Minare tartışmalarına tarihten gelen cevap

7 Aralık 2009 15:47 tsi
İsviçre'de minare yapımının referandumla yasaklanmasının ardından gözler Avrupa ülkelerindeki diğer camilere çevrildi. Başta Almanya olmak üzere Avrupa'da irili ufaklı yüzlerce cami bulunuyor. Ancak biri var ki ilk bakışta diğerlerinden ayrılıyor.

Aynı zamanda Almanya'nın ilk camisi olan Schwetzingen Camii iki minaresi ve özgün mimarisiyle bugünkü tartışmalara tarihin derinliklerinden verilmiş en iyi cevaplardan biri.

Mannheim yakınlarındaki Schwetzingen kasabasında bulunan cami, iki minaresiyle birlikte 18. yüzyılın sonlarında dünyadaki tüm dinlere ve kültürlere karşı hoşgörünün bir ifadesi olarak inşa edilmiş. Cami, o zaman için oldukça yüksek sayılabilecek bir paraya mal olmuş. Caminin inşa edildiği yer ise oldukça ilginç. Schwetzingen Sarayı bahçesinde ilk kısmı 1776-1793 yılları arasında yapılan ve renginden dolayı 'Kırmızı Camii' olarak bilinen mabed, sarayın 'Türk Bahçesi' bölümünde inşa edilmiş.

Pfalz ve Bavyera Prensliği'ne hükmeden Karl Philipp Theodor'un sarayına neden bir cami yaptırdığı sorusunun cevabı o dönemde Avrupa'da esen 'Türk modası'nda gizli. Osmanlı'nın Avrupa içlerine kadar girmesiyle başlayan Türk korkusu bir süre sonra yerini Türklere yönelik merakla karışık bir hayranlığa bırakmış. Mimar Nicolas de Pigage'nin projesini hazırladığı cami Türk modasının yanı sıra o dönemde dünyadaki tüm dinlere ve kültürlere karşı toleransın bir ifadesi olarak da göze çarpıyor.

Minareleri 1795-96 yıllarında tamamlanan cami o zamanın parasıyla 120 bin Gulden'e mal olmuş. Cami bu rakamla sarayın bahçesindeki en pahalı yapı.

Cami mimarisinde göze çarpan ilk nokta özellikle minarelerde Uzakdoğu Asya görüntüsü vermesi ve kubbe bölümünün dış görünümünün biraz kilise kubbelerini andırması. Dikdörtgen şeklindeki cami avlusu, avluyu çevreleyen revaklar ve köşelerdeki kubbeler ise klasik Osmanlı mimarisini anımsatıyor. Cami mimarisinde bazı temel eksiklikler bulunması da dikkatten kaçmıyor. Örneğin mihrap, minber ve sebil-şadırvan yapıda göze çarpan eksiklikler arasında. İç dekorasyonda kubbe içi süslemelerde hat sanatı yazılar yerine Arapça ve Almanca yazılmış çeşitli ayet ve özlü sözler bulunuyor.

Schwetzingen Camii geride kalan 216 yıllık tarihinde her ne kadar cami olarak adlandırılsa da çoğunlukla sembolik olarak kalmış. 1870/71 Alman-Fransız savaşından sonra Schwetzingen yakınlarındaki askeri hastanelere getirilen ve muhtemelen Türk olduğu sanılan savaş esirleri burada ibadet etmiş. Daha sonra Almanya'ya gelen Türk işçiler de henüz camilerin inşa edilmediği dönemlerde bu camide bayram namazları kılmış.

1970'lerde sarayda başlatılan genel restorasyon kapsamında camiyle ilgili kısım 1990'larda başlamış. Camide 2007'de tamamlanan restorasyon çalışmalarında dış düzenlemeler için 2,5 milyon Euro, binanın onarım ve yenilemeleri için 6 milyon Euro ve iç çalışmalar için de 1,5 milyon Euro harcanmış. Şu an ibadete kapalı olan cami müze olarak ziyaret edilebiliyor.

120 MİNARELİ CAMİ DAHA YAPILACAK

18. yüzyılda inşa edilen Schwetzingen Camii her ne kadar düzenli ibadet edilen bir mabed olmasa da Almanya'nın ilk camisi sayılıyor. Ülkedeki Müslümanların ibadet ihtiyacını karşılamak amacıyla açılan ilk camiyi ise 1915 yılında başkent Berlin'de 23 metre yükseklikteki minaresi ve kubbesi ile inşa edilen basit bir ahşap yapı oluşturuyor. Birinci Dünya Savaşı sırasında Almanlara karşı savaşan İngiliz ordusunda görev yapan Arap ve Afrikalı savaş esirlerinin ibadet etmesi amacıyla yapılan cami savaştan sonra ise Berlinli Müslümanlar tarafından kullanılmış. 1924'te ise çökme tehlikesi dolayısıyla yıkılmış. 1924-1928 yılları arasında yine Berlin'de inşa edilen Ahmediye Cemaati'ne ait Wimersdorf Camii ise açıldığı günden beri ibadete açık olan ve hâlâ ayakta olan ilk cami olma özelliğini taşıyor. Cami 32 metre yükseklikteki iki minaresi ve 26 metre yükseklikteki kubbesi ile oldukça görkemli bir yapı arz ediyor.

Türkler, Araplar ve Balkanlar'dan gelenlerin oluşturduğu yaklaşık 7 milyonluk Müslüman nüfus, Almanya'da bugüne kadar 206 minareli cami inşa etti. Halen inşaatı devam eden 120 minareli caminin tamamlanmasıyla birlikte ülkede bu sayı 328'e çıkacak. Almanya'da çok sayıda minaresi olmayan cami ya da mescit de bulunuyor.

Cihan

Bu haber 559 defa okundu.