Yeni ekonomik düzen

13 Şubat 2010 08:22 tsi
Mahir Kaynak: "Yaşanan ekonomik kriz atlatılacaktır. Soru ekonominin aynı kurallar içinde işleyip işleyemeyeceği, eğer kurallar değişirse bunun nasıl olacağıdır."

Devletin finans kesimini yönlendirdiği görülmekte ve piyasanın tek belirleyici olmasının gerektiği savunulmamaktadır. Yani ekonomiye devletin, müdahale etmesi değilse bile, yön vermesi kabul edilmektedir. Bu gelişmeyi biraz daha genişletip devletin yönlendirmesinin tüm ekonomiyi kapsaması düşünülemez mi?

1971’de hazırladığım bir tezde gelir bölüşümü ile üretilen mal ve hizmetlerin bileşiminin birbirine tekabül ettiğini söyledikten sonra belirleyici olanın gelir bölüşümü olmasının gerekmediğini, üretilen mal ve hizmetleri belirlersek bunun belli bir bölüşüm modeli yaratacağını ifade etmiştim.

Basit bir örnekle ne demek istediğimi açıklayayım: Bir ülkede lüks eşya üreten bir fabrika kurulduğunu düşünelim. İlk akla gelen üretimin, istihdamın ve işçilerin toplam gelirlerinin arttığıdır. O ülkede alınan ortalama bir ücretle belli miktarda peynir ekmek alınabiliyorsa yeni üretilen mal bu miktarı artırmaz ve yeni istihdam edilen işçiler de bu peynir ekmeğe ortak olur. Yani üretilen mal hangi kesime hitap ediyorsa onun refahı yükselir. İşçilerin artan gelirinin peynir ekmek üretimin artıracağı kesin değildir,

Yeni ekonomik düzen devletin, komünist ülkelerde geçmişte uygulandığı biçimde, tüm malların ne kadar üretileceğine karar vermesi ve bunu satın alacak bir ücret modeli uygulaması şeklinde olmayacaktır. Ancak genel bir bölüşüm modeli tespit edip buna uyan üretimi teşvik edebilir. Bu modelin ana hedefi şu olabilir: Herkesin yeterli beslenmesini, barınmasını, sağlıklı yaşamasını sağlayacak üretim teşvik edilir, bunların ötesinde lüks tüketimin önü kesilmez ve tüketime üst sınır konulmaz. Çünkü bu tarz üretim insanlara refah sağlamanın ötesinde herkese bir gelir getirmenin yoludur. Tezimde “İlerde saçları dikine bölen aletler icat edilirse ve dikine bölünmüş saçlar moda olursa şaşırmayın. Bunun bir bölüşüm nedeni olacağını düşünün” demiştim.

Bugün yaşadığımız düzenin şöyle bir sorunu vardır: Teknolojideki gelişme mal ve hizmetlerin daha az kişiyle üretilmesine imkan sağlamaktadır. Ancak diğer yandan ciddi bir nüfus artışı vardır. Mesela bugün insanların yiyeceği peynir ekmeği on kişiyle üretebiliyorsanız ama ülkede yirmi kişi yaşıyorsa açıkta kalan ve diğerlerinden farklı olmayan bu kişilere peynir ekmeği nasıl vereceksiniz? Ya bir okul inşa eder, öğretmen atar ve hem peynir ekmek paylaşılır hem de çocuklar okula gider. Ya da saçı dikine bölen alet yapılır, peynir ekmek üreten patronunun yakınları satın alır. Zenginler ya kendilerine benzeyenlerin faydalanacağı tesisler kurar ya da toplumun güvenlik ve refahını artıracak yatırımlar yapar. Daha fazla tatmini farklı ve üstün olmakta değil güzellikle arar.

Devlet nasıl bir ekonomik yapı istiyorsa bunu planlar ve bunu uygulayacağı destek ve vergilerle sağlamaya çalışır. Yani piyasaya müdahale etmez onun içinde hareket edeceği alanı yaratır. Yani liberal düşünce ile devlet kucaklaşır.

Mahir Kaynak / Star

Bu haber 672 defa okundu.