz tabanında hapsolmuş metanın ürkütücü miktarlarda atmosfere sızmaya başladığı açıklandı.

Uzmanlar, Doğu Sibirya Arktik Sahanlığı diye adlandırılan sığ taban bölgesi altındaki metan konsantrasyonunun çok küçük bir oranının bile atmosfere karışmasının, ani bir iklim değişimini tetikleyebileceği uyarısını yapıyorlar.

Jeolog ve iklimbilimcilerin korkusu iki nedene dayanıyor. Birincisi bölgede sürekli don halinde bulunan deniz tabanına gömülü metan rezervlerinin büyüklüğü. İkincisiyse, metanın yaşadığımız küresel ısınmadan sorumlu tuttuğumuz karbondiyoksitten 30 kat daha etkili bir sera gazı olması.

Çalışmalarını Alaska Fairbanks Üniversitesi’nde sürdüren Rus bilimciler Natalia Shakhova ve İgor Semilotov, Doğu Sibirya Arktik Sahanlığı’ndan sızan metanın, Dünyanın tüm okyanuslarından çıkan metan miktarına eş olduğu uyarısında bulundular.

Dünyanın jeolojik geçmişindeki soğuk dönemlerde atmosferdeki metan içeriğinin milyonda 0,3 – 0,4, sıcak dönemlerdeyse milyonda 0.6 – 0.7 olduğunu kaydeden araştırmacılar, bugünse Arktik bölgedeki metan konsantrasyonunun milyonda 1.85 değerine vardığına dikkat çekiyorlar.

Shakhova ve Semilotov, bölgedeki sığ metan hidrat yataklarında hapsolmuş olduğu düşünülen metan gazının yalnızca yüzde 1’inin bile salınması halinde Dünya atmosferindeki metan miktarının 3-4 kat artacağını vurguluyorlar. Bu da yavaş seyreden küresel ısınmanın hızla bir iklim değişimine dönüşmesi anlamına geliyor.

Araştırmacıların Science dergisinde yayımladıkları bulgulara göre bölgedeki kıta sahanlığının bazı bölgelerinde metan çıkışı yazın ortalamanın 400, kışınsa 1400 kat üzerine çıkıyor.

Doğu Sibirya Arktik Sahanlığı, 50 metre ya da daha sığ derinliklerde sürekli don (permafrost) durumda toplam 2 milyon kilometrekare bir alanı kaplıyor. Çalışmalarda donmuş tabanın çözülmeye başladığı ve 100’den fazla deliğin oluştuğu görülmüş. Dar bir şerit halinde uzanan kıta sahanlığının sığlığı, tehlikenin artmasına neden oluyor. Çünkü derinlerdeki deniz tabanında ortaya çıkan metan gazı, yüzeye çıkıncaya kadar oksitlenerek karbondioksite dönüşüyor. Sığ yerlerden çıkan metansa, oksitlenmeye vakit bulamadan atmosfere karışıyor. Araştırmacılar, oluşan metan bacalarından çıkan metanın suda erimekle kalmayıp baloncuklar halinde yüzeye yükselerek doğrudan atmosfere çıktığını belirtiyorlar.

NTV

 

Bu haber 670 defa okundu.